Chuyện các ông chủ Ngoại hạng Anh (P1): Ai đã đầu tư nhiều nhất?

Từ những doanh nhân địa phương gắn bó với các câu lạc bộ thời niên thiếu đến những tỷ phú từ vùng Vịnh theo đuổi hào quang, Ngoại hạng Anh tập hợp nhiều ông chủ đa dạng, giàu có và đầy tham vọng.

Các chủ sở hữu của những đội bóng Premier League đã chi hàng tỷ bảng khi đầu tư vào bóng đá Anh, nhưng mỗi câu chuyện đều không giống nhau. Một số đặt cược hàng tỷ bảng với hy vọng vào tương lai dài hạn, trong khi những người khác đã kịp thu về lợi nhuận khổng lồ với chính sách đầu tư ngắn hạn.

Để bắt đầu loạt bài về các chủ sở hữu Premier League, cần phải tính toán tổng số vốn đầu tư của những ông chủ đứng sau 20 câu lạc bộ này. Thứ tự tài chính sẽ giảm dần để chúng ta có một cái nhìn bao quát hơn.

Ngoài số tiền bỏ ra để sở hữu câu lạc bộ (một con số không hoàn toàn chính xác do cấu trúc thay đổi và cổ phần nắm giữ biến động), còn có thông tin về các khoản tài trợ bổ sung, số tiền đã được chi tiêu dưới thời các ông chủ hiện tại. Thông tin được tổng hợp từ các báo cáo lịch sử, tài liệu tài chính hàng năm và dữ liệu từ các chuyên gia tài chính bóng đá hàng đầu Anh quốcnhư Swiss Ramble, Kieran Maguire và Chris Weatherspoon.

Một số lưu ý trước khi bắt đầu: Trong trường hợp có nhiều chủ sở hữu, người được chọn là người có giá trị cổ phần lớn nhất. Tính toán tài trợ của nhà đầu tư thường bao gồm các khoản vay của cổ đông và bất kỳ khoản nợ nào đã được chuyển thành vốn cổ phần. Tất cả giá trị đều tính bằng bảng Anh, bởi dù có sự đầu tư từ khắp nơi trên thế giới, đây vẫn là giải đấu của bóng đá Anh.

Hãy cùng khám phá xem ông chủ của từng đội bóng đã chi bao nhiêu:

1. Chelsea (2,65 tỷ)

Chủ sở hữu: BlueCo

Thời điểm tiếp quản: 2022

Giá mua: 2,5 tỷ bảng (~3.16 tỷ USD theo tỷ giá hiện tại)

Tài trợ từ chủ sở hữu: 146 triệu bảng

BlueCo, một tập đoàn đa quốc gia bao gồm doanh nhân người Mỹ Todd Boehly và công ty đầu tư Clearlake Capital, đã tiếp quản Chelsea vào năm 2022 sau khi chính phủ Anh áp đặt lệnh trừng phạt lên Roman Abramovich. Thương vụ này đã phá vỡ mọi kỷ lục về giá trị chuyển nhượng CLB, với 2,5 tỷ bảng được chi để mua lại đội bóng cùng cam kết 1,75 tỷ bảng cho cơ sở hạ tầng.

Kể từ đó, Chelsea đã chi hơn 1 tỷ bảng để mua sắm cầu thủ, với những bản hợp đồng kỷ lục liên tiếp. Ngoài ra, 146 triệu bảng dưới dạng vay mượn đã được BlueCo đưa vào CLB. Hiện tại, đội bóng đang lên kế hoạch xây dựng lại sân Stamford Bridge hoặc chuyển tới một sân vận động mới, cho thấy cam kết dài hạn chưa từng có của họ.

2. Manchester City (1,5 tỷ)

Chủ sở hữu: City Football Group (CFG)

Thời điểm tiếp quản: 2008

Giá mua: 200 triệu bảng

Tài trợ từ chủ sở hữu: 1.3 tỷ bảng

Sheikh Mansour bin Zayed Al Nahyan đã mua lại Manchester City vào năm 2008 với giá 200 triệu bảng, mở ra kỷ nguyên thống trị cho CLB. Trong sáu năm đầu tiên, hơn 1 tỷ bảng đã được rót vào để đưa đội bóng từ một đội bóng tầm trung trở thành một trong những CLB mạnh nhất châu Âu.

Dù có nhiều cáo buộc liên quan đến việc vi phạm luật tài chính, Man City hiện đạt doanh thu hơn 700 triệu bảng mỗi năm, đảm bảo tính bền vững. CLB cũng gần như không có nợ, với khoản đầu tư ban đầu của Sheikh Mansour trở thành nền tảng cho sự thành công hiện tại.

