Đầu Xuân về Bắc Ninh thưởng thức canh hát Quan họ

20/02/2025 14:27 | Du lịch
Thanh Thương

Những ngày đầu Xuân, ở Bắc Ninh rộn ràng lễ hội. Đặc biệt, người yêu Quan họ có thể cảm nhận đầy đủ các hình thức diễn xướng của loại hình nghệ thuật này trong các lễ hội như hát hội, hát thuyền, hát cửa đình, cửa chùa. Đặc biệt, du khách có thể tìm đến không gian riêng để nghe các canh Quan họ, thưởng thức những nét độc đáo và tinh túy nhất.

Độc đáo những canh hát cổ

Năm nào cũng vậy, cứ vào lễ hội Lim đầu tháng Giêng, anh hai, chị hai Quan họ lại cùng nhau tụ họp tại ngôi nhà của nghệ nhân Đỗ Văn Chiến (thôn Lũng Giang, thị trấn Lim, huyện Tiên Du) để cùng say sưa những lời ca, tiếng hát, hòa mình vào lối chơi Quan họ truyền thống qua các buổi hát canh. Tại đây, canh hát quan họ cổ được phục dựng lại với đầy đủ lề lối. Giữa chiếu là những cơi trầu têm cánh phượng và chén trà thơm. Bằng lời ca, tiếng hát, họ trao cho nhau tâm tình và nỗi nhớ sau bao ngày dài không gặp.

Nghệ nhân Đỗ Văn Chiến đã tổ chức các canh hát Quan họ cổ hàng chục năm nay. Để tổ chức canh hát Quan họ (thường vào những dịp đặc biệt), ông sẽ mời các liền anh, liền chị ở các câu lạc bộ Quan họ kết bạn và những làng Quan họ cổ như Bồ Sơn, Thị Cầu, Đào Xá (thành phố Bắc Ninh) cùng những người bạn có niềm đam mê. Bởi vậy, ông luôn chuẩn bị chu đáo. Qua mỗi canh hát, những nghệ nhân gạo cội, người am tường các làn điệu, nhất là các làn điệu cổ sẽ truyền lại cho thế hệ sau. Đồng thời, các liền anh, liền chị có cơ hội giao lưu, học hỏi, thể hiện vốn Quan họ của mình.

Đầu Xuân về Bắc Ninh thưởng thức canh hát Quan họ - Ảnh 1.

Liền chị Quan họ với những câu hát giao duyên. Ảnh: Thanh Thương - TTXVN

Nghệ nhân Nhân dân Tạ Thị Hình (Câu lạc bộ Quan họ Bồ Sơn, phường Võ Cường, thành phố Bắc Ninh) dù đã ngoài 80 tuổi nhưng giọng ca vẫn vang, rền, nền, nảy. Với vốn hàng trăm làn điệu cùng nhiều làn điệu cổ, bà với vai trò hạt nhân trong buổi hát canh đã giúp canh hát càng thêm cổ. Nghệ nhân Nhân dân Tại Thị Hình chia sẻ, từ nhỏ, bà đã biết đến các làn điệu dân ca Quan họ mượt mà, đằm thắm. Ngày đó, các cụ dù ở nhà, ra đồng, đi chơi, đi hội đều ca Quan họ. Ngày đi làm, đến đêm những người yêu Quan họ lại cùng nhau hát giao lưu, “chơi” Quan họ với các làng khác.

Ấn tượng nhất vẫn là các canh hát Quan họ. Theo truyền thống, hát canh được tổ chức vào ban đêm, từ 19 - 21 giờ là canh một; 21 - 23 giờ là canh hai; 23 - 1 giờ là canh ba; 1 - 3 giờ là canh tư; 3 giờ - 5 giờ là canh năm. Nét đặc trưng của hát canh Quan họ Bắc Ninh là các liền anh, liền chị ngồi xuống chiếu hát đối đáp theo cặp nam-nam, nữ- nữ. Người hát không cần loa, không nhạc nhưng giọng hát chậm rãi, vang, rền, nền, nảy làm xao động lòng người. Mỗi buổi hát canh bắt buộc phải ca đủ ba chặng. Chặng thứ nhất, các liền anh, liền chị ca giọng lề lối năm trên, năm dưới; chặng thứ 2 là ca các giọng vặt giọng lẻ, hát giao duyên; chặng cuối diễn ra khi trời đã về sáng, có tên gọi là “giọng giã bạn” gồm các câu hát dùng dằng chẳng muốn rời xa và mong được ngày tái ngộ...

Theo nghệ nhân Nhân dân Tạ Thị Hình, trong mỗi buổi hát canh, liền anh, liền chị không chỉ ca lời ca, tiếng hát mà duy trì lối “chơi” Quan họ thông qua trang phục, lời ăn tiếng nói, cư xử văn hóa… Người Quan họ thường “ăn nửa miếng, nói nửa lời”, xưng hô với nhau là anh hai, chị hai, anh ba, chị ba, luôn khiêm tốn, nhã nhặn…

Lưu giữ cho muôn đời sau

Ngày nay, tục hát canh Quan họ không còn được diễn ra hằng ngày hay thường xuyên trong các buổi sinh hoạt Quan họ mà chỉ tổ chức trong một số buổi sinh hoạt của các câu lạc bộ, hội hè, đình đám, giao lưu giữa các câu lạc bộ, liền anh, liền chị. Tuy nhiên tục hát canh nhưng vẫn giữ được yếu tố truyền thống, nét độc đáo riêng.

