Cái ngày ấy cuối cùng cũng sẽ phải đến, không thể nào cưỡng được, ngày mà Francesco Totti giã từ sân cỏ. Ở Rome, các romanista không thích điều ấy, nhưng bản thân họ cũng không có phép màu nào để tẩy xóa những năm tháng in trên mặt anh, đôi chân anh, mái tóc anh. Bản thân số 10 huyền thoại của đội bóng thủ đô cũng hiểu rất rõ điều ấy. Và tất cả những gì anh làm là trì hoãn càng lâu càng tốt ngày chia tay.

"The King of Rome is not dead” (ông vua thành Rome không chết). Anh đã mặc chiếc áo có dòng chữ tiếng Anh ấy khi cùng Roma đánh bại Lazio trong trận derby thủ đô tháng 3/2011. Dòng chữ bằng tiếng Anh ấy là một thông điệp không chỉ hướng đến các khán giả Italy, những nhà bình luận bóng đá Italy-nhiều trong số đó cho rằng anh đã hết thời và đang đi vào bóng tối ở tuổi 35, mà còn nhắm đến cả thế giới bóng đá bên ngoài đất nước hình chiếc ủng: Totti vẫn tồn tại, khỏe mạnh, vẫn ghi bàn thắng, vẫn đem lại những cảm xúc mạnh mẽ cho tất cả và đương nhiên vẫn là một cái tên phải được nhắc tới ở muôn nơi.

Hôm ấy, anh ghi bàn thứ 206 ở Serie A để vượt qua Roberto Baggio trong danh sách những chân sút xuất sắc nhất mọi thời đại của giải đấu này. Một cái mốc lớn lao không thể phủ nhận hay nghi ngờ. Totti không thể chết. Mối quan hệ của anh với Roma và thành Rome là một điều gì đó thiêng liêng, và anh là một huyền thoại sống của một nền bóng đá đã sản sinh ra vô số những ngôi sao lớn, những người đã giành nhiều danh hiệu lớn trong sự nghiệp của họ, nhiều hơn anh rất nhiều.

Họ đã nói về anh

Ra sân thi đấu và ghi bàn nữa, ghi bàn mãi, phá vỡ những kỉ lục đã tồn tại nhiều thập kỉ, xô đổ lần lượt những tên tuổi lớn đã ngự trị trong lòng calcio, từ lâu dường như là một ám ảnh lớn lao đối với Totti, một nỗi ám ảnh đeo đẳng anh từ khi còn là một cậu bé tóc vàng nghịch ngợm ở khu San Giovanni, thủ đô Rome. Nhưng những ngày như thế rồi cũng phải kết thúc, 6 năm sau thông điệp bằng tiếng Anh ấy.

Từ đấy đến mùa bóng cuối cùng trên sân cỏ này, anh đã chơi trên 100 trận đấu và ghi thêm gần 50 bàn thắng nữa ở Serie A, vẫn đem đến những cảm xúc bất tận, vẫn trở thành người hùng qua từng mùa bóng, dù đã sang tuổi, 38, 39 rồi 40. Ông vua thành Rome không hề chết, khi trở thành cầu thủ cao tuổi nhất ghi bàn ở Champions League, khi vẫn làm hàng triệu người phát sốt với màn selfie nổi tiếng trong một trận derby năm 2015, đã khiến một số tạp chí bóng đá hàng đầu xuất bản những cuốn sách dày cộp về anh và luôn khiến giới truyền thông xuýt xoa, hỉ hả đầy sung sướng và cánh cổ động viên tung hô ầm ỹ sau bàn thắng quyết định 3-2 bằng một quả phạt đền vào lưới Sampdoria vào tháng 9/2016.

Và rồi sau đó là những khoảng tối, những cuộc tranh cãi, những tin tức dồn dập về tương lai của Totti, những phát biểu của HLV Luciano Spalletti, người quyết định việc anh ra sân bao nhiêu phút hoặc 0 phút nào hết, và nhất là sự có mặt của tân Giám đốc thể thao Monchi, người mà báo chí Ý đồn rằng, được đưa về là để dứt khoát loại bỏ Totti khỏi Roma. Người được các cổ động viên yêu mến, được báo chí tung hô và đương nhiên là một biểu tượng không thể phai mờ trong lịch sử Roma đơn giản là chưa muốn dừng lại, chưa muốn nói lời chia tay với một đội bóng anh yêu mến như máu thịt phải đối đầu với việc ban lãnh đạo Roma coi anh như một cục nợ, một trở ngại trên con đường đi lên tương lai và muốn dứt điểm cho xong trong hè này. “Totti có, Totti không” trở thành một cuộc chơi mà anh không thích. “Cuộc sống thứ hai của Totti”, như báo chí viết, là điều anh không muốn đề cập.

