Chữ và nghĩa

Những bài viết về việc sử dụng từ ngữ trong dân gian, trong đời sống hàng ngày, trên các phương tiện truyền thông sao cho đúng, qua đó góp phần giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt, đồng thời mang đến những thông tin lành mạnh, tích cực, nhân văn cho công chúng và xã hội.

Chữ và nghĩa: Ruộng sâu, trâu nái…

"Ruộng sâu, trâu nái không bằng con gái đầu lòng". Vế đầu tiên của câu tục ngữ rõ ràng là nói về cảnh giàu có.
26/06/2024 18:00 0
Chữ và nghĩa: Giàu đắc trung đắc hiếu…

Dạng đầy đủ của câu tục ngữ này là "Giàu đắc trung đắc hiếu, khó mất thủy mất chung". Đây là một bài học dân gian về cách ứng xử thường thấy trong mối quan hệ của người đời, liên quan tới tiền bạc, vật chất.
19/06/2024 14:23 0
Chữ và nghĩa: Màu mận chín

Cách đây 50 năm, tôi biết được World Cup lần thứ 10 năm 1974 tổ chức tại Tây Đức qua một bài tường thuật ngắn trên báo. (Hồi đó, Việt Nam đang trong thời kỳ khó khăn, điều kiện thông tin hạn chế, nên báo chí ta đưa tin thể thao rất chậm và đơn giản).
12/06/2024 14:00 0
Chữ và nghĩa: Hoán dụ

Nhà Trắng = Washington = Mỹ? Sao lại có một đẳng thức lạ lùng thế nhỉ? Chỉ liếc qua thì ta đã nhận ra đây là 3 cái tên khác nhau, 3 địa danh có sở chỉ (reference, còn gọi là quy chiếu, tức đối tượng mà từ biểu thị) khác nhau.
05/06/2024 18:00 0
Chữ và nghĩa: Cát liền tay, thịt chầy ngày

"Cát liền tay, thịt chầy ngày" là một câu tục ngữ tiếng Việt có từ xa xưa. Đó là một tổng kết về kinh nghiệm làm đất cấy lúa của nhà nông.
29/05/2024 17:30 0
Chữ và nghĩa: Ke ga

"Ke ga" là gì nhỉ? Trong mấy ngày gần đây, dư luận và báo chí có lên tiếng bàn luận, trao đổi về từ này (được đặt trong biển hiệu chỉ dẫn "KE GA - PLATFORM" tại ga tàu tuyến metro số 1, TP.HCM).
22/05/2024 14:45 0
Chữ và nghĩa: 'Ngày xưa có anh Trương Chi…'

"Ngày xưa có anh Trương Chi/ Người thì thật xấu hát thì thật hay" (Câu thứ 2 có văn bản chép là "Người thì thậm xấu, hát thì thậm hay"). Hai câu ca dao này đã đi vào truyền thuyết từ một truyện cổ dân gian.
15/05/2024 11:00 0
Chữ và nghĩa: 'Chỉ một đường ra', sao lại là hai?

Chắc nhiều người còn nhớ những câu thơ sau (trong bài thơ "Hoan hô chiến sĩ Điện Biên" của Tố Hữu, viết tháng 5/1954 sau khi quân và dân ta toàn thắng trong chiến dịch Điện Biên Phủ).
24/04/2024 17:58 0
Chữ và nghĩa: 'Tôi' và 'chúng ta'

"Tôi và chúng ta", đấy là tên một vở kịch của Lưu Quang Vũ, viết năm 1984, đã được dàn dựng, công diễn và gây tiếng vang trong dư luận khán giả.
17/04/2024 09:21 0
Chữ và nghĩa: Tàu và thuyền, tôi và ta

Tổ quốc tôi như một con tàu/Mũi thuyền ta đó - mũi Cà Mau. Đó là 2 câu thơ trong bài thơ "Mũi Cà Mau" của Xuân Diệu.
10/04/2024 11:26 0
Chữ và nghĩa: Cơm vàng hạt lép

"Cơm vàng hạt lép", tổ hợp có cấu trúc nghe "hơi lạ tai" này lại rất quen thuộc với các bà nội trợ khi vào chợ mua hoa quả hiện nay.
03/04/2024 11:00 0
Chữ và nghĩa: 'Đèn Hoa Kỳ', 'thịt kho Tàu' có viết hoa không?

"Đèn Hoa Kỳ" và "thịt kho Tàu", 2 từ này có liên quan gì với nhau đâu nhỉ? Một cái (đèn) là dụng cụ thắp sáng, cái còn lại là món thịt kho quen thuộc vẫn có trong bữa ăn của nhiều gia đình.
20/03/2024 17:50 0
Chữ và nghĩa: Bao sái

Trên mạng, có người nhắc đến từ "bao sái" và dẫn như sau: Tra Từ điển Khai Trí Tiến Đức: Không có. Tra Từ điển tiếng Việt (Viện Ngôn ngữ học, 2006): Không có. Tra Google, thấy nhắc đến mấy cụm từ: Cách tỉa chân nhang khi bao sái bàn thờ; Bao sái bàn thờ vào những ngày này gia chủ sẽ nhận được nhiều tài lộc…
13/03/2024 11:00 0
Chữ và nghĩa: 'Mẹ là đất nước, tháng ngày của con'

Chắc nhiều người nhận ra ngay đây là câu thơ cuối cùng trong bài "Mẹ ốm" của Trần Đăng Khoa, được viết năm 1970, theo thể lục bát, gồm 26 câu.
06/03/2024 06:58 0
Chữ và nghĩa: 'Thiếu tháng Giêng mất khoai…'

"Thiếu tháng Giêng mất khoai, thiếu tháng Hai mất cà". Tháng Giêng nói trong câu tục ngữ này là tháng Giêng tính theo Âm lịch, là tháng đầu tiên trong năm với rất nhiều sự kiện, nhiều lễ hội mùa Xuân (trong đó có Tết Nguyên đán, Tết Nguyên tiêu).
28/02/2024 17:30 0
Xem thêm ›