Cướp biển Somali mở rộng “lãnh thổ”

Đầu tuần này, Hãng tin AFP cho biết cướp biển Somali đã tổ chức hai vụ tấn công bất thành tại bờ biển ngoài khơi Mozambique.

Tiến xa ra khỏi Somali

AFP dẫn nguồn phát ngôn viên Lực lượng Hải quân Liên minh châu Âu nói rằng bọn cướp đã tấn công tàu chở dầu NS Africa, đăng ký ở Liberia và tàu chở hàng Majestic của Panama trong các ngày 24 và 25/12. Các vụ tấn công nằm ở vị trí cách đường xích đạo 19 độ về phía Nam. Đây được xem là khu vực xa nhất mà cướp biển Somali từng đặt chân tới.

Tàu NS Africa chỉ thoát nạn sau khi triển khai các biện pháp di chuyển linh hoạt để tránh tàu cướp. Trong khi đó tàu Majestic nổ súng và pháo sáng bắn về phía cướp biển, khiến chúng hoảng sợ bỏ chạy. Hai con tàu trên không thông báo về sự cố của họ với cơ quan chống cướp biển ở Ấn Độ Dương, dẫn tới việc có sự chậm trễ trong thông tin. Giới quan sát đánh giá những vụ tấn công mới cho thấy nỗ lực chống cướp biển của cộng đồng quốc tế đã buộc chúng phải “kiếm ăn” ở các vùng biển cách xa Somali.

Cướp biển Somali bên cạnh những chiếc xuồng cao tốc, phương tiện giúp chúng đánh cướp tàu khác...

Nhận diện cướp biển

Với tình hình hỗn loạn tại Somali và sự thiếu vắng một chính quyền trung ương mạnh, cộng thêm vị trí chiến lược của nước này ở vùng Sừng châu Phi, nạn cướp biển ở Somali đang ngày càng trở nên nghiêm trọng. Đầu những năm 1990, tội phạm trên biển mới chỉ xuất hiện dưới hình thức đánh cá trộm các vùng biển của nước khác. Cánh cướp biển ban đầu chỉ được huy động để xua đuổi tàu đánh cá của nước khác khỏi những vùng biển nhiều cá. Tiếp đó chúng bắt đầu tấn công tàu buôn.

Sau khi Liên minh Tòa án Hồi giáo tăng ảnh hưởng ở Somali hồi năm 2006, hoạt động cướp biển có điều kiện nở rộ. Một số cướp biển là cựu ngư dân. Họ cầm súng ra khơi với lý do các con tàu nước ngoài đã đánh cá trộm ở vùng biển Somali, gây ảnh hưởng tới đời sống của họ. Số vụ cướp biển bắt đầu tăng dần lên và hình thức thu lời bằng tiền chuộc cũng xuất hiện.

Khi thấy hoạt động cướp biển mang lại nhiều lợi nhuận, các ông trùm ở Somali bắt đầu vào cuộc. Lực lượng này đã đưa cánh cướp biển tự phát vào tổ chức, trang bị vũ khí, phương tiện, huấn luyện cho chúng cách phối hợp tấn công con mồi. Bởi thế, không có gì lạ khi biết hải tặc Somali giờ đã có trong tay các thiết bị định vị toàn cầu, súng trường tấn công, súng phóng lựu, tàu cao tốc và điện thoại vệ tinh.

Nhờ sự hỗ trợ này, tỷ lệ thành công của các vụ tấn công ngoài khơi Somali đã tăng lên đáng kể và quy mô lực lượng cướp biển cũng đang mở rộng. Theo thống kê của các quan chức Somali, nước này hiện đang có khoảng 1.000 tên cướp biển. Bọn cướp thậm chí còn có “căn cứ địa” nằm ở Eyl, một thị trấn ở khu tự trị Puntland của Somalia.

Bọn cướp luôn làm việc theo nhóm và hoạt động phối hợp rất tốt. Chúng thường di chuyển trên những chiếc xuồng cao tốc và có nhiều khi được thả ra từ trong lòng một con “tàu mẹ”. Nhờ những “tàu mẹ” này, bọn cướp có thể tấn công những đoàn tàu nằm cách bờ rất xa. Chiến thuật của chúng nhìn chung là nổ súng bắn chặn, tiếp đó áp sát, leo lên tàu và khống chế thủy thủ đoàn. Một vụ cướp thường kết thúc trong thời gian rất ngắn, trước khi người ta kịp xoay xở đối phó.

Phần thắng nghiêng về kẻ xấu

Trước vấn nạn cướp biển, trong 2, 3 năm trở lại đây, nhiều nước đã triển khai các biện pháp cứng rắn chống lại chúng. Khoảng 30 quốc gia đã gửi tàu chiến tới vùng biển Somali để tuần tra trên một vùng biển rộng tới 5 triệu km2. Hồi đầu tháng 9, lính đặc nhiệm Hải quân Mỹ đã thành công trong việc tấn công bắt giữ 9 tên cướp biển Somali đã đánh cướp một tàu chở hàng Đức ở ngoài khơi Yemen. Nhiều tàu hàng giờ đã di chuyển cùng các đội bảo vệ vũ trang súng đạn tới tận răng.

Những nỗ lực ấy đã khiến hoạt động làm ăn của cướp biển gặp khó khăn. Theo một thông tin mới công bố gần đây của LHQ, ty  lệ đánh cướp tàu thành công của cướp biển Somalia đã tụt từ 63% xuống còn 20%. Rất nhiều tên cướp biển đã bị bắt và bị đưa tới Kenya, Pháp, Hà Lan và thậm chí là Mỹ để khởi tố. Tuy nhiên nạn cướp không vì thế mà giảm đi. Một nghiên cứu hồi tháng 9 của Chính phủ Mỹ cho thấy số vụ tấn công của cướp biển đã tăng từ 40 vụ trong năm 2007 lên 218 vụ vào năm ngoái. Cùng thời điểm, số con tin bị bắt giữ tăng 5 lần lên 867 người. Cướp biển cũng bỏ túi 74 triệu USD, so với 3 triệu USD trong năm 2007. Còn tính tới giữa tháng 12, chúng đang nắm trong tay ít nhất 35 tàu và 650 con tin.

Ngày càng nhiều chuyên gia tin rằng chiến dịch đắt đỏ của thế giới chống cướp biển đã không đạt được mục đích mong muốn. Số vụ tấn công của cướp biển Somali vẫn tăng đều đặn trong mấy năm gần đây và chúng là thủ phạm gây ra 35/39 vụ đánh cướp tàu thành công trong 9 tháng đầu năm. Bên cạnh đó, cướp biển Somali cũng gây ra nhiều thiệt hại hơn. Khoản tiền chuộc trung bình mỗi chủ tàu phải trả cho chúng đã tăng gấp đôi, lên 5 triệu USD. Các con tin cũng bị giam giữ trung bình là 120 ngày, lâu gấp đôi trong quá khứ. Chúng thậm chí còn dùng cả tàu đã cướp được để tấn công tàu hải quân áp tải tàu hàng. Những thông tin này cho thấy một thực tế rằng thế giới đang dần bất lực trước cướp biển Somali và khả năng giành chiến thắng trước chúng đã trở nên vô cùng mong manh.