Nhưng rồi, dần dần, người ta khiến anh hiểu rằng, anh không còn là không thể thay thế và quyền lực của anh-ở chỗ dư luận đứng về phía anh, không thuyết phục được các ông chủ Roma nữa. Ngày ấy phải đến, và Totti bước sang bên, trở thành một quan chức Roma. Anh có muốn làm điều đó không? Anh không nói ra, nhưng người ta tin là anh chưa hề muốn treo giày sau ngày 28/5, ngày cuối cùng của mùa bóng này. Thậm chí có tin nói rằng, để được tiếp tục chơi bóng, anh sẽ sang Mỹ, đầu quân cho đội Miami FC, nơi một tên tuổi lớn khác đã từng gắn bó với bóng đá thủ đô Italy đang làm HLV, Alessandro Nesta.

Nhưng hành trình đến sự kết thúc của Totti bắt đầu từ đâu? Thực ra từ 7 năm trước, khi người ta vẫn còn tung hô anh, khi anh vẫn liên tục ghi các bàn thắng. Đấy là tháng 4/2010, khi Roma của Ranieri đang tiến gần đến một Scudetto, trong sự bám đuổi sát nút của Inter. Nhưng ở trận derby hồi ấy, hiệp 1 thật tồi tệ với Roma. Họ bị Lazio dẫn trước 1-0 và gặp nhiều khó khăn trong việc triển khai thế trận. Totti và các đồng đội của anh vật vã kiếm tìm những khoảng trống trên thảm cỏ trước một Lazio dường như đang chơi với 22 người, khi tồn tại cùng lúc 3 Radu, 4 Diaz và 6 Brocchi. Vào giờ nghỉ, Ranieri nói với Totti: “Francesco, cậu đi tắm đi”. Ông cũng nói điều tương tự với De Rossi.

Trong hiệp 2, Roma đã thắng ngược Lazio khi không còn trên sân cả đội trưởng lẫn đội phó của họ, hai tượng đài thực sự. Đấy là một dấu hiệu. Vài ngày sau sự kiện ấy, Totti gia hạn hợp đồng 4 năm nữa với Roma. Sự chấm dứt chính thức bắt đầu từ đó, như một điều không thể cưỡng được và hoàn toàn tự nhiên, khi cùng lúc với việc tiếp tục ca ngợi anh, người ta cũng luôn hỏi anh bao giờ sẽ giải nghệ, sẽ làm gì sau khi treo giày. Anh đương nhiên không bao giờ trả lời thẳng những câu hỏi ấy, đơn giản vì anh vẫn còn muốn ra sân, và nếu như anh có nghĩ đến việc giã từ sân cỏ, anh cũng muốn làm điều đó một cách không hề thúc ép như hiện tại, với cái đầu ngẩng cao và không hề tiếc nuối.

Những năm tháng cuối cùng của Totti đã diễn ra như thế, buồn chán, theo cái cách mà Alex Del Piero đã cho rằng, “lời chia tay luôn khiến chúng ta đau đớn”. Đấy là sự thừa nhận rất thật của một huyền thoại khác của calcio, người đã từng cảm thấy không được Juve tôn trọng ở giai đoạn cuối, và sự đau đớn ấy thực ra không nằm ở phía các CLB, mà ở phía các ngôi sao bị ép hoặc phải treo giày, hoặc muốn đá thì nên đi nơi khác. Thậm chí có lúc Totti cảm thấy người ta muốn loại bỏ anh vì coi anh như một trở lực. Luis Enrique, khi mới đến Roma hè 2011, đã từng đặt ra câu hỏi về thể lực của Totti và từng trách anh chơi tệ trong một trận đấu với Juve.

