Nguyễn Thiên Đạo: Opera ballet Truyện Kiều chờ được…"mổ xẻ"

(TT&VH) - Khởi xướng dàn dựng vở opera ballet chuyển thể từ Truyện Kiều với tên gọi Định mệnh bất chợt từ năm 2007 nhưng phải cho đến năm 2011 dự án của nhạc sĩ Nguyễn Thiên Đạo mới bắt đầu được đưa vào thực hiện. Vào 20h ngày 3/5 tới, một phần của dự án này sẽ được công diễn lần đầu tiên tại Nhà hát Lớn Hà Nội ở hình thức thanh xướng kịch.

Ít ai biết rằng, để có một không gian toàn tâm toàn ý viết Định mệnh bất chợt, nhà soạn nhạc Nguyễn Thiên Đạo đã "gửi" vợ đi du lịch. Rồi khi hoàn thành tác phẩm trên giấy, ông đã bị suy kiệt sức khỏe trầm trọng. Và suốt một năm sau đó, những khó khăn không thể nói lên lời để đưa dự án thành hiện thực trên sân khấu vẫn "theo đuổi" ông.

Trước đêm diễn, nhà soạn nhạc Nguyễn Thiên Đạo đã có buổi trò chuyện với TT&VH.

Nhạc sĩ Nguyễn Thiên Đạo

* Như đã chia sẻ với TT&VH, vở opera ballet Định mệnh bất chợt được chuyển thể từ Truyện Kiều đã được đưa vào thực hiện từ năm 2011. Vậy đêm công diễn ngày 3-5 tới có gì thay đổi so với kịch bản ban đầu không, thưa ông?

- Với những gì tôi đã chia sẻ, sẽ không có gì thay đổi. Tuy nhiên, ở lần ra mắt đầu tiên này, dự án sẽ được biểu diễn  ở hình thức thanh xướng kịch. Theo đó, sẽ có hai vai dành cho Kiều là Kiều ngâm thơ và Kiều thanh xướng kịch, còn Nguyễn Du, Từ Hải, Hồ Tôn Hiến, mỗi nhân vật một vai.

* Có nghĩa trong buổi diễn này sẽ không có ballet?

- Đây là buổi công diễn đầu tiên để ra mắt về phần âm nhạc trước. Còn ballet thì phải để cho các biên đạo múa nghe âm nhạc một cách hoàn chỉnh rồi mới dựng vở. Cũng xin lưu ý rằng ballet trong tác phẩm này chỉ là một mắt xích, vì đây là một tác phẩm nghệ thuật tổng hợp, nên sẽ còn cả video.

* Ấp ủ dự án này từ 2007 và đến giờ mới thực hiện được với sự hỗ trợ từ Bộ VH,TT&DL cũng như NH Nhạc Vũ kịch VN. Song, ngay từ khi tác phẩm đang còn trên giấy, đã có những "lời bàn ra tán vào"... trong việc đưa hình tượng Kiều lên sân khấu. Điều này tác động đến việc thực hiện dự án này như thế nào, thưa ông?

- Như tôi đã chia sẻ, chắc chắn sẽ có phản hồi nhiều chiều từ phía công chúng và đặc biệt là những nhà chuyên môn. Những phản hồi có thể rất gay gắt, khốc liệt và tôi luôn chờ đón. Tuy nhiên, tôi chấp nhận nghe những lời phê bình chứ không phải là phán quyết. Nếu chưa nghe tác phẩm, chưa nhìn tổng phổ mà đã có ý kiến thì tôi e là hơi chủ quan.

* Có ý kiến nếu không phổ thơ Nguyễn Du thì Kiều sẽ không còn gọi là Kiều nữa. Ông nghĩ sao?

- Xin nói ngay là thơ trong Truyền Kiều đã quá hay nên không thể nào "phá vỡ" ý thơ, tứ thơ theo kiểu phổ nhạc cho thơ được. Làm thế cũng sẽ bị gẫy cảnh trong vở opera ballet này.

Là một tác phẩm nghệ thuật tổng hợp đương đại của những con người đương đại, Định mệnh bất chợt là sự sáng tạo cá nhân dựa trên cảm hứng từ một áng văn học kinh điển, cho nên dù không phổ thơ nhưng trong tác phẩm này mọi người sẽ vẫn thấy thơ Nguyễn Du xuất hiện tràn ngập trong đó.

* Vừa qua, khi tác phẩm kịch hình thể của NSND Lan Hương chuyển thể từ Truyện Kiều đã nhận được khá nhiều phản hồi trái chiều từ khán giả. Ông cũng đang dấn thân với "nàng Kiều" trong Định mệnh bất chợt. Vậy ông có e ngại tác phẩm này cũng sẽ bị đem ra so sánh, "mổ xẻ" không?

- Trước tiên, với những tác phẩm mang tính thời đại, có sự "đột phá" như vậy, tôi nghĩ cũng nên ghi nhận sự đóng góp của những nghệ sĩ đã làm giàu có thêm vốn tác phẩm của làng nghệ thuật Việt Nam.

Còn trong trường hợp này, tôi thấy mình không có gì phải e ngại cả. Mặc dù đây là hai tác phẩm ở hai thể loại riêng biệt, một là kịch hình thể sử dụng nhạc dân tộc có sẵn, một là tác phẩm nghệ thuật tổng hợp trên sân khấu được sáng tác nhưng nếu được so sánh, phân tích thì càng tốt. Tôi thấy đây là một dịp rất hay cho mình.

* Trước đêm diễn, ông cảm thấy thế nào?

- Lo lắng và đôi khi là cả lo sợ. Mỗi lần, cho ra mắt một "đứa con tinh thần" tôi luôn cảm thấy như vậy. Lần này cũng thế, lo vì không biết "đứa con" này sẽ "sống với đời" ra sao.

* Vậy còn những "giông tố phản hồi" như ông đã tiên liệu lại không phải là một trong số những lo lắng của ông?

- Không. Trái lại tôi cảm thấy mừng đấy. Sẽ là bình thường khi mình hành động và nhận được những hành động đối kháng đáp lại. Còn mình làm gì mà không ai thèm để ý, tôi thấy đó mới là điều đáng buồn.

* Những phản hồi nào sẽ "lọt" vào tai ông?

- Tôi sẽ rất trân trọng những lời bình luận chân thành, thẳng thắn và có am hiểu về âm nhạc bác học.

Châu San (thực hiện)