70 năm Giải phóng Thủ đô: Có một "Hà Nội đêm nghiêng bão"!

Đúng dịp những ngày Hà Nội đang tưng bừng các hoạt động kỷ niệm 70 năm ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 - 10/10/2024) có một sản phẩm âm nhạc được ra mắt với cái tên Hà Nội đêm nghiêng bão. Sản phẩm đánh dấu sự hợp tác trở lại của 2 nữ nghệ sĩ cùng sinh ra và lớn lên ở Hà Nội là nghệ sĩ violin - nhạc sĩ Trịnh Minh Hiền tác giả ca khúc và người thể hiện là nữ ca sĩ Ngọc Khuê.

Tiếng mưa bên ngoài khung cửa kính trên một tầng cao, người nghệ sĩ violin hòa cảm xúc vào bầu trời mưa ấy với ánh mắt như xa xăm, người nghệ sĩ ôm cây đàn guitar dựa mình vào bức tường nét mặt như đang suy tư. Lẫn trong tiếng mưa, tiếng vĩ cầm vang lên réo rắt, thêm một nữ nghệ sĩ xuất hiện bên những bức tranh trong căn phòng lặng. Bên ngoài trời vẫn mưa.

Và tiếng hát vang lên: "Thương và thương lắm Hà Nội mùa hoa sữa/ Đêm nghiêng bão về qua/ Kìa mái ấm nhỏ những đứa con ngủ thiếp/ Ca trực vừa xong chào một bé ra đời".

Không vui nhưng đáng nhớ

Những giai điệu mở đầu ca khúc Hà Nội đêm nghiêng bão, một ca khúc viết về cơn bão vừa đi qua và tàn phá Hà Nội. Không có âm hưởng hoành tráng, không có những lời ca hừng hực tinh thần cùng nhau vượt bão giông,Hà Nội đêm nghiêng bão thiên về màu sắc trữ tình, như lời tự sự, nhiều cảm xúc.

Sau câu hát mở đầu ấy, đến câu tiếp theo, vẫn là một Hà Nội còn chịu những ảnh hưởng củabão nên các hoạt động đời thường như ngưng lại trong câu hát: "Thương và thương lắm Hà Nội chẳng còn vội/ Mùa Thu lặng nhìn chiếc lá kia/ Chúng ta ở giữa những con đường/ Muốn đi, mà dường như vô định".Rõ ràng Hà Nội dù trong "đêm nghiêng bão" vẫn thật duyên dáng, vẫn hiện hữu nét lãng mạn riêng của nơi đây như mùa Thu, chiếc lá và hoa sữa…

Ca khúc Hà Nội đêm nghiêng bão gồm có 2 đoạn nhạc và phần kết. Đoạn điệp khúc là sự phát triển về màu sắc âm nhạc so với đoạn nhạc đầu. Việc ca khúc kết ở âm bậc 5 thay vì âm chủ (bậc 1) như bình thường tạo cho người nghe cảm giác về một sự kết thúc chưa trọn vẹn, vẫn còn bâng khuâng, chưa thể thoát ra...

Điểm thú vị nhất ở ca khúc này là phần âm nhạc được thực hiện với những "nhạc cụ sống" do các nghệ sĩ đẳng cấp trình bày như Sa Anh (guitar bass), Đặng Anh Tuấn (guitar), Lê Thịnh (percussion) và tác giả ca khúc kiêm nghệ sĩ violin là Trịnh Minh Hiền. Nữ ca sĩ Ngọc Khuê, một gọng hát cá tính, được tác giả tin cậy gửi gắm đứa con tinh thần của mình. Chính sự tham gia của những nghệ sĩ "cứng" trong nghề đã tạo nên một không gian âm nhạc "chất", rất đáng nghe.

Phần hình ảnh của MV Hà Nội đêm nghiêng bão được thực hiện khá đơn giản và đủ để người xem cảm nhận được một Hà Nội trong và sau cơn bão. Bối cảnh quay chủ yếu là trong phòng, nhưng có khung cửa mở ra không gian rộng rãi trước mắt. Có lẽ những hạt mưa rơi trong khung cửa kính là mưa thật, mưa của đợt hoàn lưu sau bão vì ca khúc được sáng tác trong bão, thực hiện ngay sau bão và giới thiệu tới công chúng vào ngày 29/9/2024 trên mạng xã hội YouTube.

Ngoài không gian trong nhà thì MV còn xuất hiện những bối cảnh ngoài trời, tại khu vực hồ Gươm với sự xuất hiện của 3 nữ nghệ sĩ Trịnh Minh Hiền, Ngọc Khuê và Sa Anh. Đáng nói, ở những hình ảnh ngoài trời này đã cho thấy rõ những ảnh hưởng của cơn bão như nước hồ Gươm lúc ấy vẫn đang ở mức cao, gần bằng mép bờ...

Góc nhìn từ bên trong

Từ rất lâu rồi, Hà Nội không có bão lớn. Lớp trẻ bây giờ hầu như không biết đến, lớp người lớn tuổi ở Hà Nội thì để trong trí nhớ. Cho nên cơn bão Yagi vừa rồi quả thực dù gây nhiều thiệt hại nhưng cũngmang lại những nhận thức mới mẻ cho nhiều người. Sống ở Hà Nội, chứng kiến cơn bão, Trịnh Minh Hiền đã có góc nhìn riêng khi gửi gắm tâm hồn mình vào Hà Nội đêm nghiêng bão.