Đầu Xuân về Bắc Ninh thưởng thức canh hát Quan họ - Ảnh 2.

Các liền anh, liền chị Quan họ hát thuyền tại hội Lim. Ảnh: Thanh Thương - TTXVN

Liền anh Nguyễn Hữu Viêm (Chủ nhiệm Câu lạc bộ Quan họ làng Lũng Giang, thị trấn Lim, huyện Tiên Du) cho biết, là làng quan họ gốc nên các thành viên trong câu lạc bộ đã quen với lối sinh hoạt văn hóa Quan họ của cha ông. Bởi vậy, văn hóa Quan họ như mạch nguồn ăn sâu, bám rễ vào những thành viên nơi đây. Đến nay, mỗi người đều có vốn hàng trăm bài Quan họ, biết ca đủ lối, đủ câu vừa tinh tường nghề chơi vừa hiểu biết sâu sắc mọi phong tục và sự cầu kỳ trong phép tắc ứng xử, giao tiếp.

Đến nay, câu lạc bộ với hàng chục thành viên ở các lứa tuổi từ thiếu nhi đến những người trung niên, cao tuổi, mỗi tháng sinh hoạt đều đặn 2 lần; trong đó có tổ chức các canh hát tại nhà chứa Quan họ. Ngày xưa hát canh để thỏa nỗi nhớ nhung, giãi bày tình cảm của người Quan họ với nhau. Ngày nay, hát canh còn là thực hành, trình diễn canh hát cổ, góp phần lưu giữ, truyền dạy cho các thế hệ sau về nét đặc sắc của dân ca Quan họ Bắc Ninh. Các liền anh, liền chị cần hội đủ 8 chữ “vang, rền, nền, nảy” trong cách ca, và “lời, ăn, nết, ở” của người Quan họ. Lời ca mộc mạc, không nhạc đệm nhưng gửi gắm bao tâm tình. Đó là cách người Quan họ trò chuyện với nhau. Càng về khuya, câu hát càng thêm da diết, như lưu luyến, bịn rịn chẳng muốn ra về để rồi câu Quan họ cứ vang mãi, hẹn đến mùa hội sau.

Ông Đỗ Duy Cường (du khách đến từ Hà Nội) cho biết, năm nào vào mùa lễ hội, ông cũng về Bắc Ninh để thưởng thức canh hát Quan họ cổ. Không ồn ào như hát hội, hát thuyền, khi nghe hát canh, ông mới thấm được hết nét tinh túy của dân ca Quan họ. Ông không chỉ nghe lời bài hát mà còn được xem lối cư xử, trang phục, lời ăn tiếng nói của người Quan họ; đặc biệt là những làn điệu cổ với ý nghĩa thâm sâu. Qua đó, góp phần làm giàu thêm văn hóa Việt. Ông mong muốn, những buổi hát canh sẽ được tổ chức nhiều hơn để không chỉ liền anh, liền chị có thêm sân chơi mà cũng là phương pháp hữu hiệu trong bảo tồn, phát huy giá trị dân ca Quan họ Bắc Ninh - Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Tags:

Tin cùng chuyên mục

Phim du lịch giới thiệu 50 biểu tượng du lịch Thành phố Hồ Chí Minh

Phim du lịch giới thiệu 50 biểu tượng du lịch Thành phố Hồ Chí Minh

Phim du lịch 50 Flashes được Sở Du lịch Thành phố Hồ Chí Minh ra mắt dịp 50 năm ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước đã giới thiệu 50 điểm đến biểu tượng nhằm lan tỏa, mời gọi du khách đến với mảnh đất này.

Điều chỉnh luồng khách đi quốc tế tại nhà ga T2 Nội Bài từ ngày 24/4

Điều chỉnh luồng khách đi quốc tế tại nhà ga T2 Nội Bài từ ngày 24/4

Nhằm phục vụ giai đoạn 3 - Thi công cải tạo và chuyển đổi công năng bên trong nhà ga T2 - Cảng hành không quốc tế Nội Bài thuộc Dự án mở rộng nhà ga hành khách T2, Cảng hành không quốc tế Nội Bài triển khai điều chỉnh luồng tuyến di chuyển của hành khách quốc tế khi đi qua nhà ga T2 từ ngày 24/4 đến ngày 15/7/2025.

Hạ Long - thành phố của lễ hội dịp nghỉ lễ 30/4 và 1/5

Hạ Long - thành phố của lễ hội dịp nghỉ lễ 30/4 và 1/5

Dịp nghỉ lễ 30/4 - 1/5, để phục vụ du khách đến địa phương, nhiều chương trình, lễ hội sẽ được tổ chức tại thành phố Hạ Long (tỉnh Quảng Ninh).

