Lộ dần đối thủ của Obama

(TT&VH) - Ngày 3/1 (tức ngày 4/1, giờ VN), nước Mỹ đã bắt đầu tiến hành các cuộc bầu cử sơ bộ cho ghế Tổng thống 2012, bắt đầu từ bang Iowa. Cuộc bầu cử năm nay có nhiều điều đáng chú ý, với việc Tổng thống đương nhiệm Barack Obama tái tranh cử và không ai trong đảng Dân chủ đứng ra thách thức. Như vậy đây sẽ là cuộc đua giữa ông Obama với ứng cử viên thắng cuộc bên Đảng Cộng hòa. Màn tranh giành ghế ứng cử viên đại diện cho phe Cộng hòa hiện đang thu hút sự chú ý lớn của dư luận.

Kết quả kiểm phiếu ban đầu cho thấy trong số 8 ứng cử viên có tên trong danh sách bầu chọn của Đảng Cộng hòa tại bang Iowa, cựu Thống đốc bang Massachussetts Mitt Romney và cựu Thượng nghị sĩ Rick Santorum là hai đối thủ nặng ký nhất.

Hơn thua có 8 phiếu

Tuy nhiên chiến thắng chung cuộc đã thuộc về ông Romney, khi ông vượt qua Santorum với vỏn vẹn 8 phiếu bầu. Được xem là một trong những trận đấu gay cấn nhất trong lịch sử các cuộc chạy đua vào ghế Tổng thống Mỹ, Romney đã bị Santorum vượt trước tới 4 phiếu bầu, khi chỉ còn một quận nữa chưa kiểm phiếu. Nhưng sau đó, kết quả chung cuộc cho thấy Romney giành tổng cộng 30.015 phiếu, vượt qua ông Santorum với 30.007 phiếu.

"Xin chúc mừng thống đốc Mitt Romney, người giành chiến thắng trong cuộc bỏ phiếu sơ bộ 2012 ở Iowa. Chúc mừng nghị sĩ Santorum vì đã đứng ở vị trí thứ 2 sát nút, một cuộc đua thật tuyệt vời" - chủ tịch Đảng Cộng hòa tại bang Iowa, ông Matt Strawn nói.

Kết quả này cho thấy một thành tích rất ấn tượng của ông Santorum, nhân vật rất mờ nhạt cách nay mấy tuần nhưng giờ đã đột nhiên thăng tiến vọt lên trở thành một trong những gương mặt tiềm năng có thể giành lấy chiếc ghế ứng cử viên của Đảng Cộng hòa.

Chiến thắng ngọt ngào đầu tiên đã tiếp tục củng cố vị thế của Romney trong vai trò nhân vật hàng đầu ngồi vào chiếc ghế đại diện cho Đảng Cộng hòa tranh cử Tổng thống, để đối đầu với ông Obama trong tháng 11 tới. Nhưng Romney vẫn không thể phá tan những nghi ngờ vẫn tồn tại bấy lâu rằng ông thực sự chưa nhận được nhiều sự ủng hộ cần thiết.

Ứng cử viên Mitt Romney tươi cười sau chiến thắng đầu tiên ở Iowa

Santorum sẽ tỏa sáng lâu tới đâu?

Giới phân tích đánh giá cuộc bỏ phiếu ở Iowa rất quan trọng. Nguyên nhân do Iowa có mặt trong 10 bang có hoạt động giáo dục tốt nhất Mỹ (đứng số 4), với điểm số các kỳ thi SAT là 1813, cao nhất Mỹ.

Những người dân ở đây tham gia sâu vào chính trị và tích cực đóng góp cho tiến trình lựa chọn các cử tri. Họ nhận thức tốt về các vấn đề đất nước đang phải đối mặt và lựa chọn kỹ các ứng cử viên.

Kết quả cuộc bỏ phiếu đầu tiên này cũng cho thấy cuộc đua trong Đảng Cộng hòa sẽ vô cùng gay cấn, với nhiều diễn biến khó lường. 

Một trong những mối quan tâm lớn của dư luận hiện nay là sự đi lên như diều gặp gió của ông Santorum sẽ kéo dài tới đâu? Santorum là người Thiên Chúa mộ đạo, có quan điểm hết sức bảo thủ về các vấn đề xã hội, như phản đối việc phá thai và các biện pháp tránh thai. Ông cũng có chính sách ngoại giao diều hâu, đã không ngần ngại buông lời tấn công quan điểm ngoại giao ngả về hướng trung dung của ông Romney.

