Hé lộ chuyện “nấu nướng” trên sao Hỏa

(TT&VH) - Nằm sâu trong mê cung của một tòa nhà xây dựng từ những năm 1950 của Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) là một phòng nghiên cứu nơi có 3 nhà khoa học đang bận rộn khuấy, trộn, nhào, nặn và... nếm thử kết quả những thứ vừa được tạo ra. Nhiệm vụ của họ vô cùng đặc biệt: xây dựng thực đơn cho các nhà du hành sẽ tham gia hành trình lên sao Hỏa trong năm 2030.

Hành trình lên sao Hỏa vô cùng đặc biệt nên thực đơn dành cho các phi hành gia cũng không thể giống bình thường. Theo đó, thực đơn phải đảm bảo đủ thức ăn cho một nhóm từ 6-8 phi hành gia. Các món trong thực đơn phải đa dạng và phải giúp các phi hành gia giữ gìn sức khỏe, sự sảng khoái trong tinh thần.

Thách thức có một không hai

Rõ ràng đây không phải là chuyện đơn giản, nếu biết rằng hành trình lên hành tinh đỏ kéo dài tới 6 tháng trời. Và đây mới chỉ là một chiều đi từ trái đất tới sao Hỏa. Các phi hành gia sẽ phải ở lại đây trong 18 tháng, trước khi thực hiện một hành trình khác dài 6 tháng trở lại trái đất.

Hãy tưởng tượng bạn phải mua sắm rau củ và đồ ăn vốn dành cho cả một đại gia đình tiêu thụ trong 3 năm trời, sau đó lại chia ra thành từng bữa trước để người ta chỉ việc sử dụng trong hành trình, sẽ thấy được mức độ khó khăn của nhiệm vụ.

Cooper (trái) nếm thử một loại bánh pizza chay mới tại phòng nghiên cứu đồ ăn dành cho các phi hành gia lên sao Hỏa

“Sao Hỏa rất khác biệt, không chỉ vì nó xa chúng ta quá. Sự khác biệt còn nằm ở chỗ chúng ta không thể phóng lên một con tàu tới sao Hỏa sau mỗi 6 tháng, hay tiếp tế thực phẩm liên tục cho các phi hành gia như ở Trạm vũ trụ Quốc tế (ISS)” - Maya Cooper, một nhà nghiên cứu cao cấp của Công ty Lockheed Martin, người đang lãnh đạo nỗ lực xây dựng thực đơn lên sao Hỏa cho biết.

Các phi hành gia ở ISS có thể được lựa chọn đủ loại món ăn khác nhau phù hợp với họ, trong một thực đơn lên tới khoảng 100 món. Nhưng các bữa ăn này đều đã được nấu trước, được sấy đông lạnh và có thể sử dụng trong tối thiểu 2 năm. Và dù chính các phi hành gia cũng tham gia vào một ủy ban chịu trách nhiệm nếm và duyệt thực đơn cuối cùng trên trái đất, khi họ bay lên vũ trụ các trải nghiệm với cùng một loại đồ ăn sẽ trở nên khác hẳn. Do môi trường không trọng lượng, khả năng ngửi và nếm của con người sẽ bị suy giảm. Nói một cách khác, đồ ăn khác phi hành gia đưa vào miệng sẽ vô cùng nhạt nhẽo, dù thực tế không phải vậy.

Sẽ trồng rau trên sao Hỏa để cải thiện bữa ăn

Nhưng ở sao Hỏa thì khác bởi nơi đây vẫn có trọng lực. Điều này đã cho phép NASA tiến hành những thay đổi rất lớn với thực đơn phi hành gia hiện nay. Đó là khi đội nghiên cứu của Cooper được điều động vào cuộc. Đi tới sao Hỏa cũng mở ra khả năng các phi hành gia có thể làm nhiều thứ hơn, như thái rau, nấu nướng chút đỉnh. Dù áp suất khí quyển ở đây khác biệt so với trái đất, các nhà khoa học tin rằng họ vẫn có thể đun sôi nước bằng nồi áp suất.