3. Arsenal (1.26 tỷ)

Chủ sở hữu: Kroenke Sports and Entertainment (KSE)

Thời điểm tiếp quản: 2011

Giá mua: 1 tỷ bảng

Tài trợ từ chủ sở hữu: 259 triệu bảng

Stan Kroenke, doanh nhân người Mỹ, đã bắt đầu đầu tư vào Arsenal từ năm 2007 và trở thành cổ đông chính vào năm 2011. Để đạt được quyền sở hữu hoàn toàn, Kroenke đã mua lại 30% cổ phần từ Alisher Usmanov với giá 550 triệu bảng vào năm 2018.

Khoản đầu tư trực tiếp từ KSE bắt đầu từ năm 2019, với 259 triệu bảng được sử dụng để xây dựng đội hình cạnh tranh. Dù chưa giành được nhiều danh hiệu lớn dưới thời Kroenke, Arsenal đã trở lại cuộc đua danh hiệu với những bản hợp đồng chất lượng trong những mùa giải gần đây.

4. Fulham (938 triệu)

Chủ sở hữu: Shahid Khan

Thời điểm tiếp quản: 2013

Giá mua: 150 triệu bảng

Tài trợ từ chủ sở hữu: 788 triệu bảng

Shahid Khan, chủ sở hữu đội bóng bầu dục Jacksonville Jaguars, đã mua lại Fulham từ Mohamed Al-Fayed vào năm 2013 với giá 150 triệu bảng. Kể từ đó, ông đã đầu tư 788 triệu bảng để duy trì CLB ở Premier League.

Một phần lớn trong khoản đầu tư này được dùng để cải tạo khán đài Riverside tại sân Craven Cottage. Dù Fulham không đạt lợi nhuận trong suốt thời gian Khan nắm quyền, ông vẫn liên tục hỗ trợ tài chính để giúp đội bóng cạnh tranh và duy trì vị trí tại Premier League.

5. Everton (878 triệu)

Chủ sở hữu: Farhad Moshiri

Thời điểm tiếp quản: 2016

Giá mua: 128 triệu bảng

Tài trợ từ chủ sở hữu: 750 triệu bảng

Farhad Moshiri, doanh nhân người Anh gốc Iran, đã mua lại Everton vào năm 2016 với 49,9% cổ phần trị giá 87,5 triệu bảng, sau đó tăng tỷ lệ sở hữu lên 96%. Ông đã đầu tư 750 triệu bảng để phát triển đội bóng, bao gồm xây dựng sân vận động mới tại Bramley-Moore Dock.

Tuy nhiên, thời gian Moshiri nắm quyền bị chỉ trích bởi cách quản lý tài chính thiếu hiệu quả, khiến Everton phải đối mặt với khủng hoảng tài chính và xuống hạng. Hiện tại, CLB đang chờ đợi hoàn tất thương vụ tiếp quản bởi doanh nhân Mỹ Daniel Friedkin, hứa hẹn đưa đội bóng ra khỏi khủng hoảng.

6. Manchester United (845 triệu)

Chủ sở hữu: Gia đình Glazer

Thời điểm tiếp quản: 2005

Giá mua: 800 triệu bảng

Tài trợ từ chủ sở hữu: 45 triệu bảng

Gia đình Glazer tiếp quản Manchester United vào năm 2005 thông qua một thương vụ mua lại sử dụng đòn bẩy tài chính trị giá 800 triệu bảng, khiến CLB phải chịu khoản nợ khổng lồ. Kể từ đó, đội bóng đã chi khoảng 815 triệu bảng chỉ để trả lãi vay.

Dù đã đạt nhiều danh hiệu lớn dưới thời Glazer, cách quản lý tài chính của họ bị phản đối mạnh mẽ. Gần đây, Sir Jim Ratcliffe đã mua 27,7% cổ phần với giá 1,25 tỷ bảng và sẽ phụ trách hoạt động bóng đá, mang lại hy vọng thay đổi cho CLB.

7. Aston Villa (582 triệu)

Chủ sở hữu: V Sports

Thời điểm tiếp quản: 2018

Giá mua: 60 triệu bảng

Tài trợ từ chủ sở hữu: 522 triệu bảng

Aston Villa trở lại Premier League vào năm 2019 dưới thời của V Sports, một tập đoàn do Wes Edens (Mỹ) và Nassef Sawiris (Ai Cập) sáng lập. Kể từ khi chi 60 triệu bảng mua CLB, họ đã rót 522 triệu bảng, giúp Villa không chỉ ổn định mà còn tham dự Champions League mùa này.

