Cứu sống bé trai 4 tháng tuổi xuất huyết não do bị người thân bế xốc, rung lắc mạnh

Những hành động mà bạn nghĩ vô hại như lắc em bé, cho bé nằm võng...lại là nguyên nhân gây ra tử vong hơn 2000 trẻ em hàng năm tại Mỹ vì lý do xuất huyết não và tổn thương não không hồi phục.

Mới đây, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Khánh Hòa cho biết vừa tiếp nhận 1 trường hợp bệnh nhi (sinh ngày 22/9/2022, trú tại TP. Nha Trang, Khánh Hòa) trong tình trạng hôn mê, thở nấc, tím môi.

Khai thác tiền sử ghi nhận: Bệnh nhi sinh thường đủ tháng, không sặc sữa, ngủ bằng nôi không rung lắc mạnh, không có tiền sử té ngã. Trước đó 2 ngày, bệnh nhi được mẹ đưa đi chơi, sau đó được chuyền tay qua nhiều người bằng bế xốc nách và rung lắc.

Ngày hôm sau, bệnh nhi có triệu chứng li bì, bú kém, không sốt, sau đó trẻ li bì nhiều hơn, kèm theo có thở nấc nên được gia đình đưa vào viện.

Qua kiểm tra cận lâm sàng, các bác sĩ chẩn đoán: Bệnh nhi bị xuất huyết não (xuất huyết dưới nhện, tụ máu dưới màng cứng) nghi do hội chứng rung lắc.

Bệnh nhi được điều trị hồi sức tích cực tại Khoa Nhi bằng thở máy, điều chỉnh rối loạn thông khí, điều chỉnh rối loạn điện giải, truyền máu, cắt cơn co giật, nuôi dưỡng tĩnh mạch. Sau 7 ngày điều trị nội khoa hồi sức tích cực, trẻ tỉnh, được cai máy thở rút ống nội khí quản.

Đến ngày 6/2, bệnh nhi tỉnh táo, bú tốt, dấu hiệu sinh tồn ổn định hoàn toàn, dự kiến ra viện trong vài ngày tới.

Theo các bác sĩ, hội chứng rung lắc là một dạng chấn thương đầu và não nghiêm trọng xảy ra ở trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ khi bị rung lắc mạnh. Hội chứng này hay gặp hơn ở trẻ dưới 2 tuổi, đặc biệt ở trẻ sơ sinh đến 8 tháng tuổi, tuy nhiên trẻ dưới 5 tuổi cũng có thể bị ảnh hưởng.

Nguyên nhân gây ra hội chứng rung lắc: thường là do việc rung lắc mạnh, quen đưa võng, lắc nôi ru trẻ ngủ, hoặc những động tác đơn giản khi chơi đùa nhưng làm thay đổi tư thế trẻ nhanh đột ngột như: trẻ đang nằm được bế thốc dậy, tung cao trẻ, bồng trẻ đưa lên đưa xuống nhanh, nhấc bổng trẻ lên cao làm máy bay… đều có thể gây nguy hại đến trẻ dù chỉ với thời gian ngắn. Có thể so sánh Hội chứng rung lắc ở trẻ em tương tự như người lớn bị chấn thương sọ não do tai nạn xe.

Phụ huynh có thể nhận biết và theo dõi các dấu hiệu ở trẻ như: Rối loạn tri giác ở nhiều mức độ; Lừ đừ, vật vã, hoặc hôn mê; Co giật; Nôn; Bú kém hoặc bỏ bú; Nhịp thở chậm và bất thường; Thóp phồng. Ngoài ra, trẻ bị thương tổn liên quan đến bạo lực như bầm tím mặt, da đầu, cánh tay, lưng hoặc bụng…

Các tổn thương não sẽ để lại nhiều di chứng thần kinh lâu dài cho trẻ, nếu nhẹ có thể làm cho trẻ chậm phát triển tinh thần, mất khả năng nói năng lưu loát, giảm khả năng học tập… nặng hơn có thể gây xuất huyết võng mạc mắt, giảm thị lực hoặc mù, liệt thần kinh, co giật, thậm chí gây tử vong.

Khi trẻ xuất hiện những dấu hiệu nghi ngờ trẻ mắc hội chứng rung lắc, phụ huynh cần:

- Gọi xe cấp cứu, không nên vận chuyển bằng các phương tiện thông thường.

- Không bế xốc trẻ lên, hay cố gắng lắc thêm làm cho trẻ tỉnh lại, không cho trẻ ăn, bú.

- Nếu trẻ ngừng thở trước khi có cấp cứu hỗ trợ, cần phải tiến hành hô hấp nhân tạo.

- Nếu chấn thương cổ nên cố định cổ và tránh xoay trở trẻ.

- Nếu trẻ nôn và không có chấn thương cổ, cần xoay nhẹ đầu trẻ về một bên để tránh sặc và ngừng thở.

Những gợi ý sau có thể giúp ích cho phụ huynh trong việc phòng ngừa hội chứng rung lắc ở trẻ:

- Phụ huynh, người thân cần tránh những động tác xoay chuyển đầu trẻ một cách đột ngột như: rung lắc nôi đối với trẻ nhỏ.

- Không bồng bế thốc ngược hay vác trẻ gấp gáp; không tung hứng trẻ khi nô đùa; không tát, đánh vào tai, vào đầu, vào mặt trẻ.

- Không nên để người đang tức giận bế ẵm trẻ. Cần đảm bảo các thành viên trong gia đình và người chăm sóc trẻ nhận thức được sự nguy hiểm của hội chứng rung lắc ở trẻ.

- Phải tìm cách giảm bớt căng thẳng khi con khóc trong thời gian dài. Hãy nhờ gia đình hoặc bạn bè người thân giúp đỡ khi cảm thấy mất kiểm soát bản thân.