Bầu cử Tổng thống Mỹ - Bỏ phiếu qua thư: Đầy rủi ro

(TT&VH) - Tại cuộc bầu cử năm nay, có rất đông cử tri Mỹ đã lựa chọn việc bỏ phiếu vắng mặt qua đường bưu điện. Thế nhưng các nhà phân tích nói rằng các chữ ký cẩu thả và những sai lầm khác của cử tri có thể sẽ khiến phiếu bầu bị xếp vào nhóm không hợp lệ và kết quả bầu cử chắc chắn sẽ vì thế mà bị thay đổi ít nhiều.

Trong bối cảnh phe Cộng hòa và phe Dân chủ đều gióng lên các hồi chuông báo động về nguy cơ gian lận phiếu bầu và việc cử tri bị đe dọa, hình thức bỏ phiếu sớm qua thư đã được nhiều người lựa chọn vì tính tiện lợi, không gây tranh cãi và không tốn kém của nó.

Nguy cơ phiếu không hợp lệ vì sai chữ ký

Tại các bang dao động quan trọng như Ohio và Florida, hơn 1/5 số cử tri đã chọn hình thức bỏ phiếu bằng thư. Tại Colorado, một bang chiến địa khác, tỷ lệ này đã tăng tới gần 2/3.

Thế nhưng hình thức bỏ phiếu này có thể gây ra tranh cãi. Vì nhiều lý do khác nhau, các lá phiếu chuyển qua đường bưu điện sẽ có thể bị từ chối nhiều hơn hình thức bỏ phiếu trực tiếp truyền thống.

Với việc Tổng thống Barack Obama và ứng cử viên đảng Cộng hòa Mitt Romney đang bám đuổi quyết liệt nhau, kết quả cuộc tranh đua giữa họ có thể được định đoạt bởi phán quyết của các quan chức bầu cử, liên quan tới những lá phiếu vắng mặt. "Anh có thể lo lắng rằng tại Florida, các lá phiếu sẽ trở nên không hợp lệ, bởi người ta xem xét chúng dựa vào việc chữ ký trên phiếu có đúng với mẫu hay không" - Charles Stewart III, đồng giám đốc Dự án Voting Technology cho biết.

Vấn đề Stewart nêu ra từng xuất hiện hồi năm 2000. Đó là khi Tổng thống George W. Bush giành chiến thắng ở Florida và nó mang tới cho ông ghế Tổng thống Mỹ. Ông Bush thắng với vỏn vẹn 537 phiếu bầu, sau cuộc kiểm phiếu gửi qua đường bưu điện. "Trong lần đó, rất nhiều lá phiếu vắng mặt gửi sớm qua đường bưu điện đã bị từ chối do vấn đề chữ ký. Tiền lệ này đã mở đường cho những tác động nguy hại xuất hiện trong cuộc bầu cử năm nay" - Stewart nói và cho biết thêm rằng có nguy cơ những người kiểm phiếu có thể sẽ ưu ái một ứng viên nào đó và sẽ loại nhiều lá phiếu bầu dành cho đối thủ của ứng viên đó.

Nhưng sai chữ ký và nhiều vấn đề khác liên quan có thể khiến lá phiếu trở nên không hợp lệ

Theo thông lệ, các cử tri bỏ phiếu sớm thường sẽ yêu cầu chính quyền gửi mẫu phiếu bầu tới nhà họ. Người ta sẽ điền thông tin vào đó, dán kín, ký lên phong bì, bỏ nó vào một phong bì thứ 2 và bỏ lá phiếu vào hòm thư.

Tại các văn phòng bầu cử, phong bì ngoài sẽ được mở ra và người ta tiến hành xác nhận chữ ký của cử tri. Và nếu được cho là hợp lệ, phiếu bầu sẽ được đưa vào kho lưu trữ, chờ tới ngày kiểm đếm chính thức.

Nhiều bang sẽ liên lạc với cử tri nếu có vấn đề với phiếu bầu. Các quan chức bầu cử tại những bang có vấn đề với hoạt động bỏ phiếu sớm, đặc biệt là bang Oregon và Washington - vốn gần như lệ thuộc vào hoạt động bỏ phiếu sớm, cho biết họ đã dành nhiều nỗ lực để đảm bảo giảm thiểu các lá phiếu không hợp lệ.

Nhưng tại nhiều bang khác, tiến trình này không diễn ra nhanh chóng hoặc đơn giản. Luật bầu cử quốc gia yêu cầu phải lắp các thiết bị ở điểm bỏ phiếu nhằm giúp cử tri sửa chữa ngay các sai sót trong lá phiếu bầu của họ. Tuy nhiên luật lại không có các quy định bắt buộc người ta cung cấp dịch vụ sửa sai tương tự với các lá phiếu gửi qua thư.