V Sports tập trung đầu tư mạnh vào đội hình và cơ sở hạ tầng, với các khoản tài trợ thường xuyên để giảm thiểu nợ nần. Sự hỗ trợ tài chính của họ đã giúp Villa vượt qua khó khăn tài chính và trở thành một thế lực tại Premier League.

8. Newcastle United (566 triệu)

Chủ sở hữu: Quỹ đầu tư công Saudi Arabia (PIF)

Thời điểm tiếp quản: 2021

Giá mua: 300 triệu bảng

Tài trợ từ chủ sở hữu: 266 triệu bảng

Newcastle United đã trải qua một cuộc lột xác ngoạn mục kể từ khi PIF mua lại CLB từ Mike Ashley với giá 300 triệu bảng vào năm 2021. Với 85% cổ phần thuộc về PIF, họ đã đầu tư 266 triệu bảng vào đội bóng chỉ trong 3 năm.

Các khoản đầu tư lớn giúp Newcastle tăng cường đội hình và đạt những thành công nhanh chóng, bao gồm cả việc cạnh tranh vị trí cao tại Premier League. PIF hiện cũng đang xem xét cải tạo hoặc xây dựng sân vận động mới để mở rộng quy mô và tham vọng của CLB.

9. Brighton & Hove Albion (512 triệu)

Chủ sở hữu: Tony Bloom

Thời điểm tiếp quản: 2009

Giá mua: 18 triệu bảng

Tài trợ từ chủ sở hữu: 494 triệu bảng

Tony Bloom, một doanh nhân địa phương và chuyên gia dữ liệu thể thao, đã đầu tư 18 triệu bảng để tiếp quản Brighton khi đội bóng vẫn đang thi đấu ở hạng hai Anh. Kể từ đó, ông đã rót thêm 494 triệu bảng, bao gồm xây dựng sân Amex Stadium và đầu tư phát triển đội hình.

Brighton đã trở thành một CLB đáng gờm tại Premier League, với lối chơi sáng tạo và những ngôi sao được đào tạo bài bản. Bloom không chỉ hỗ trợ tài chính mà còn đặt nền móng vững chắc để Brighton tiếp tục thành công.

10. Leicester City (484 triệu)

Chủ sở hữu: King Power International

Thời điểm tiếp quản: 2010

Giá mua: 40 triệu bảng

Tài trợ từ chủ sở hữu: 444 triệu bảng

Vichai Srivaddhanaprabha, người sáng lập King Power, đã mua Leicester City với giá 40 triệu bảng vào năm 2010. Sự đầu tư liên tục từ gia đình ông, đặc biệt sau khi con trai Aiyawatt tiếp quản, đã đưa CLB đến những đỉnh cao chưa từng có, bao gồm chức vô địch Premier League 2016.

King Power đã chi 444 triệu bảng, bao gồm các khoản vay chuyển đổi thành vốn cổ phần, để đảm bảo CLB có nền tảng tài chính bền vững. Leicester đang cố gắng xây dựng lại sau khi trở lại Premier League từ Championship.

11. Liverpool (436 triệu)

Chủ sở hữu: Fenway Sports Group (FSG)

Thời điểm tiếp quản: 2010

Giá mua: 300 triệu bảng

Tài trợ từ chủ sở hữu: 136 triệu bảng

Fenway Sports Group (FSG), một tập đoàn đa quốc gia có trụ sở tại Boston, đã mua lại Liverpool vào năm 2010 với giá 300 triệu bảng. Vào thời điểm đó, CLB đang gặp khó khăn tài chính nghiêm trọng sau thời kỳ của Tom Hicks và George Gillett.

FSG đã khôi phục sự ổn định tài chính cho Liverpool và đưa đội bóng trở lại đỉnh cao. Liverpool đã giành chức vô địch Premier League mùa 2019-20, lần đầu tiên sau 30 năm, và đăng quang Champions League vào năm 2019. Tuy nhiên, kể từ năm 2015-16, FSG không thực hiện thêm khoản đầu tư lớn nào mà thay vào đó tập trung vào việc tái đầu tư doanh thu để phát triển đội hình và cơ sở hạ tầng.

Các dự án nổi bật dưới thời FSG bao gồm việc mở rộng khán đài Anfield Road Stand và xây dựng trung tâm huấn luyện mới hiện đại. Thỏa thuận với RedBird Capital Partners vào năm 2021, bán 10% cổ phần với giá 735 triệu USD, đã củng cố vị thế tài chính của Liverpool.