Người đội trưởng huyền thoại của Roma giận dữ: “Tôi là vấn đề ư? Tôi sẽ rời Roma”. Người phải ra đi hoá ra là Luis Enrique. Nhưng trong một cuộc đối đầu khác với một HLV khác, Totti thất bại. Đấy là Luciano Spalletti. Ông bắt anh phải chấp nhận ngồi dự bị thường xuyên, và nếu như anh có thể vào sân, thì đấy chỉ là dăm ba phút không đáng kể. Các cổ động viên trên sân Bernabeu đứng dậy vỗ tay khi anh được đưa vào sân chơi những phút cuối trận Roma thua Real Madrid 0-2 vào tháng 3/2016, nhưng anh nổi cáu với Spalletti. Vô ích. Với ông HLV đầu trọc ấy, anh không còn và mãi mãi không thể ở đỉnh cao nữa. Những nét thăng hoa vẫn còn, nhưng Totti chỉ còn là cái tên, vì tuổi tác và chấn thương. Kể từ cái ngày bị thay ra ở giữa trận derby tháng 4/2010 đến nay, Totti đã vắng mặt 321 ngày, tức là gần một năm, vì đủ loại chấn thương khác nhau.

Bây giờ, ở Rome, khi ngôi sao lớn không còn là Totti nữa, mà là Ramon Rodriguez Verdejo, hay “Monchi”, tân Giám đốc thể thao của Roma, người đã thành công rực rỡ khi biến Sevilla thành một thế lực lớn ở La Liga và Châu Âu, người ta bắt đầu hồi tưởng lại quá khứ của một số 10 đã bắt đầu từ đâu. Nó bắt đầu từ những trận bóng đá trên sân trước cửa chung cư của anh ở Rome, trên những bãi biển ở Tor Vajanica tại ngoại ô thành phố, từ những buổi mẹ Fiorella đưa anh đến sân tập của đội thiếu niên Roma, cho đến cái ngày anh được Vujadin Boskov tung ra sân ở hiệp 2 của trận đấu với Brescia ở Serie A ngày 28/3/1993. Khi ấy, anh mới hơn 16 tuổi, còn lóng ngóng và vụng về lắm, rất ít nói nhưng không hề tự ti.

Khi Boskov bảo Totti vào sân, anh còn hỏi lại, như thể không tin vào tai mình: “Ngài nói gì cơ ạ?”. Hôm ấy, Roma đang thắng nhờ những pha lập công của Caniggia và Mihajlovic. Ít ai biết rằng, đó là sự khởi đầu của một huyền thoại, một cái tên đã gắn bó mãi với Roma cho đến tận giờ, sau 1/4 thế kỉ. Người ta thống kê được rằng, anh đã là đồng đội của gần 400 cầu thủ khoác áo Roma từ đó đến nay, đã qua tay 18 đời HLV (2 lần với Spalletti) và là chủ đề của hơn 6 nghìn bài báo lớn nhỏ. Boskov đã đưa anh vào đời sống Serie A, Mazzone là người đã dạy anh những bài học lớn về di chuyển không bóng và dứt điểm, Capello đưa anh đến gần hơn khung thành đối phương và Spalletti biến anh thành một tiền đạo sát thủ, giúp anh đoạt Chiếc giày vàng 2007 (26 bàn thắng), nhưng cũng là người khép lại hành trình của một siêu sao.

Cho đến bây giờ, vẫn có nhiều người ở Rome chưa quên bàn thắng đầu tiên của anh. Ông bạn tôi, một người có tên Francesco như Totti, cũng là một cái tên sau này được hàng vạn cặp cha mẹ đặt tên con vì được sống trong những năm tháng của Totti, từng nói rằng, ở Rome, chỉ thời đại trước Totti và sau Totti, như công lịch có trước Công nguyên và sau Công nguyên. “Đấy là một đường chuyền hơi khó của Jonas Thern, nhưng Totti vẫn đón được bóng, vượt qua hậu vệ Padalino và tung một cú sút chân trái sấm sét tung lưới Foggia”, ông kể lại một cách rõ ràng, như ông vẫn nhìn thấy bàn thắng đó xuất hiện cả nghìn lần trước mắt mình.

