Chiến dịch bầu cử Mỹ: Người phe Cộng hòa ném bùn vào nhau

(TT&VH) - Ngày 11/4, báo chí Mỹ cho biết ứng cử viên Rich Santorum đã chính thức rút lui khỏi cuộc đua của phe Cộng hòa vào Nhà trắng, qua đó mở đường để đối thủ Mitt Romney ra đối đầu với đương kim Tổng thống Barack Obama. Tuy nhiên giới phân tích chỉ ra rằng chiến thắng của Romney, có được nhờ chiến thuật trút mưa quảng cáo tiêu cực vào các đối thủ trong nội bộ đảng, sẽ quay lại gây hại cho chính ông trong cuộc đua với Obama.

Hôm 10/4, Rich Santorum đã tổ chức một cuộc họp báo vội vã trong một khách sạn nhỏ cùng vợ Karen và 4 đứa con để tuyên bố chấm dứt cuộc chạy đua với Romney.

Hạ gục đối thủ bằng quảng cáo tiêu cực

“Chúng tôi đã đưa ra quyết định vào cuối tuần rằng cuộc đua tới đây là chấm dứt. Chúng tôi sẽ dừng việc vận động, nhưng vẫn chưa ngừng chiến đấu" - Santorum nói khi nước mắt lăn dài trên má vợ ông - "Cuộc chơi này còn rất lâu mới kết thúc. Về phần mình, Romney đã dành cho Santorum những lời ca ngợi nồng ấm, đánh giá đối thủ "rắn" nhất của ông đã tổ chức được một chiến dịch "giàu cảm hứng và nhiều năng lượng. Romney cũng thề sẽ "làm việc cùng Santorum để đảm bảo phe Cộng hòa có thể giành lại Nhà Trắng và Thượng viện, trong khi vẫn giữ vững Hạ viện". "Ông ấy vẫn là một phát ngôn viên chính của đảng ta, một lãnh đạo của đảng ta, không còn nghi ngờ gì nữa và ông ấy đã xứng đáng với điều đó" - Romney nói.

Những lời "có cánh" này khác hẳn giai đoạn không lâu trước đây, khi Romney không ngần ngại tung ra các quảng cáo tiêu cực nhằm công kích và hạ uy tín Santorum cũng như các đối thủ khác, dù ông có lợi thế hơn họ và còn dẫn trước trong cuộc bầu cử. Đơn cử như ngày 3/4 vừa qua, một đoạn video đã được phát tại bang  Wisconsin, trong đó Rick Santorum nói rằng ông "chẳng quan tâm tới việc tỉ lệ thất nghiệp trong nước ra sao". Đoạn video còn tố cáo Santorum đã bỏ phiếu chống lại quyền làm việc của người lao động.

Đây chỉ là đòn tấn công mới nhất của siêu PAC Restore Our Future ủng hộ Romney. Ban vận động tranh cử của Santorum nói rằng Restore Our Future đã phát hơn 1.884 lần đoạn quảng cáo tiêu cực này, khiến cho cử tri bị hiểu lầm.

Một đoạn quảng cáo khác tố cáo Santorum đã bỏ phiếu ủng hộ việc cho tội phạm quyền bầu cử. Đoạn quảng cáo này đã phát 2.671 lần, không lâu trước cuộc bầu cử sơ bộ diễn ra ngày 6/3 ở bang Ohio. Santorum đã chất vấn Romney vào đoạn quảng cáo, nói rằng thực tế ông chỉ ủng hộ việc trao lại quyền bầu cử cho những tù nhân vừa thụ án xong.

Đoạn quảng cáo nữa với tiêu đề "Values" chống Santorum đã được phát tổng cộng 4.650 lần tính tới ngày 7/3. Quảng cáo này chỉ trích Santorum đã 5 lần bỏ phiếu nâng ngưỡng giới hạn cho vay của đất nước. Thực tế không chỉ mình Santorum làm việc này mà ông làm theo phần lớn các nghị sĩ Cộng hòa khác, nhằm tăng thêm quyền cho tổng thống G.W.Bush.

Các đoạn quảng cáo này, được phát khoảng 10 ngày trước cuộc bầu cử ở Ohio, khiến Santorum thua với tỉ lệ sí́t sao. “Ông ấy lặp lại chiến thuật này ở Michigan,  Mississippi và mọi nơi khác. Các đối thủ của ông ấy đơn giản là bị đấm bay khỏi cuộc đua" - John Brabender, một cố vấn của Santorum nhận xét.

Sức mạnh của siêu PAC

Quảng cáo tiêu cực được xem là "đặc sản" trong mùa bầu cử năm nay ở phe Cộng hòa.  Các siêu ủy ban vận động chính trị (siêu PAC) của từng ứng cử viên đã thi nhau ném bùn vào các đối thủ. Theo luật Mỹ, các siêu PAC này có thể tiêu tiền thoải mái để ủng hộ ứng cử viên, chừng nào nó không hợp tác trực tiếp với các ứng viên. Tuy nhiên các ứng viên đã tìm ra được lối lách luật. Họ cử các trợ lý sang làm việc tại các siêu PAC. Đơn cử như Restore Our Future hiện đang được các cựu cố vấn của Romney điều hành, gồm Charles R. Spies, người từng là chuyên gia tham vấn chính của Romney trong cuộc đua của phe Cộng hòa hồi năm 2008 và Carl Forti, nhân vật từng nắm ghế giám đốc chính trị. “Hoạt động của siêu PAC chẳng khác nào một chiến dịch vận động tranh cử thứ 2" - Anthony Corrado, một nhà khoa học chính trị ở trường Cao đẳng Colby tại Waterville, Maine, nhận xét - "Việc các siêu PAC này tồn tại độc lập chỉ là trên mặt kỹ thuật mà thôi".

