Làm thế nào Madoff lừa được 50 tỉ USD?

(TT&VH) - Nhiều người Mỹ đã tự hỏi “thế quái nào mà ông ta làm được chuyện đó” khi nghe câu chuyện về vụ lừa của Bernard L. Madoff, người được báo chí mô tả là đang gây ra một “thảm họa sóng thần tài chính”, “vụ gian lận lớn nhất trong lịch sử phố Wall”…

Con người này, vốn là một nhà đầu tư được kính trọng và nguyên là chủ tịch sàn giao dịch NASDAQ, đã hiện nguyên hình là kẻ lừa đảo hôm 13/12. Điều kinh ngạc hơn là ông ta đã điều hành hoạt động lừa đảo của mình như điều hành một doanh nghiệp làm ăn có lãi và qua mặt pháp luật trong hơn 40 năm trời.

“Siêu lừa” Bernard L. Madoff.

Cú lừa tiền tỉ

Bernald L. Madoff là người sáng lập công ty đầu tư chứng khoán cùng tên ông ta từ năm 1960. Công ty của Madoff hoạt động theo hình thức tư vấn đầu tư, và điều hành quỹ đầu cơ đa quốc gia (hedge fund). Theo thông báo chính thức, công ty này điều hành nhiều quỹ đầu tư với tổng số tài sản quản lý lên tới 17 tỷ USD.

Madoff được coi như một thế lực ngầm trên thị trường. Nhiều người và doanh nghiệp đã đầu tư vào quỹ của Madoff thông qua các đối tác của công ty này và ký gửi cho ông ta hàng chục tỷ USD. Đổi lại việc được sử dụng số tiền ký gửi này, Madoff trả cho họ lãi suất rất cao. Từ năm 2004, mức lãi trung bình của quỹ khoảng 8% nhưng khoảng chục năm trở lại thì tiền lãi luôn ở mức hai con số

Trong nhiều năm trời, đã xuất hiện những lời xì xèo quanh phố Wall về hoạt động của quỹ đầu tư Bernard Madoff. Người ta nói rằng khoản lợi tức thu được từ việc gửi tiền cho quỹ này quá hấp dẫn, quá đều đặn. Tuy nhiên không ai biết tiền của Madoff đã đi vào và đi ra thị trường như thế nào. Mặc dù quỹ thông báo mỗi ngày giao dịch tới 50 triệu cổ phiếu, nhưng không ai tìm thấy những dấu vết của hoạt động làm ăn này.

Người ta chỉ biết Madoff luôn làm ăn có lãi, ngày này qua tháng khác. "Quỹ của ông ta chỉ có 5 tháng làm ăn sa sút kể từ năm 1996” – Charles Gradante, đồng sáng lập Tập đoàn Hennessee và là một chuyên gia tư vấn cho các nhà đầu tư vào các quỹ đầu cơ - "Không có một chiến lược kinh doanh nào trên thế giới có thể đạt hiệu quả kinh khủng như vậy”.

Tuy nhiên, khi xét tới kinh nghiệm hơn 4 thập kỷ lặn lội trên thương trường của Madoff và việc ông ta từng là chủ tịch sàn giao dịch NASDAQ, mọi nghi ngờ đều tan biến. Các nhà đầu tư vẫn yên tâm và thi nhau đổ tiền vào quỹ của ông ta.

Nhưng chuỗi ngày huy hoàng của Madoff đã chấm dứt. Hôm 14/12, cơ quan công tố liên bang đã chính thức truy tố ông ta vì tội lừa đảo đa cấp với số tiền có thể lên tới 50 tỉ USD. Ít nhất, khoản tiền 17 tỉ USD mà Madoff điều hành hồi đầu năm nay đã không còn tồn tại.

Thủ đoạn đơn giản

Madoff đã lừa các nạn nhân bằng cách nào? Ông ta sử dụng hình thức lừa đảo đa cấp hết sức đơn giản, trong đó tiền được lấy từ nhà đầu tư mới để trả cho nhà đầu tư cũ. Ông ta chọn đối tượng lừa đảo là bạn bè, bạn làm ăn, người thân. Những người này sau đó lại vô tình giới thiệu người thân của mình vào cái bẫy của Madoff.

Rất nhiều người đã bỏ tiền vào quỹ của Madoff thông qua lời giới thiệu của bạn bè, thân nhân. Trong số các nạn nhân có cả người giàu có, nhiều thế lực như Fred Wilpon, ông chủ đội bóng chày New York Mets. Một nhà đầu tư có tên Lawrence Velvel cho biết bản thân bỏ tiền vào quỹ của Madoff cách đây một thập kỷ, sau khi được hàng tá bạn bè tư vấn và động viên. Qua lời nói của bạn bè, Velvel thấy Madoff là một doanh nhân bận rộn và chỉ chấp nhận những nhà đầu tư mới như ông vì nể bạn bè ông. “Tôi được bạn bè kể rằng có những người phải van xin Madoff, cho họ được quyền để tiền lại ở quỹ đầu cơ của ông ta” – Velvel kể lại chua chát. Brad Friedman, một luật sư đại diện cho vài người đã đầu tư ít nhất 1 triệu USD vào Madoff nói rằng phần lớn đã đầu tư trong nhiều thập kỷ. “Họ biết tới ông ta qua giao tiếp xã hội, ở CLB golf Palm Beach Country hay Glen Oaks Country” - Friedman nói.

Có thể thấy Madoff lừa đảo từ lâu. Nhưng phải tới tận năm nay, khi cuộc khủng hoảng tín dụng xuất hiện trên thế giới, hoạt động làm ăn phi pháp của ông ta mới bị lật tẩy. Giống như nhiều quỹ đầu cơ khác, Madoff bị các nhà đầu tư đòi nợ ráo riết trong vài tháng trở lại đây. Họ muốn lấy lại khoảng 7 tỉ USD họ đã bỏ vào quỹ, nhưng Madoff không đào đâu ra được khoản tiền đó để trả nợ. Hậu quả là ông ta buộc phải thú nhận hoạt động làm ăn của quỹ Madoff chẳng qua chỉ là một cú lừa khổng lồ.