Bàn thắng ấy đã đến vào ngày 4/9/1994 ở sân Olimpico, trong trận hoà Foggia 1-1. Trên khán đài có cha mẹ và anh trai anh. Các chú bác của anh không mua được vé của đội Roma, nên đành mua vé của đội khách và phải ngồi trong khu cổ động viên Foggia. Họ hò hét như điên khi thấy chàng trai 18 tuổi ăn mừng trên sân, với áo số 9 trên lưng. Số áo ấy trên thực tế là của Abel Balbo, người bị HLV Mazzone đày lên ghế dự bị trận hôm đó, do trước đó mấy ngày đã ra sân cùng với đội tuyển Argentina. Chân sút người Argentina lúc ấy vẫn chưa hiểu được rằng, một huyền thoại đang trên đường ra đời. Nhưng anh cũng ăn mừng bàn thắng. Giuseppe Giannini, một huyền thoại khác của Roma, người mà Totti tôn thờ, cũng chạy ra chia vui với anh.

Từ đó đến giờ, dường như một thế kỉ đã qua, Totti đã thay đổi nhiều về vóc dáng, Roma cũng thế, và đương nhiên nước Italy cũng vậy. 1994 là một năm nhiều biến cố trên mọi mặt. Italy thua Brazil ở trận chung kết World Cup trên đất Mỹ. Mái đầu buồn bã cúi xuống của Roberto Baggio sau quả penalty hỏng ăn vẫn còn ám ảnh nhiều người. Hai tháng trước đó, tay đua Công thức 1 Ayrton Senna tử nạn ở đường đua Imola. Chiến tranh Lạnh đã kết thúc, nhưng tiếng súng vẫn vang lên khắp nơi, trong đó đặc biệt đẫm máu ở bán đảo Balkan. Silvio Berlusconi vừa trở thành Thủ tướng và nước Ý vẫn còn chấn động mạnh mẽ vì vụ scandal tham nhũng và hối lộ Tangentopoli cách đó hai năm. Trong phòng thay quần áo của Roma, Totti là một cậu chàng đẹp trai, nhưng ăn mặc hết sức lộn xộn.

Hậu vệ Marco Lanna từng kể rằng, Totti “ăn mặc như một gã rồ”. HLV Mazzone, người rất nghiêm khắc, không thích điều ấy. Ông bắt anh ăn mặc như một quý ông và sống nghiêm túc hơn. Có lần ông bảo: “Francè, nếu cậu còn đi xe Vespa vào thảm cỏ sân tập, tôi sẽ không cho cậu ra sân”. Ông cũng bắt bác sĩ Alicicco không cho anh ăn chocolate nữa, vì sợ rằng anh sẽ không thể giảm được cân. Nhưng tất cả đều thừa nhận, Totti có sự hoang dã của một con thú, sự khéo léo của một người nhảy ballet, và bản năng sát thủ của một người thợ săn. Trước đó, ở tuổi 17, khi lần đầu tiên được hỏi phỏng vấn, anh bảo: “Tôi luôn ước mơ được ghi những bàn thắng cho Roma. Bởi tôi thích cảm giác cứ ghi bàn xong là chắc chắn phải chạy tới các bạn bè của tôi đang ngồi ở khu khán đài Nam sân Olimpico. Tôi đã chơi với họ từ rất lâu rồi”.

Anh đã chạy như thế về các bạn của anh hơn 300 lần trong sự nghiệp rồi, tất cả đều trong màu áo Roma, và tất cả đều đáng nhớ. Nhưng đáng nhớ nhất là những bàn thắng trong các trận derby thủ đô, khi anh giơ chiếc áo bên trong có dòng chữ “Ta lại trừng phạt các ngươi rồi”, hay đưa ra một thông điệp đến Ilary Blasi, người sau này sẽ là vợ anh, “Em là duy nhất”. Sau một trận derby gần đây mà anh lập cú đúp, là động tác ăn mừng bằng cách giơ lên chiếc iPhone và chụp selfie với hàng vạn romanista ở khu khán đài Nam. Đáng nhớ là bàn thắng vào lưới Parma ngày 17/6/2001, khi cùng Roma đến Scudetto lần đầu tiên sau 18 năm, là những cú xúc thìa (cucchiaio) vào lưới biết bao đội bóng, là những siêu phẩm được thực hiện từ những quả đá phạt trực tiếp, những cú sút xa trái phá mà bóng đi dưới xà ngang, và thậm chí đáng nhớ cả vì những hoàn cảnh kì quặc.

