(Bài dự thi) - Nói đến chuyện giày dép của thời kỳ trước đổi mới 1986, chắc hẳn những ai đã từng sống trong giai đoạn này đều nhớ đến đôi dép nhựa trắng nhãn hiệu Tiền phong của Xí nghiệp nhựa Hải phòng.


Cá nhân tôi còn nhớ rất rõ thời kỳ này có mấy sản phẩm liên quan đến đôi dép mà nhiều người đều biết. Một là dép cao su kiểu Bộ đội Cụ Hồ - cánh trẻ thường gọi là dép đúc, hai là dép lốp - loại dép được cắt từ những chiếc lốp ô tô hỏng, được cắt gọt thành hình thù đôi dép tùy theo độ dày mỏng của miếng lốp. Hai loại dép này có nhược điểm là hay tụt quai, vì vậy người sử dụng thường mang theo một miếng thép mỏng hoặc thanh tre mỏng chẻ làm đôi dùng để rút lại quai chẳng may bị tuột - thường được gọi là rút dép, một dạng như là đót giày bây giờ. Còn loại dép thứ ba mà đàn ông rất ưa chuộng đó là dép nhựa trắng, loại dép có quai hậu cài khóa, hai quai trên vắt chéo nhau trông rất đơn giản. Giới trẻ lúc đó thường gọi là "đi đôi gò trắng". Tại sao lại có tên như vậy thì tôi chịu thua.

Dép nhựa trắng lúc đó có ba nhãn hiệu cùng xuất hiện trên thị trường, đó là nhựa Hà nội, nhựa Tiền phong của Hải phòng và nhựa Thái bình. Mặc dù thời gian xuất hiện sớm muộn khác nhau nhưng nói chung đều được giới trẻ rất ưa thích.
 
Đôi dép nhựa trắng Tiền phong

Thời kỳ đôi dép nhựa trắng thịnh hành, chúng tôi đang là học sinh cuối cấp 2. Nhìn các anh lớn tuổi có đôi dép Tiền phong đi học chúng tôi luôn ao ước được sở hữu chúng, nhưng đa phần gia đình nhà nghèo cho nên thường là quay về dép lốp cho bền.

Hồi đó, trong các khu tập thể nói chung hay có phong trào chăn nuôi cải thiện đời sống. Ví dụ nuôi gà, vịt, ngan để thịt vào Rằm tháng Bảy, nuôi lợn để bán góp tiền mua xe đạp, quần áo, nuôi chim bồ câu...Các công ty thực phẩm của nhà nước khi đó có lợi thế đem hàng đi đổi gà vịt, lợn thay vì trả tiền mặt. Một trong các sản phẩm họ thường mang đi đổi là dép nhựa trắng Tiền phong, nhưng vì số lượng có hạn cho nên có quy định rất rõ phải từ 70 kg trở lên mới được một đôi dép Tiền phong cộng với một số loại hàng khác như mỳ chính, vải diềm bâu...

Đôi dép nhựa Tiền phong đầu tiên tôi được sở hữu có một cái giá rất đắt, bán ba lứa lợn mới có được một đôi. Một phần vì bố mẹ tôi cần tiền làm việc khác cho nên không bán cho công ty thực phẩm, phần nữa là vì những chú lợn tôi chăm sóc chưa đủ 70 kg đã phải xuất chuồng vì ...chỗ ở chật chội. Có dép rồi nhưng cả nhà ai cũng sợ đi học bị bọn "đầu gấu" lấy mất cho nên bố tôi quyết định đem biếu người khác, trả lại tôi đôi dép lốp quen thuộc. Thế là tôi chỉ được sở hữu đôi dép có vài ngày, nhưng vẫn còn giữ được cảm giác thích mê đi. Lúc đó cũng chỉ nghĩ được rằng sao nó đắt thế chứ không có kiến thức để hiểu rằng loại dép này đã trở thành một thương hiệu lúc bấy giờ.

Mãi đến những năm học cuối cấp Ba, hoàn cảnh khó khăn buộc tôi phải đi làm thêm phụ giúp gia đình. Tôi đi làm phụ vữa hơn một tháng ấy vậy mà tiền công chỉ đủ mua một đôi dép nhựa Tiền phong cộng với hai ba số báo Thể thao & Văn hóa (khi đó báo phát hành một tuần một số). Dù gì đi nữa thì cũng có được cảm xúc "dùng hàng hiệu" mặc dù chỉ là của Việt nam. Thực sự thì dép Tiền phong rất bền, phù hợp với kiểu mưa lụt tại Hà nội năm 2008, không sợ ẩm ướt, bùn đất như đi dép da, rách thì có thợ vá dép dùi cho hai ba cái là ngon ngay. Người già hay trẻ đi đều lịch sự, không phân biệt tuổi tác, nghề nghiệp.

Về sau, khi đi bộ đội chúng tôi vẫn dùng dép nhựa trắng Tiền phong. Nó rất tiện lợi khi hành quân bộ vì rất nhẹ, không sợ phồng dộp chân vì nhựa mềm, không lo bẩn vì dễ cọ rửa. Quả là có ích cho anh em chiến sỹ.

Bẵng đi một thời gian sau khi xuất ngũ trở về, chúng tôi chợt nhận thấy đôi dép nhựa Tiền phong hình như dần vắng bóng trên thị trường. Thay vào đó các loại khác như dép tổ ong, biti's, dép da. Hình như ngày nay cũng ít thấy người đi dép ra đường cho nên khó bán. Cũng có thể giới trẻ bây giờ có nhiều lựa chọn khác, có nhiều loại hàng thay thế và cũng có thể do cuộc sống được nâng lên vì vậy đôi dép nhựa Tiền phong trở nên lỗi thời.

Nói gì thì nói, dép nhựa trắng Tiền phong cũng là một thương hiệu Hàng Việt nam chất lượng cao thời kỳ bao cấp. Một sản phẩm không hề có sự cạnh tranh của hàng ngoại.