Theo Stewart, kết quả là những người bỏ phiếu bầu sớm sẽ có tỷ lệ lá phiếu không hợp lệ cao hơn 4 lần so với những người trực tiếp đi bỏ phiếu. Thêm vào đó là việc nhiều cử tri yêu cầu được bỏ phiếu sớm, nhưng người ta không buồn gửi mẫu phiếu tới nhà họ. Đó là chưa tính tới việc khoảng 1/5 các lá phiếu bỏ qua đường bưu điện thường bị thất lạc.

Điều oái oăm nằm ở chỗ lá phiếu bầu cử sớm lại có tác động hết sức quan trọng tới hệ thống bầu cử Mỹ. Thượng nghị sĩ (TNS) bang Minnesota, Al Franken, đã giành ghế hồi năm 2008 nhờ 312 lá phiếu, sau khi đã có một cuộc chiến "trầy da tróc vảy" trong việc đếm số phiếu gửi qua đường bưu điện.

Jeff Clemens, một thành viên đảng Dân chủ gần đây mới chiến thắng tại cuộc bầu cử sơ bộ cho ghế TNS Quận Palm Beach, Florida, đã bị khởi kiện và phải tham gia đếm lại phiếu bầu nhiều lần, do những nghi ngờ gian lận liên quan tới các lá phiếu bỏ qua đường bưu điện. Ông nói rằng Florida cần phải xem xét lại cách tính phiếu bầu qua đường bưu điện của bang. "Có thể thấy tiến trình đếm các lá phiếu bầu sớm hiện nay ẩn chứa nguy cơ gây thảm họa" - ông nói.

Hai mặt của sự tiện lợi

Bầu cử qua đường bưu điện được ưa chuộng, bởi cử tri thích sự tiện nghi của việc được ngồi tại nhà và ra quyết định chính trị của họ.

Trong khi đó, các quan chức bầu cử đánh giá bỏ phiếu qua bưu điện có chi phí thấp. Họ cũng nói rằng hình thức bầu cử này làm nhiều người tham gia hơn, đặc biệt là trong các cuộc bầu cử nhỏ, khi thành viên ban lãnh đạo một trường học có thể được quyết định trong vài phút chỉ bằng các lá phiếu gửi qua thư.

Nhưng hình thức này tiềm ẩn nhiều rủi ro riêng. Theo Ủy ban Hỗ trợ Bầu cử, Ohio từng loại bỏ hơn 14.000 lá phiếu gửi qua bưu điện hồi năm 2010, tức khoảng 1,7% số phiếu bầu sớm và Florida đã từ chối gần 18.000 phiếu, tức khoảng 1,4%.

Tại Colorado, số phiếu bỏ qua đường bưu điện bị từ chối thấp hơn, chỉ chiếm 0,43% tổng số phiếu bầu trong cuộc bầu cử. Ở Colorado, nơi các cuộc thăm dò cho thấy một sự tranh đua dữ dội tại cuộc bầu cử Tổng thống, quyết định của giới chức bầu cử liên quan tới các lá phiếu bầu cử sớm chắc chắn cũng sẽ quyết định việc bang này chọn ai làm Tổng thống.

Các nhà nghiên cứu bầu cử nói rằng bỏ phiếu qua thư vốn đã chứa nhiều vấn đề, bởi nó không giúp đảm bảo tính bí mật tuyệt đối của một cuộc bỏ phiếu. Ngoài ra nó còn gây ra vấn đề mua và gian lận phiếu bầu. Hiện người ta chưa phát hiện những việc này. Nhưng vào năm 1997 tại Miami, tòa án ở đây đã lật ngược kết quả của một cuộc bỏ phiếu bầu thị trưởng, sau khi hủy bỏ 5.000 phiếu bầu cử sớm vì thấy có dấu hiệu làm giả và ép cử tri đưa ra lựa chọn họ không muốn.

Vậy có cách gì để hạn chế tiêu cực trong hoạt động bỏ phiếu qua thư? Giới chức bầu cử tại các bang Washington và Oregon nói rằng chìa khóa nằm ở việc sử dụng cơ sở dữ liệu bang khi ghi danh cử tri, huấn luyện các nhân viên bầu cử trong công tác kiểm tra giám định chữ ký và chủ động lên lạc với cử tri có phiếu không hợp lệ, giúp họ có thời gian sửa sai.

Tường Linh (Theo Reuters)