Bắc Giang: Nỗ lực bảo tồn, phát huy giá trị các di sản văn hóa vật thể và phi vật thể

Đề án "Bảo tồn và phát huy di sản văn hóa các dân tộc tỉnh Bắc Giang giai đoạn 2021-2030" của UBND tỉnh Bắc Giang ưu tiên bảo tồn các di sản đã được UNESCO vinh danh, di tích lịch sử - văn hóa xếp hạng cấp quốc gia đặc biệt, cấp quốc gia; di sản đã được đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. 

Theo đó, để thực hiện đề án có hiệu quả, ngành văn hoá, thể thao, du lịch (VHTTDL) và các huyện, TP đã tích cực triển khai. Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Bắc Giang Trương Quang Hải cho biết: Từ nay đến năm 2025 tỉnh quan tâm thực hiện tốt công tác bảo tồn, phát huy các giá trị di sản văn hóa trên địa bàn.

Bắc Giang phấn đấu đến năm 2025 có thêm một di tích xếp hạng cấp quốc gia đặc biệt; 2 - 3 di tích xếp hạng cấp quốc gia; 15-20 di tích xếp hạng cấp tỉnh; 50-70 di tích lịch sử - văn hóa được tu bổ, tôn tạo, phục hồi; 1 - 2 bảo vật quốc gia; có một di sản tư liệu được UNESCO ghi danh; 2-3 di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia; 8-10 di sản văn hóa phi vật thể được phục dựng, bảo tồn; 3-5 địa điểm được khai quật khảo cổ.

Toàn tỉnh có 2-3 Nghệ nhân ưu tú được phong tặng danh hiệu "Nghệ nhân nhân dân"; 10-15 nghệ nhân được phong tặng danh hiệu "Nghệ nhân ưu tú". Tỉnh hỗ trợ duy trì hoạt động hiệu quả cho 40 câu lạc bộ Quan họ, Ca trù, hát Then, hát Văn, hát Chầu văn...

Đặc biệt, năm gần đây, Nhà hát Chèo Bắc Giang tổ chức truyền dạy hát then, sử dụng đàn tính, hát quan họ lời cổ cho đội ngũ diễn viên, nghệ sĩ trẻ của nhà hát, đáp ứng nhu cầu thưởng thức nghệ thuật ngày càng đa dạng của công chúng. Nhà hát Chèo còn phối hợp với ngành giáo dục tổ chức truyền dạy hát chèo, biểu diễn trích đoạn cho học sinh. Trong năm 2022, Nhà hát phối hợp với trung tâm văn hóa-thông tin và thể thao các huyện, TP tổ chức dạy 7 lớp chèo, giúp đỡ về chuyên môn để thành lập mới 4 câu lạc bộ (CLB) chèo ở 2 xã và 2 trường học. Nhiều CLB chèo bị mai một đã được đơn vị hỗ trợ, khôi phục, hoạt động hiệu quả.

Từ nay đến năm 2025, Bắc Giang tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Quảng Ninh, Hải Dương, hoàn thiện Hồ sơ khoa học "Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc", trình UNESCO công nhận là di sản thế giới.

Ông Trương Quang Hải cho biết thêm, Bắc Giang sẽ tập trung đôn đốc, hỗ trợ nhà đầu tư đẩy nhanh tiến độ xây dựng Khu du lịch tâm linh - sinh thái Tây Yên Tử; Dự án tu bổ, tôn tạo một số điểm di tích thuộc Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Những địa điểm Khởi nghĩa Yên Thế; lập Quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích quốc gia đặc biệt chùa Bổ Đà, huyện Việt Yên; đầu tư Dự án tu bổ, tôn tạo Di tích quốc gia đặc biệt chùa Vĩnh Nghiêm và các dự án hỗ trợ tu bổ, tôn tạo di tích trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021-2025.

Tỉnh hoàn thiện lập quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi các di tích quốc gia đặc biệt: Địa điểm Chiến thắng Xương Giang (thành phố Bắc Giang), Di tích An toàn khu II (huyện Hiệp Hòa), làm cơ sở huy động có hiệu quả các nguồn lực cho công tác bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị di tích.

Bắc Giang cũng quan tâm triển khai thực hiện tốt công tác bảo tồn, phát huy nghệ thuật truyền thống, các di tích lịch sử - văn hóa tiêu biểu của tỉnh trở thành những sản phẩm văn hóa, du lịch đặc trưng, có chất lượng, vừa phục vụ giáo dục truyền thống, vừa thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, nhất là những di sản đã được UNESCO công nhận (Quan họ, Ca trù, Thực hành Then), những di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia và quốc gia đặc biệt. Tỉnh tăng cường kiểm tra, chấn chỉnh công tác tu bổ, tôn tạo di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh trên địa bàn...

Thời gian qua, Bắc Giang đã quan tâm thực hiện công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa, bước đầu gắn kết giữa bảo tồn di sản với phát triển du lịch và phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Qua hơn 2 năm thực hiện Kế hoạch 238/KH-UBND của UBND tỉnh về hỗ trợ tu bổ di tích trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021-2025, toàn tỉnh đã tu bổ, tôn tạo trên 100 di tích với tổng kinh phí trên 240 tỷ đồng, trong đó ngân sách các cấp hỗ trợ khoảng 110 tỷ đồng, còn lại là kinh phí xã hội hóa.

Đến nay, toàn tỉnh có 746 di tích, danh thắng đã xếp hạng, trong đó có 5 di tích, cụm di tích xếp hạng quốc gia đặc biệt với 34 điểm; 96 di tích xếp hạng cấp quốc gia và 616 di tích xếp hạng cấp tỉnh; 4 bảo vật quốc gia.

Tỉnh chú trọng triển khai các hoạt động bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể như: Bảo tồn di sản được UNESCO vinh danh (Quan họ, Ca trù, Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt, Thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam); duy trì hoạt động của các câu lạc bộ dân ca các dân tộc thiểu số; triển khai các chương trình kiểm kê di sản văn hóa phi vật thể, tổ chức các hội thảo khoa học…

Trên địa bàn tỉnh Bắc Giang hiện có 15 di sản văn hóa phi vật thể được đưa vào danh mục di sản văn hóa cấp quốc gia, trong đó có 5 di sản được UNESCO vinh danh, 38 cá nhân được phong tặng, truy tặng danh hiệu "Nghệ nhân ưu tú"; 5 nghệ nhân được phong tặng danh hiệu "Nghệ nhân nhân dân"…