Cà phê đầu tuần: Lần lỡ miệng chôn vùi sự nghiệp của Enzo Fernandez

Enzo Fernandez và bất kỳ ai thân thiết với anh đều có thể bênh vực rằng tiền vệ này chưa và sẽ không bao giờ là một kẻ phân biệt chủng tộc, nhưng thực tế thì điều này không còn quan trọng nữa. Sự nghiệp của Enzo có thể bị chôn vùi vì lần vạ miệng này.

1. Năm 2022, một giáo sư có tên Charles Nevy của Đại học Central Florida đã gây ra tranh cãi khi bàn về "đặc quyền của người da màu" trên mạng xã hội X (trước đó là Twitter). Ông cho rằng những người da màu thực tế đang được hưởng nhiều đặc quyền, như các học bổng ưu tiên, chính sách hỗ trợ người da màu, và cả việc… không bị chỉ trích quá nhiều.

Tức là trên phương diện nào đó, ông Nevy cho rằng trên phương diện nào đó, người da màu trong xã hội Mỹ cũng đang được đối xử bình đẳng, và thậm chí có những lợi thế và đặc quyền.

Nhưng chỉ thế thôi là đủ để kích động một chiến dịch tẩy chay trên mạng nhắm vào ông Nevy: Người ta đã thu thập hàng chục ngàn chữ ký để gây sức ép buộc sa thải giáo sư này, dù những gì ông nói không hẳn là không có lý.

Việc giáo sư Nevy làm có thể không sai trên góc độ học thuật, nhưng nó đã động chạm phải một chủ đề cực kỳ nhạy cảm của những ai yêu cầu mọi thứ cần phải tuân theo trật tự của "phải đạo chính trị" (political correctness). Những gì ông phát ngôn dễ khiến ông bị quy kết là một kẻ phân biệt chủng tộc, cho dù ban đầu, mục đích chia sẻ của ông có thể chỉ đến từ góc độ một nhà nghiên cứu.

Đoạn clip Enzo Fernandez và các đồng đội ăn mừng trên xe bus mừng công sau chức vô địch Copa America đã lập tức gây tranh cãi, vì lời lẽ trong đó đã xúc phạm các thành viên da màu của đội tuyển Pháp. Vấn đề ngay lập tức trở nên trầm trọng: Liên đoàn bóng đá Pháp yêu cầu FIFA vào cuộc, các đồng đội ở Chelsea lục tục bỏ theo dõi Enzo trên mạng xã hội, còn bản thân Enzo thì bị chỉ trích là một kẻ phân biệt chủng tộc.

Chuyện còn to hơn nữa khi phó Tổng thống Argentina, bà Victoria Villarruel, bực tức viết trên tài khoản X của mình rằng "không có quốc gia thực dân nào (ám chỉ Pháp - PV) có quyền đe doạ chúng tôi vì một bài hát ăn mừng hoặc vì nói lên một sự thật mà họ không muốn thừa nhận". Bà này tuyên bố ủng hộ Enzo Fernandez, và "cảm ơn Messi".

2. Tiền vệ 23 tuổi đã xin lỗi, và cha của anh đã bênh vực, bằng cách kể lại một ví dụ tương tự cách đây 10 năm: "Vào năm 2014, khi đánh bại chúng tôi, người Đức đã bắt chước dáng đi của những cao bồi Argentina và ngụ ý rằng chúng tôi là những kẻ ngu ngốc. Vào năm 2018, những người Pháp mỉa mai chiều cao của Messi và chúng tôi chưa từng nói rằng mình bị phân biệt đối xử".

Ông Raul Fernandez nhấn mạnh: "Con trai tôi không phải kẻ phân biệt chủng tộc, không bao giờ là như thế. Thật khó để một người châu Âu hiểu được văn hoá ăn mừng của chúng tôi, với những lời ca và không khí kiểu đó. Con trai tôi đã quay clip trực tiếp vào thời điểm không thích hợp. Đó là chuyện xấu xí. Nó có lẽ còn chẳng ý thức xem mình đang hát cái gì".

Tất nhiên là nếu đặt đúng vào bối cảnh, chúng ta có thể hiểu rằng Enzo Fernandez đang quá cao hứng, và một trong những điều những người chiến thắng trong bóng đá hay làm là… cà khịa những đối thủ đã từng va chạm trong quá khứ. Những người Argentina có lẽ vẫn chưa quên sự chế nhạo của người Pháp nhắm vào thủ lĩnh Messi, cũng như lời lẽ không hay của Kilyan Mbappe dành cho đội Argentina.

3. Nhưng Enzo Fernandez, cũng giống như trường hợp Giáo sư Nevy ở đầu bài viết đã đề cập, có lẽ đã quên rằng chúng ta đang sống trong một thế giới "phải đạo chính trị": Mỗi lời anh nói ra đều có thể chống lại anh trên… mạng xã hội. Việc Enzo có thực sự phân biệt chủng tộc hay không không còn quan trọng lắm nữa, vì thực tế là anh đã cà khịa đúng một vấn đề mà tất cả những ai có nhạy cảm về lời ăn tiếng nói đều không muốn bày tỏ quan điểm, chứ đừng nói là công kích trực diện như những gì anh đã làm.

Có lẽ việc các đồng đội ở tuyển Argentina, rồi người thân, bạn bè, bênh vực Enzo Fernandez cũng không có gì đặc biệt: Không phải họ đứng về phía cái xấu, mà có thể vì trong thâm tâm họ thực sự tin rằng Enzo không phải một kẻ phân biệt chủng tộc xấu xa đến mức không thể được tha thứ.

Nhưng biết làm sao giờ, chủ nghĩa phải đạo giờ sẽ làm nốt công việc của nó: Chôn vùi sự nghiệp của một con người không khôn ngoan khi đối mặt với nó, đã lỡ miệng ở đúng nơi đáng ra không thể được lỡ miệng!