"Lần đầu tiên, tôi chứng kiến một cơn bão mạnh như thế tràn vào Thủ đô. Thông tin đài báo liên tục cập nhật khiến chúng tôi, những người dân Hà Nội, vừa lo lắng cho tình hình bão lũ ở nhiều tỉnh phía Bắc, lại vừa lo cho chính bản thân mình" - Trịnh Minh Hiền chia sẻ - "Tôi nhớ tiếng gió hú cả đêm hôm 7/9, có tiếng mái tôn bị tốcđâu đó xung quanh,rồi thao thức trước thông tin về mực nước sông Hồng đang dâng cao…".

Và chính trong những bất an như thế, nữ nhạc sĩ cho biết: "Điều tôi chợt nghĩ, thiên tai cũng là một phần của thiên nhiên và con người quá nhỏ bé trước mẹ thiên nhiên. Nhưng tình yêu thương, đùm bọc nhau trong cơn bão đã khiến tôi xúc động vô cùng".

Tại sao viết về bão mà không thấy tính cổ động? Trịnh Minh Hiền tâm sự: "Tôi không hô hào, tôi chỉ muốn dành những cảm xúc nguyên sơ nhất, trong lành nhất cho bài hát về Hà Nội của mình".

Hỏi tiếp tại sao lại Hà Nội "nghiêng" mà không phải tan tác, liêu xiêu hay một từ nào đó khác? Câu trả lời: "Tôi yêu Hà Nội bởi từng ý nghĩ, cảm xúc đều gắn với đời sống, sinh hoạt đời thường, bình dị và lãng mạn, nhất là về đêm. Và đêm ấy, bão gầm thét, mưa cuồng nộ khắp nơi, đêm Thu Hà Nội không còn lãng mạn nữa mà căng như dây đàn… Nhưng dù thế, hình ảnh Hà Nội trong tôi vẫn đẹp thế, đẹp tình người, đẹp yêu thương, những gia đình ở bên nhau, nếu có thì sẽ chỉ là "nghiêng" chút thôi".

Trịnh Minh Hiền cắt nghĩa thêm về hình ảnh "đêm nghiêng", đây cũng là một ẩn từ để nhạc sĩ vừa làm nhẹ đi sự căng thẳng, vừa thể hiện sự hào hoa của Hà Nội. Cũng vì thế, "với hình ảnh "ngã vào nhau" của những hàng cây đêm bão, tôi muốn gợi tả cảm xúc yêu thương bao bọc lẫn nhau trong những hoàn cảnh gian nan nhất của mỗi người chúng ta" - nữ nhạc sĩ chia sẻ.

Mất mát chung cho thành phố thì rõ ràng rồi, nhưng còn có mất mát gì riêng không, khiến chị bật trào cảm xúc? Tôi hỏi và câu trả lời là "có". Rồi Trịnh Minh Hiền nhắc tới câu hát "Anh bên tôi nghe Hà Nội, đi trong đêm hoa sưa ngập lối…" nằm trong ca khúc Gọi tôi Hà Nội mà chị đã sáng tác từ 15 năm trước đã quen thuộc với nhiều khán giả. Nhắc xong, nữ nhạc sĩ bùi ngùi: "Hoa sưa tôi nhắc đến trong câu hát ấy chính là 2 cây sưa nổi tiếng ở quận Ba Đình, nhưng trận bão vừa rồi đã làm đổ và ngay sáng hôm sau, tôi đã cùng 2 con tới thăm cây, ngậm ngùi chỉ cho 2 cháu, đây là thời học trò của mẹ".

Trịnh Minh Hiền kể rằng, là một nghệ sĩ, cảm xúc về những hình ảnh ấy hiện lên trong chị càng mạnh, kết hợp cùng những mất mát, thiệt hại không hề nhỏ, nhưng lại được chứng kiến biết bao tấm lòng hảo tâm, biết bao những hành động ấm áp. Tất cả được cộng dồn và âm nhạc bật ra như một tiếng lòng của chính mình, cảm thương, tiếc nuối và hy vọng... Hà Nội đêm nghiêng bão ra đời như thế.

Hà Nội đêm nghiêng bão được hoàn thiện ngày 9/9 và sau đó, ca sĩ Ngọc Khuê cùng các nghệ sĩ trong TMH band cùng ê-kíp quay phim đã thực hiện phần ghi hình MV ngaytrong ngày 11/9 dưới cơn mưa hoàn lưu của bão Yagi. Được biết, ngoài giới thiệu với công chúng dịp 10/10 thì Hà Nội đêm nghiêng bão còn là bài hát nằm trong album Hà Nội Hà Nội của Trịnh Minh Hiền dự định ra mắt cuối năm 2024.

Cả tác giả Trịnh Minh Hiền và ca sĩ Ngọc Khuê đều thuộc thế hệ 8X sinh ra và lớn lêntrên mảnh đất Hà Nội, tình yêu Hà Nội luôn thấm đẫm trong họ nên giữa họ có sự đồng âm. Ngọc Khuê cũng chính là nữ ca sĩ thể hiện thành công ca khúc Gọi tôi Hà Nội của Trịnh Minh Hiền, cho nên việc tác giả gửi gắm tác phẩm mới cho nữ ca sĩ Ngọc Khuê cũng là điều dễ hiểu. Sự kết hợp của 2 nữ nghệ sĩ trong dự án âm nhạc lần này cũng có thể coi chính là tiếng nói của thế hệ tiếp sau khi diễn tả tình yêu Hà Nội, theo cách rất riêng, bằng ngôn ngữ riêng, phong vị riêng.