Ấn Độ: Khen chê quanh chiến đấu cơ “nội địa”

Là sản phẩm được thiết kế và sản xuất tại Ấn Độ, Tejas được đánh giá sẽ giúp giảm bớt việc phải bỏ tiền mua vũ khí của nước ngoài. Tuy nhiên, không ít nhà phân tích đã lên tiếng “chê” Tejas, cho rằng nó không xứng với những kỳ vọng ban đầu.

LCA Tejas là sản phẩm của Công ty Hàng không Hindustan (HAL), có trụ sở ở Bangalore, Ấn Độ. Sau 26 năm nghiên cứu phát triển, cuối cùng đích thân Bộ trưởng Quốc phòng Ấn Độ A.K. Antony trao giấy phép hoạt động Tejas cho Tư lệnh Không quân P.V. Naik tại một sân bay của HAL ở Bangalore hôm 9/1. Chứng chỉ này sẽ mở đường để Không quân Ấn Độ (IAF) đặt mua 40 chiếc Tejas đầu tiên.

“Chúng tôi muốn tăng cường sức mạnh quân đội bằng cách bàn giao các trang thiết bị hiện đại một cách sớm nhất” - ông Antony nói.

Một chiếc LCA Tejas bay thử trong buổi lễ trao giấy phép hoạt động ban đầu hôm 9/1

Chương trình chiến đấu cơ hạng nhẹ (LCA) bắt đầu từ năm 1985 với mục tiêu chính là thay thế những chiếc MiG-21 đã lỗi thời, vốn là xương sống của Không quân Ấn Độ từ những năm 1970, nhưng lại có tỷ lệ an toàn thấp tới nỗi chúng bị gọi là “quan tài bay”.

Việc thiết kế máy bay bắt đầu vào tháng 10/1987 và hoàn tất vào tháng 9/1988. Tập đoàn Dassault Aviation của Pháp được thuê làm tư vấn và cung cấp kinh nghiệm. Bản thiết kế LCA cuối cùng ra mắt vào năm 1990 cho thấy máy bay có cánh chính hình tam giác, không có cánh đuôi nhằm tăng sự cơ động.

Máy bay được thiết kế hạng nhẹ, có khả năng bay siêu âm, hoạt động trong mọi điều kiết thời tiết và có thể thực hiện nhiều nhiệm vụ khác nhau. Hoạt động nghiên cứu sản xuất diễn ra ngay sau đó và tới tháng 11/1995, mẫu thử nghiệm đầu tiên mang tên TD-1 chính thức trình làng, theo sau 3 năm là mẫu TD-2.

Đầu năm 2001, các máy bay này đã có chuyến bay thử nghiệm đầu tiên. Tính tới tháng 1/2009, LCA đã hoàn tất 1.500 chuyến bay thử nghiệm thành công. Chiếc máy bay được cựu Thủ tướng Ấn Độ Atal Bihari Vajpayee đặt tên là Tejas (Chói sáng) vào năm 2004.

Chưa phải là máy bay thế hệ 4

Báo chí Ấn Độ nhận định những thành công ban đầu của Tejas có thể khiến người Ấn mỉm cười, nhưng không tới mức phải “nhảy cẫng lên vì vui sướng”.

Nguyên nhân do LCA có thời gian phát triển quá dài, tới 26 năm. Việc bàn giao những chiếc Tejas đầu tiên chỉ có thể bắt đầu vào cuối năm 2013, với 2 phi đội đầu tiên 20 chiếc Tejas chính thức đi vào hoạt động ở Căn cứ Không quân Sulur (bang Tamil Nadu) vào năm 2015, tức đúng 3 thập niên sau khi dự án LCA được thai nghén.

Ngân sách dành cho việc phát triển những chiếc Tejas, bao gồm phiên bản dùng trên tàu hải quân và phiên bản huấn luyện, cũng là trung tâm của các chỉ trích do đã tăng vọt từ 5,6 tỉ rupee (124 triệu USD) lên 170 tỉ rupee (3,7 tỉ USD). Với 40 chiếc Tejas được đặt mua trong lô đầu tiên có chi phí khoảng 2 tỉ rupee (44 triệu USD), Ấn Độ sẽ chi hơn 250 tỉ rupee vào chương trình Tejas (5,5 tỉ USD).

Theo kế hoạch, phiên bản nâng cấp Tejas Mark-II sử dụng động cơ GE F-414 của Mỹ mạnh hơn những chiếc LCA thế hệ đầu sẽ được thử nghiệm vào tháng 12/2014. Nhưng tới khi đó, Tejas vẫn chỉ là một chiến đấu cơ tầm trung hoặc tầm thấp, không phải là loại cao cấp như Ấn Độ kỳ vọng.

Ngay cả lãnh đạo IAF dường như cũng chưa bị thuyết phục bởi khả năng của Tejas. “Nó không phải là máy bay chiến đấu thế hệ 4. Nó vẫn chỉ là một chiếc MiG 21++” - ông P.V.Naik nhận xét và cho rằng Tejas hiện mới chỉ thuộc thế hệ 3 hoặc 3,5.

Ông Naik nói thêm rằng thời gian hoạt động của máy bay, hiệu quả hoạt động, khả năng mang vác vũ khí, điều khiển và nhiều tính năng khác của máy bay cần phải qua thử nghiệm trước khi nó có thể chứng minh bản thân. Điều đó có nghĩa trước mắt, xương sống của Không quân Ấn Độ vẫn phải dựa vào 270 chiếc Sukhoi Su-30MKI do Nga sản xuất, đã được mua với giá 12 tỉ USD.

Vẫn có đất dụng võ

Họ nói rằng máy bay hạng nhẹ như Tejas vẫn còn đất dụng võ do IAF cần nhiều máy bay cho các nhiệm vụ khác nhau.

Việc máy bay có thể mang tới 4 tấn vũ khí, với đủ chủng loại cũng là một lợi thế bởi nó có thể nhanh chóng được thay đổi vũ khí để tham gia nhiều nhiệm vụ khác nhau.

Tejas hiện có thể tham gia các nhiệm vụ bay kéo dài từ 45 phút tới 1 giờ (thời gian có thể kéo dài hơn nếu nó trang bị thêm các bình dầu phụ). Máy bay được tối ưu hóa với các nhiệm vụ nhỏ nằm trong bán kính hạn chế khoảng 200- 300km. Với các nhiệm vụ lớn hơn, IAF có thể huy động máy bay lớn hơn.

Người ta cũng chỉ ra rằng LCA Tejas là chiếc máy bay mang thiết kế mở. Nghĩa là nó có thể thu nạp thêm các công nghệ mới sẽ xuất hiện trong tương lai, bao gồm cả công nghệ tàng hình, để khó bị lỗi thời. Được biết sau khi nhận giấy phép hoạt động ban đầu, LCA sẽ phải trải qua nhiều nhiệm vụ bay thử để kiểm tra tính năng, trước khi nhận được giấy phép hoạt động cuối cùng và đi vào trang bị hàng loạt.