12. Crystal Palace (278 triệu)

Chủ sở hữu: CPFC 2010

Thời điểm tiếp quản: 2010

Giá mua: 88 triệu bảng

Tài trợ từ chủ sở hữu: 190 triệu bảng

CPFC 2010, một nhóm do Steve Parish đứng đầu, đã mua lại Crystal Palace vào năm 2010 với giá 88 triệu bảng sau khi CLB rơi vào tình trạng phá sản. Sau đó, các nhà đầu tư Mỹ như John Textor, Josh Harris và David Blitzer đã tham gia, giúp gia tăng nguồn tài trợ.

Dưới sự dẫn dắt của Parish và các đồng sở hữu, Palace đã trải qua giai đoạn ổn định tại Premier League. Tổng cộng, chủ sở hữu đã rót 190 triệu bảng, chủ yếu thông qua các khoản vay chuyển đổi thành vốn cổ phần. Các khoản đầu tư này giúp CLB không chỉ duy trì vị trí tại Premier League mà còn cải thiện thứ hạng trong những mùa gần đây.

13. Wolverhampton Wanderers (243 triệu)

Chủ sở hữu: Fosun International

Thời điểm tiếp quản: 2016

Giá mua: 45 triệu bảng

Tài trợ từ chủ sở hữu: 198 triệu bảng

Fosun International, một tập đoàn đa ngành của Trung Quốc, đã mua Wolves với giá 45 triệu bảng vào năm 2016. Dưới sự lãnh đạo của Fosun, CLB đã thăng hạng lên Premier League vào năm 2018 và nhanh chóng ổn định vị trí tại giải đấu hàng đầu.

Tổng cộng, Fosun đã đầu tư 198 triệu bảng, trong đó bao gồm khoản vay trị giá 126,5 triệu bảng được chuyển thành vốn cổ phần vào năm 2020-21. Dù vẫn còn một số khoản nợ, chủ sở hữu đã thể hiện cam kết mạnh mẽ với tương lai của Wolves.

14. Bournemouth (213 triệu)

Chủ sở hữu: Black Knight Football

Thời điểm tiếp quản: 2022

Giá mua: 120 triệu bảng

Tài trợ từ chủ sở hữu: 93 triệu bảng

Black Knight Football, do Bill Foley đứng đầu, đã mua Bournemouth vào năm 2022 với giá 120 triệu bảng từ Maxim Demin. Foley tiếp tục đầu tư mạnh mẽ, với 93 triệu bảng đã được rót vào đội bóng, bao gồm việc xây dựng cơ sở huấn luyện hiện đại.

Tham vọng của Foley không chỉ dừng lại ở Bournemouth, mà còn mở rộng với việc đầu tư vào các CLB khác như Lorient (Pháp) và Hibernian (Scotland), nhằm tạo nên một tập đoàn bóng đá đa quốc gia.

15. West Ham United (206 triệu)

Chủ sở hữu: David Sullivan, Daniel Kretinsky, gia đình Gold

Thời điểm tiếp quản: 2010

Giá mua: 50 triệu bảng

Tài trợ từ chủ sở hữu: 156 triệu bảng

David Sullivan và cố David Gold đã mua 50% cổ phần của West Ham vào năm 2010 với giá 50 triệu bảng. Tỷ lệ sở hữu của họ tăng lên 85% trước khi Daniel Kretinsky, một doanh nhân người CH Séc, mua lại 27% cổ phần vào năm 2021 với giá 180 triệu bảng.

Tổng cộng, West Ham đã nhận được 156 triệu bảng tài trợ từ các chủ sở hữu, bao gồm 125 triệu bảng từ Kretinsky để đầu tư đội hình và giảm nợ. Dù đã ổn định tài chính, CLB vẫn đang tìm cách cải thiện hiệu suất trên sân cỏ.

16. Tottenham Hotspur (194 triệu)

Chủ sở hữu: ENIC

Thời điểm tiếp quản: 2001

Giá mua: 94 triệu bảng

Tài trợ từ chủ sở hữu: 100 triệu bảng

ENIC, thuộc sở hữu của gia đình Joe Lewis và Daniel Levy, đã mua Tottenham vào năm 2001 với giá 94 triệu bảng. Tuy nhiên, họ được biết đến là những nhà quản lý tài chính thận trọng, chỉ rót thêm 100 triệu bảng kể từ năm 2022.

Spurs nổi bật với sân vận động hiện đại trị giá 1 tỷ bảng, được xây dựng thông qua các khoản vay bên ngoài thay vì vay từ cổ đông. Điều này giúp tăng giá trị thị trường của CLB nhưng cũng khiến Spurs phải chịu khoản nợ lớn nhất tại Premier League.