Ông không phải là nhân vật năng động nhất hoặc có nhiều tiền nhất trong các ứng viên của phe Cộng hòa. Nhưng ông nằm trong số những người bền bỉ nhất, đã viếng thăm toàn bộ 99 quận ở Iowa và tổ chức 370 cuộc nói chuyện tại các thị trấn trong bang. Nỗ lực vận động khiến Santorum từ chỗ ít được chú ý đã tăng dần số người ủng hộ vào giai đoạn cuối cận kề với cuộc bỏ phiếu, chủ yếu tới từ những người theo Thiên Chúa giáo, các cử tri bảo thủ, để cuối cùng chia sẻ 25% số phiếu bầu ở Iowa giống ông Romney.

Tuy nhiên Santorum đang phải đối mặt với câu hỏi: liệu ông có thể lặp lại thắng lợi giống như ở Iowa tại các bang khác? Những người tường tận về cử tri ở New Hampshire và Nam Carolina đã mạnh dạn nói rằng con đường trước mặt ông rất chông gai.

Trước tiên, ủy ban vận động tranh cử của ông ở New Hampshire chỉ có 5 nhân viên được trả lương và 4 ở Nam Carolina. Và dù Santorum đã tăng dần số tiền quyên góp chính trị, quỹ tranh cử của ông vẫn chẳng thấm tháp gì so với của Romney.

Santorum còn gặp nhiều trở ngại khác về mặt nhân khẩu học. Được biết các cử tri bảo thủ Thiên Chúa giáo ở Iowa chiếm tới gần 60% cử tri của Đảng Cộng hòa đi bỏ phiếu tại đây. Nhưng tại New Hampshire, cộng đồng này có quy mô nhỏ hơn. Ngoài ra người dân ở đây có truyền thống thân thiện hơn với các ứng viên có đường lối trung dung. "Dạng cử tri Santorum dựa vào ở Iowa không tồn tại ở đây, nên ông ấy sẽ có một khoảng thời gian khó khăn trước mắt" - Andrew Smith, giám đốc Trung tâm khảo sát Đại học New Hampshire nhận xét.

Nhưng vấn đề lớn hơn của Santorum, theo chiến lược gia Jim Dyke của Đảng Cộng hòa, là ông thiếu sức hấp dẫn với công chúng. "Ông ấy có một thông điệp rất hẹp, kiểu như là “tôi đây là ứng cử viên bảo thủ nhất”. Và tôi nghĩ rằng khi cuộc bầu cử đi tới Nam Carolina, câu hỏi được đặt ra sẽ là ai có kinh nghiệm hơn và ai có khả năng chiến thắng trong bầu cử, như thế ông ấy sẽ khó có cơ hội chiến thắng" - Dyke nói.

Khó đoán trước kết quả

Giới phân tích nói rằng ngoài Romney, Santorum sẽ vấp phải sự cạnh tranh rất mạnh mẽ tới từ các đối thủ còn lại trong danh sách. Năm nay, ứng viên Ron Paul nhận được nhiều sự ủng hộ từ các ứng viên tự do hơn so với năm 2008. Hiện ông đã tăng gấp đôi lượng phiếu thu được và ông làm được điều đó bằng cách vận động thêm nhiều cử tri đứng sau lưng mình. Bất chấp việc đứng thứ 4, ứng viên Newt Gingrich vẫn tuyên bố rằng ông sẽ tiếp tục cuộc đua và sẽ cải thiện chiến lược vận động tranh cử để có được kết quả tốt hơn trong thời gian tới.

Cần nhớ rằng lịch sử các cuộc bầu cử gần đây tại bang Iowa có nhiều điểm khác thường, nơi người chiến thắng chưa chắc sẽ trở thành nhân vật đại diện cho một đảng ra tranh cử Tổng thống. Đơn cử như hồi năm 1992, Bill Clinton chỉ nhận được 3% phiếu bầu tại Iowa so với 76% của đối thủ Tom Harkin, nhưng cuối cùng ông lại giành ghế đại diện Đảng Dân chủ. Tương tự, hồi năm 2008, cựu Thống đốc Mexico Mike Huckabee là người thắng cuộc tại đây với 34% phiếu bầu, nhưng tấm vé cuối cùng đại diện Đảng Cộng hòa lại thuộc về ông John McCain. Vì thế, biết đâu Romney sẽ không phải là người nở nụ cười thắng lợi cuối cùng, khi cuộc vận động tranh cử đi tới hồi kết.

Tường Linh