Dấu hiệu cảnh báo trẻ đang bị bạo hành: Trước khi để mọi chuyện quá muộn, cha mẹ hãy thực sự quan tâm đến con

Những vết bầm tím hay tổn thương ngoài da là dấu hiệu đa số mọi người thường chú ý đầu tiên khi nghi ngờ trẻ bị bạo hành. Tuy nhiên, không phải lúc nào các biểu hiện cũng rõ ràng và dễ quan sát, nhất là khi trẻ còn nhỏ và chưa biết nói.

Theo Trung tâm y khoa Mayo Clinic (Mỹ), việc trẻ em bị lạm dụng, bạo hành dưới bất cứ hình thức nào cũng để lại những di chứng nghiêm trọng về thể chất và tinh thần như khuyết tật, mắc các bệnh về tim, phổi, rối loạn sức khỏe tâm thần dẫn đến tự tử, bạo lực và thậm chí là tử vong.

Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) Mỹ đã nêu ra những biểu hiện cảnh báo 2 hình thức lạm dụng trẻ em phổ biến, gồm lạm dụng thể chất và lạm dụng tình dục.

Lạm dụng thể chất

Là hành vi ngược đãi, bạo lực thân thể trẻ em gồm làm cháy hoặc bỏng, gây nghẹt thở, làm chết đuối, đầu độc, đánh đập, cắn, véo, tát, trói, bỏ đói, cố tình gây bệnh tật… hoặc bất kỳ hành vi nào gây tổn hại đến cơ thể trẻ.

Các dấu hiệu cho thấy trẻ bị ngược đãi có thể quan sát bên ngoài gồm những vết bầm tím, vết cắn, vết bỏng, gãy xương… Khi tiếp xúc, trẻ có thể biểu lộ các trạng thái cảm xúc bất thường như hay phản đối, khó chịu, sợ hãi một cá nhân cụ thể hoặc tỏ ra đề phòng, nao núng khi gặp hoặc chạm vào thứ gì đó.

Đối với trẻ lớn, các em sẽ chủ động hoặc cố tình được mặc quần áo dài tay dù không phù hợp thời tiết (nhằm che vết thương). Phụ huynh, người chăm sóc, người lớn cũng nên lưu ý khi trẻ thỉnh thoảng hoặc thường xuyên nhắc đến chuyện mình bị đau rát một vài chỗ trên cơ thể.

Lạm dụng tình dục

Lạm dụng tình dục là bất kỳ hành vi nào ép buộc hay lôi kéo trẻ tham gia vào các hoạt động tình dục, thậm chí là không dùng bạo lực hay chưa tiếp xúc thân thể. Lạm dụng tình dục thường liên quan đến một người nào đó mà đứa trẻ đã biết. Thông thường, trẻ sẽ bị buộc giữ bí mật và bị đe dọa, khủng bố tinh thần khiến trẻ không thể nói với người khác.

Các dấu hiệu cho thấy trẻ có thể đang bị lạm dụng tình dục bao gồm: nói về việc bị lạm dụng tình dục, thể hiện kiến thức hoặc hành vi tình dục vượt quá tuổi, thường tránh xa bạn bè, người lạ hoặc hay chạy trốn, tránh né một người cụ thể, hay ngủ mơ, thay đổi tâm trạng liên tục hoặc thèm ăn. Đặc biệt, dấu hiệu rõ ràng nhất là mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục và mang thai trước 14 tuổi. Một số trẻ có xu hướng vẽ lại những gì mình đã nhìn thấy hoặc trải qua. Người chăm sóc cần có sự lưu tâm và tinh ý để nhận biết sự thay đổi trong hành vi của trẻ.

Đặc biệt chú ý khi trẻ chọn cách im lặng

Một báo cáo của Bộ Giáo dục Mỹ được công bố hồi 2017 về vấn nạn bạo hành, bạo lực học đường cho biết khoảng 54% trẻ em là nạn nhân sẽ lựa chọn chịu đựng một mình.

Nguyên nhân của tình trạng này xuất phát từ việc đa số các em không biết phải xử lý tình huống này như thế nào; một vài trường hợp có thể là do các em lo sợ tình trạng bạo hành, bắt nạt có thể nghiêm trọng hơn nếu tiết lộ.

Còn đối với trẻ mầm non, các em hầu như không nhận thức được mình đang bị bạo hành và chưa thể nói rõ để bày tỏ với cha mẹ.

Do đó, việc quan tâm thường xuyên để kịp thời nhận ra các dấu hiệu bất thường về tâm lý và thể chất của trẻ là rất quan trọng.

Chẳng hạn, nếu con không chủ động lên tiếng, cha mẹ hãy để ý các biểu hiện như: đột nhiên thay đổi thói quen ăn uống, bỏ bữa hoặc ăn uống vô độ; thường xuyên gặp ác mộng; khóc hoặc bất an khi ngủ, thậm chí đái dầm; trẻ la khóc khi đi học, từ chối trường học, không còn hứng thú với các hoạt động từng yêu thích ở trường...

Người lớn nên làm gì?

Cho dù chỉ đang nghi ngờ một đứa trẻ bị ngược đãi, người lớn nên có hành động can thiệp ngay thay vì phớt lờ đợi đến khi có dấu hiệu rõ ràng.

Trước khi la mắng hay điều chỉnh con, cha mẹ hay người chăm sóc nên trấn an trẻ. Hãy cho các em biết gia đình sẽ luôn ở bên cạnh bảo vệ, cũng như hỗ trợ con để sớm chấm dứt tình trạng này.

Cần nắm rõ thông tin và tính cách của những người thường xuyên tiếp xúc với trẻ.

Nhanh chóng đưa trẻ đến bệnh viện để kiểm tra sức khỏe dù con chưa có dấu hiệu nguy hiểm tính mạng. Bởi người lớn không phải bác sỹ, chúng ta sẽ không thể lường được cơ thể con có đang thực sự khỏe mạnh hay không.

Người lớn nên hạn chế để trẻ ở nhà hoặc ra ngoài một mình. Có thể tạm thời nghỉ học, nếu bạn cảm thấy không tin tưởng vào thầy cô, bạn bè đang ở xung quanh con của mình cho đến khi mọi thứ được xác minh rõ ràng.