17. Southampton (185 triệu)

Chủ sở hữu: Sport Republic

Thời điểm tiếp quản: 2022

Giá mua: 100 triệu bảng

Tài trợ từ chủ sở hữu: 85 triệu bảng

Sport Republic, một tập đoàn đầu tư do Dragan Solak lãnh đạo, đã mua lại 80% cổ phần Southampton từ Gao Jisheng vào đầu năm 2022 với giá 100 triệu bảng. Dưới quyền sở hữu mới, Southampton đã nhận được khoản tài trợ 85 triệu bảng chỉ trong mùa giải 2022-23 để củng cố đội hình.

Dù được hỗ trợ tài chính, Southampton đã phải xuống hạng sau mùa giải đó. Tuy nhiên, việc trở lại Premier League qua vòng play-off Championship mùa trước đã làm giảm sự phụ thuộc ngắn hạn vào các khoản đầu tư từ Sport Republic. Chủ sở hữu vẫn cam kết tiếp tục hỗ trợ tài chính để đảm bảo tương lai bền vững cho đội bóng. Sport Republic cũng mở rộng tầm ảnh hưởng khi đầu tư vào các CLB như Valenciennes (Pháp) và Goztepe (Thổ Nhĩ Kỳ).

18. Nottingham Forest (162 triệu)

Chủ sở hữu: Evangelos Marinakis

Thời điểm tiếp quản: 2017

Giá mua: 50 triệu bảng

Tài trợ từ chủ sở hữu: 112 triệu bảng

Evangelos Marinakis, một ông trùm vận tải biển và cũng là chủ sở hữu của Olympiacos (Hy Lạp), đã mua lại Nottingham Forest từ Fawaz Al Hasawi vào năm 2017 với giá 50 triệu bảng. Sự đầu tư của ông đã giúp Forest chấm dứt 18 năm vắng bóng tại Premier League.

Marinakis đã rót tổng cộng 112 triệu bảng để tài trợ cho đội bóng, chủ yếu thông qua các khoản vay chuyển đổi thành vốn cổ phần. Mùa giải đầu tiên trở lại Premier League, Forest chi tiêu mạnh tay để cạnh tranh nhưng vẫn giữ được vị trí tại giải đấu hàng đầu. Marinakis cũng được đánh giá cao nhờ việc xóa nợ đáng kể, giúp CLB duy trì sự ổn định tài chính.

19. Brentford (124 triệu)

Chủ sở hữu: Matthew Benham

Thời điểm tiếp quản: 2012

Giá mua: 20 triệu bảng

Tài trợ từ chủ sở hữu: 104 triệu bảng

Matthew Benham, một người hâm mộ trung thành của Brentford, đã mua lại đội bóng vào năm 2012 với giá 20 triệu bảng. Dưới sự lãnh đạo của ông, Brentford đã thăng tiến từ League One lên Premier League và trở thành một đội bóng ổn định tại giải đấu hàng đầu.

Benham, người sáng lập nền tảng phân tích dữ liệu Smartodds, đã rót 104 triệu bảng vào CLB, bao gồm 22,8 triệu bảng liên quan đến dự án xây dựng sân vận động Gtech Community. Tuy nhiên, từ năm 2017, Brentford không còn cần sự hỗ trợ tài chính trực tiếp từ Benham, chứng tỏ khả năng tự chủ tài chính ngày càng cao của CLB.

20. Ipswich Town (123 triệu)

Chủ sở hữu: Gamechanger 20

Thời điểm tiếp quản: 2021

Giá mua: 40 triệu bảng

Tài trợ từ chủ sở hữu: 83 triệu bảng

Gamechanger 20, một tập đoàn đầu tư Mỹ, đã mua lại Ipswich Town từ Marcus Evans vào năm 2021 với giá 40 triệu bảng. Sau nhiều năm loay hoay tại hạng nhất và hạng hai, CLB đã được tái thiết mạnh mẽ nhờ khoản đầu tư hơn 83 triệu bảng từ chủ sở hữu mới.

Năm 2023, Bright Path Sports Partners mua lại 40% cổ phần của Ipswich với giá trị 105 triệu bảng, nâng giá trị CLB lên 262 triệu bảng. Ed Sheeran, người hâm mộ và nhà tài trợ áo đấu nổi tiếng của Ipswich, cũng mua 1,4% cổ phần trong năm nay. Những động thái này đánh dấu sự hồi sinh ngoạn mục của đội bóng, từ một CLB lạc lối đến một đội bóng đầy tham vọng tại Premier League.