Những ấn phẩm có nội dung quảng bá tri thức bên cạnh chức năng quảng cáo đã trở thành thú chơi, vì nó đáp ứng nhu cầu tri thức và thẩm mỹ được phổ biến toàn cầu và tồn tại đến nay, như sưu tập tem thư, bưu ảnh, nhãn diêm…

Ảnh = Ký ức = Lịch sử (Kỳ 50): Những kiến trúc từng được coi là cao nhất một thời

Kể từ khi người Pháp đến xâm chiếm và cai trị nước ta, một hệ thống đô thị quy hoạch theo mô hình của châu Âu lần lượt xuất hiện.

Nhưng cũng có loại hình chỉ tồn tại một thời gian ngắn. Quảng cáo cho món khoái khẩu chocolat (tiếng Anh là chacolate, tức sô-cô-la) là một thí dụ.

Chocolat là được chế biến từ trái ca cao, xuất xứ từ những cư dân Trung Mỹ, khi theo các con thuyền đưa về châu Âu vào thế kỷ XVI. Qua bàn tay chế biến, với các phụ phẩm như sữa, hạt hạnh nhân,… chocolat đã nhanh chóng chinh phục khẩu vị của cư dân lục địa già này, rồi cũng theo các nhà thực dân lan truyền khắp phần thế giới còn lại.

Ở Việt Nam, cùng với sữa bò, rượu vang… chocolat cũng được cả cư dân Âu và người bản xứ ở đô thị nhấm nháp như một thú vui ẩm thực thời thượng.

Chocolat được sản xuất thành từng thanh to nhỏ, kích cỡ khác nhau cho tiện sử dụng, cũng tạo ra ý tưởng cho việc quảng cáo hồi đầu thế kỷ XX, được gói, bọc trong những tấm bìa nhỏ, mặt trước in những hình ảnh, mặt sau là lời chú thích ảnh kèm những chỉ dẫn quảng cáo cho nhà sản xuất. Những tấm ảnh này mang nhiều nội dung gây hấp dẫn cho người dùng, ở thời điểm mà mọi người đều muốn có nhiều hiểu biết về thế giới xung quanh, tựa như nhu cầu phát hành bưu ảnh tràn ngập ba thập niên đầu của thế kỷ XX trên toàn cầu…

Cách quảng cáo này tạo ra nhu cầu mua chocolat để ăn và sưu tầm những tấm ảnh cùng thể loại như một cách sưu tập chuyên đề (tựa như chơi tem hoặc nhãn diêm khá phổ biến một thời). Sức lan tỏa của món ăn đặc sắc này cũng tạo ra một thú chơi toàn cầu của những người sưu tập những tấm ảnh nho nhỏ này…

Vào thời điểm đầu thế kỷ XX, có một số hãng chocolat ở châu Âu (chủ yếu ở Pháp và Bỉ) xâm nhập vào thị trường Đông Dương như Chocolat Pupier, Chocolats Suchard, Chocolaterie Aiguebelle, Chocolat Guérin Boutron, Chocolat de l'Uninon… Bên cạnh các ấn phẩm quảng cáo in trên các tấm bìa nhỏ, có hãng còn in thành tấm lớn, bưu ảnh, sách quảng cáo xứ Đông Dương…

• Ảnh = Ký ức = Lịch sử (Kỳ 50): Những kiến trúc từng được coi là cao nhất một thời
• Ảnh = Ký ức = Lịch sử (Kỳ 49): 100 năm trước, lần đầu tiên có một vị nguyên thủ Việt Nam xuất ngoại
• Ảnh = Ký ức = Lịch sử (Kỳ 48): Cuộc đấu xảo hoành tráng 120 năm trước tại Hà Nội

Các hình ảnh trên quảng cáo tuy trình độ in ấn còn thấp, nhưng nội dung rất phong phú, nên được chú ý. Chính vì vậy, cho đến nay, nhiều tấm bìa quảng cáo chocolat này vẫn được trao đổi, mua bán trên thị trường sưu tập thế giới, trong đó có nhiều tấm ảnh mang nội dung liên quan đến xứ Đông Dương thuộc Pháp (Indochine Francaise), trong đó có 3 kỳ của nước ta.

Sau này, khi các phương tiện, phương cách thông tin ngày càng phong phú và hấp dẫn hơn thì loại hình quảng cáo này cũng mất dần. Các hãng chocolat tăng cường hơn cho chất lượng và các loại hình sản phẩm cùng loại bao bì hấp dẫn theo công nghệ và thị hiếu hiện đại…

Xin giới thiệu một số hình ảnh sưu tập được trên mạng, đặc biệt là trên các mạng trao đổi mua bán các sưu tập của quá khứ.

  QXN