Một hướng lựa chọn mà Cooper và các trợ lý của cô đang cân nhắc là cho phép các phi hành gia tạo nên cái gọi là “nhà kính trên sao Hỏa”. Theo đó, các phi hành gia có thể sẽ được ăn rất nhiều loại rau củ tươi, từ cà rốt tới ớt chuông, được trồng và nuôi lớn bằng dung dịch có pha khoáng chất thay vì đất bình thường. Các phi hành gia sẽ chăm sóc khu vườn của họ và rồi sử dụng các loại rau củ thu được để kết hợp với các thực phẩm khác mang lên từ trái đất, như các loại hạt và gia vị, để nấu bữa ăn nóng sốt ngon lành.

Mô hình lều trại trên sao Hoả

“Hướng thực đơn này đang được lựa chọn, bởi nó cho phép các phi hành gia trồng cây và thu được dinh dưỡng tối ưu nhờ rau củ tươi. Ngoài ra, hoạt động này còn mang tới cho họ sự tự do trong việc lựa chọn món ăn, bởi thực phẩm chưa được nấu trước theo một công thức định sẵn” - Cooper nói.

Ưu tiên hàng đầu hiện nay là các phi hành gia phải có một bữa ăn đủ no, đầy đủ calorie và khoáng chất để giữ gìn sức khỏe và khả năng làm việc trong suốt thời gian thực hiện nhiệm vụ trên sao Hỏa. Theo Cooper, việc thiếu vitamin hoặc khoáng chất có thể gây hại tới não bộ.

Ngoài ra, thực đơn cũng phải đảm bảo sức khỏe tâm lý của các phi hành gia. Cooper cho biết, các nghiên cứu tới nay cho thấy việc ăn một số loại thực phẩm, như thịt xay nướng lò và khoai tây nghiền hoặc thịt gà tây trong lễ Tạ ơn sẽ khiến người ta vui vẻ và hài lòng hơn. Các thực phẩm gợi nhớ quê nhà này sẽ là chìa khóa giúp các phi hành gia giữ vững tinh thần của họ trong nhiệm vụ vô cùng khó khăn và nguy hiểm tới sao Hỏa.

Kết hợp giữa đồ ăn tươi và đóng hộp

Kể từ khi bắt tay vào việc tới nay, đội chuyên gia với vỏn vẹn 3 người của Cooper đã tạo nên hơn 100 công thức nấu ăn khác nhau, tất cả đều là thực phẩm chay. Nguyên nhân do các phi hành gia lên sao Hỏa sẽ không có nguồn thịt hoặc sữa giống như ở trái đất. Mang theo thịt và sữa là điều bất khả thi, do người ta không thể bảo quản chúng lâu tới thế. “Và người ta không thể mang theo một con bò đi lên sao Hỏa được” - Cooper pha trò.

Để đảm bảo việc ăn chay vẫn đủ thành phần dinh dưỡng, các nhà nghiên cứu đang tạo nên những món ăn bao gồm đậu phụ và các loại hạt. Họ cũng cho ra đời một loại pizza chay Thái Lan không sử dụng phô mai mà chỉ gồm bột mì, cà rốt, tiêu đỏ, nấm, hành tây, đậu phộng và nước sốt tự chế. Sản phẩm cuối khá cay, nhưng rất ngon miệng.

Để duy trì khu vườn trên sao Hỏa và đảm bảo các thực đơn tạo ra sẽ được sử dụng, nhiều khả năng NASA sẽ chọn ra một phi hành gia chuyên chuẩn bị thực phẩm. Tới nay chưa rõ cơ quan chuẩn bị nhiệm vụ của NASA sẽ cho phép các phi hành gia dành ra bao nhiêu phút để nấu nướng mỗi bữa. Vì thế Cooper còn xây dựng các thực đơn sử dụng thực phẩm nấu sẵn, tương tự với các món ăn trên ISS. Khác với ISS, thực phẩm nấu sẵn dùng cho nhiệm vụ trên sao Hỏa có thời hạn sử dụng lên tới 5 năm so với 2 năm hiện nay. NASA, Bộ Quốc phòng Mỹ và nhiều cơ quan khác nhau đang tìm cách để biến điều này thành hiện thực.

Tường Linh (theo nguồn tin nước ngoài)