Chẳng hạn bàn thắng thứ 300 anh ghi trong màu áo Roma được thực hiện khi đã việt vị ở trận hoà Sassuolo 2-2 hôm 20/9/2015 ở sân Olimpico. Đương nhiên là người ta không thể quên rằng, Totti luôn sáng tạo ra những cách ăn mừng độc nhất vô nhị, như cho bóng vào bụng sau một bàn thắng, vào thời điểm Ilary đang mang thai con anh; như mút tay sau một bàn thắng khác, lúc bé Chanel đã ra đời, hoặc như thông điệp “The King of Rome is not dead”. Sẽ không ai có thể quên, vì bất cứ điều gì liên quan đến cái tên Totti. Những màn ăn mừng quá độc đáo như thế càng trở nên đặc biệt, được nhắc tới không biết bao nhiêu lần, trong thời điểm mọi hình ảnh như thế có thể đi khắp thế giới, chỉ sau một cú nhấp chuột.

Tất cả những hành trình đều có điểm đầu tiên và kết thúc. Điểm đầu tiên đã có. Điểm kết thúc cũng sắp tới rồi. Những năm tháng dài giữa hai điểm ấy đầy ắp những kỉ niệm vui buồn, những bàn thắng, và trên hết, tình yêu của gia đình, của người hâm mộ dành cho một tên tuổi lớn của không chỉ Rome, mà còn cả nền bóng đá Italy và thế giới. Những tiếc nuối, dĩ nhiên không ít. Sẽ có người nói rằng, anh xứng đáng với những đội bóng lớn hơn Roma, bởi ở đó anh sẽ có nhiều cơ hội đoạt các danh hiệu hơn. Nhưng Totti có những lựa chọn của anh. Totti đã từng chối Milan khi họ tiếp cận anh lúc anh còn nhỏ.Totti cũng khước từ một lời mời của Real Madrid. Sẽ lại có những người khác nói rằng, anh không thành công với màu áo Thiên Thanh. Đúng là người ta đã thất vọng khi nhận ra anh không toả sáng trong đội tuyển Italy như với Roma. Việc anh giã từ đội tuyển sau World Cup 2006 là một quyết định hợp lí. Đấy cũng là danh hiệu lớn nhất anh đã có trong đời, một cách hoàn toàn xứng đáng và đương nhiên, bởi chiến công lớn ấy có in dấu giày của anh. Nhưng với anh, Roma là tất cả, và những cống hiến của anh cho đội bóng ấy cũng là tất cả. Vì Rome là thành phố của anh, của gia đình anh, của biết bao người hâm mộ anh. Anh chỉ cần là Vua ở đó, và như thế là đủ. Vị Vua ấy không chết, không bao giờ chết.

Tôi không phải fan của anh, nhưng cũng cảm thấy xúc động chứng kiến những ngày còn lại của anh trên sân cỏ, nếu cuối cùng anh quyết định không tới với Nesta ở Mỹ. Bởi tôi đã sống trong thành phố của anh trong nhiều năm cuộc đời, chỉ ở cách nơi anh sống chừng chục cây số, cũng không xa sân Olimpico, nơi đã in dấu giày của anh suốt 24 năm qua. Tôi đã sống trong lòng hàng biết bao nhiêu romanista, những người đã luôn chia sẻ với tôi về anh, về đội bóng, về tình yêu vĩnh cửu và không thể xâm phạm của họ với Roma, cũng như với anh. Tôi hiểu họ yêu anh đến nhường nào. Trái tim họ sẽ rỉ máu ngày anh đi. Còn tôi cũng ngậm ngùi chia tay với một người hùng của bóng đá Ý, nền bóng đá tôi đã gắn bó rất nhiều năm qua trong cuộc đời mình. Trong tình yêu của tôi với calcio, có sự ngưỡng mộ với anh, người như một thiên sứ đã thắp lên ánh sáng rực rỡ của mình trên sân cỏ, tô điểm cho nó bằng những bàn thắng, những màn ăn mừng và biết bao kỉ niệm mãi mãi không phai đã đi cùng với tôi trong bao năm qua.

Cám ơn anh vì tất cả, Francesco Totti!

Anh Ngọc