Dựa vào siêu PAC, các ứng của viên đảng Cộng hòa đã thi nhau ném bùn đối thủ, trong đó Romney là nhân vật "hăng hái" nhất. Kể từ khi cuộc đua diễn ra, siêu PAC Restore Our Future của ông đã tiêu hơn 35 triệu USD quảng cáo tiêu cực chống lại Santorum và Newt Gingrich, cựu phát ngôn viên Hạ viện. 2 người này đã bám đuổi Romney sát nhất. Trong khi đó siêu PAC trên chỉ tiêu có 1,1 triệu USD để quảng bá hình ảnh Romney. “Họ cần phải biến đối thủ (của Romney) thành quỷ dữ và phá hủy họ. Họ cần phải băm vằm, thiêu đốt các đối thủ" - David Johnson, một nhà chiến lược của phe Cộng hòa đánh giá - "Đó là cách duy nhất để Romney chiến thắng bởi ông này không có sự ủng hộ mang tính nền tảng".

Santorum họp báo rút lui khỏi cuộc đua của phe Cộng hòa, mở đường
cho Romney tham gia ganh đua với ông Obama

Các đoạn quảng cáo này thường theo tiêu chí "chỉ nói ra một nửa sự thật" và có xu hướng bẻ cong thông tin gây bất lợi cho đối thủ. Đơn cử như một đoạn quảng cáo phát đi phát lại do ủy ban này nói rằng Gingrich đã đồng khởi thảo một đạo luật "cho phép cung cấp 60 triệu USD mỗi năm cho một chương trình của LHQ giúp ủng hộ chính sách một con ở Trung Quốc". Đoạn quảng cáo nhấn mạnh rằng Gingrich, trong vai trò Chủ tịch Hạ viện, đã cổ súy việc phá thai ở Trung Quốc. Thực tế, đạo luật này thảo ra nhằm cấm Mỹ cấp vốn cho các hoạt động triệt sản hoặc phá thai liên quan tới việc kế hoạch hóa gia đình. Gingrich cũng rất tức giận trước một đoạn quảng cáo nói rằng ông đã dấm dúi trả khoản tiền phạt trị giá 300.000 USD để xử lý một vấn đề "mang tính đạo đức" chống lại mình ở Hạ viện hồi giữa những năm 1990.

John Brabender đã gọi chiến dịch bôi nhọ là "có vấn đề", đặc biệt là khi chúng chỉ nhằm vào các đối thủ Cộng hòa. “Vì cái quái gì mà ông ta chi tới 35 triệu USD để phát các quảng cáo chống lại người Cộng hòa, thay vì Obama? " - Brabender nói.

Lợi và hại

Tuy nhiên việc quảng cáo tiêu cực nhằm vào "đồng đội" cũng  khiến tỉ lệ ủng hộ của Romney sút giảm theo. Theo một cuộc thăm dò của CBS News/New York Times tiến hành hồi giữa tháng 1 năm nay, Romney nhận được đánh giá "không ưa thích" từ 43% người được thăm dò và chỉ 21% thích ông.

Trong khi phe bảo thủ chỉ ra rằng cuộc cắn xé này giống với những gì diễn ra với đảng Dân chủ hồi năm 2008, thực tế cuộc đối đầu của Obama và Hillary khi đó không tồi tệ tới vậy.  Obama đã phát nhiều đoạn quảng cáo trong năm 2008 hơn các đối thủ, nhưng chỉ có 4,8% là tiêu cực, thấp hơn mọi đối thủ. Tỉ lệ "không ưa thích" của Obama khi đó chỉ dao động ở mức 20%.

Chiến dịch bôi nhọ diễn ra kinh khủng tới mức nghị sĩ John McCain phải đánh giá cuộc đua trong phe Cộng hòa "bẩn thỉu chưa từng thấy". Ông đưa ra nhận xét này trong cuộc phỏng vấn với chương trình Meet the Press của đài NBC và đổ lỗi cho các siêu PAC. Ông cũng kêu gọi việc ngưng ngay lập tức hoạt động bôi nhọ để phe Cộng hòa có cơ hội chiến thắng. Được biết kết quả thăm dò của truyền hình CNN và tổ chức ORC International vừa công bố cuối tháng 3 cho thấy, 54% người Mỹ cho rằng, nếu tiến hành cuộc bầu cử Tổng thống vào thời điểm này, họ sẽ bỏ phiếu ủng hộ ông Obama là ông chủ Nhà Trắng thêm một nhiệm kỳ 4 năm nữa.

Tường Linh