Hà Nội: Ưu đãi 'khủng' cho du khách tại khách sạn 4-5 sao dịp nghỉ lễ 30/4 - 1/5

Hà Nội: Ưu đãi 'khủng' cho du khách tại khách sạn 4-5 sao dịp nghỉ lễ 30/4 - 1/5

Sở Du lịch Hà Nội đã phối hợp với các khách sạn từ 4 đến 5 sao triển khai mạnh mẽ các chương trình kích cầu du lịch, đặc biệt trong dịp nghỉ lễ 30/4 - 1/5, hứa hẹn mang đến trải nghiệm tuyệt vời với chi phí hợp lý cho du khách.

Từ 26/4 - 1/5: Miễn phí tham quan Đại Nội Huế về đêm

Từ 26/4 - 1/5: Miễn phí tham quan Đại Nội Huế về đêm

Dịp nghỉ lễ 30/4 – 1/5, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế sẽ mở cửa miễn phí tham quan Đại Nội về đêm và bắn hỏa pháo tại Kỳ đài Huế.

Lịch trình 2 ngày khám phá các địa chỉ đỏ tại Nam bộ dịp 30/4

Lịch trình 2 ngày khám phá các địa chỉ đỏ tại Nam bộ dịp 30/4

Dưới đây là hành trình 2 ngày từ TP.HCM đến Tây Ninh sẽ đưa bạn qua các địa chỉ đỏ và những trải nghiệm ngược dòng lịch sử đáng nhớ cho kỳ nghỉ lễ 30/4 kéo dài 5 ngày năm nay.

Ngắm cây hoa bún khổng lồ rực nở, vẻ đẹp hiếm có giữa lòng Thủ đô

Ngắm cây hoa bún khổng lồ rực nở, vẻ đẹp hiếm có giữa lòng Thủ đô

Cây hoa bún là chứng nhân lịch sử của bao thế hệ người dân nơi đây, được người dân coi là "báu vật" của làng. Vào mùa hoa nở, đây là điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích thiên nhiên và muốn tìm hiểu về văn hóa làng quê "sót lại" của Hà Nội.

Chè Shan tuyết trăm năm tuổi vào vụ giữa đại ngàn Tây Côn Lĩnh

Chè Shan tuyết trăm năm tuổi vào vụ giữa đại ngàn Tây Côn Lĩnh

Những ngày cuối tháng 4, trên đỉnh Tây Côn Lĩnh (Hà Giang), hàng ngàn cây chè Shan tuyết cổ thụ trăm năm tuổi vào vụ xuân.

Tin mới nhất

Phim du lịch giới thiệu 50 biểu tượng du lịch Thành phố Hồ Chí Minh

Phim du lịch giới thiệu 50 biểu tượng du lịch Thành phố Hồ Chí Minh

Phim du lịch 50 Flashes được Sở Du lịch Thành phố Hồ Chí Minh ra mắt dịp 50 năm ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước đã giới thiệu 50 điểm đến biểu tượng nhằm lan tỏa, mời gọi du khách đến với mảnh đất này.

Điều chỉnh luồng khách đi quốc tế tại nhà ga T2 Nội Bài từ ngày 24/4

Điều chỉnh luồng khách đi quốc tế tại nhà ga T2 Nội Bài từ ngày 24/4

Nhằm phục vụ giai đoạn 3 - Thi công cải tạo và chuyển đổi công năng bên trong nhà ga T2 - Cảng hành không quốc tế Nội Bài thuộc Dự án mở rộng nhà ga hành khách T2, Cảng hành không quốc tế Nội Bài triển khai điều chỉnh luồng tuyến di chuyển của hành khách quốc tế khi đi qua nhà ga T2 từ ngày 24/4 đến ngày 15/7/2025.

Hạ Long - thành phố của lễ hội dịp nghỉ lễ 30/4 và 1/5

Hạ Long - thành phố của lễ hội dịp nghỉ lễ 30/4 và 1/5

Dịp nghỉ lễ 30/4 - 1/5, để phục vụ du khách đến địa phương, nhiều chương trình, lễ hội sẽ được tổ chức tại thành phố Hạ Long (tỉnh Quảng Ninh).

Hà Nội: Ưu đãi 'khủng' cho du khách tại khách sạn 4-5 sao dịp nghỉ lễ 30/4 - 1/5

Hà Nội: Ưu đãi 'khủng' cho du khách tại khách sạn 4-5 sao dịp nghỉ lễ 30/4 - 1/5

Sở Du lịch Hà Nội đã phối hợp với các khách sạn từ 4 đến 5 sao triển khai mạnh mẽ các chương trình kích cầu du lịch, đặc biệt trong dịp nghỉ lễ 30/4 - 1/5, hứa hẹn mang đến trải nghiệm tuyệt vời với chi phí hợp lý cho du khách.

Từ 26/4 - 1/5: Miễn phí tham quan Đại Nội Huế về đêm

Từ 26/4 - 1/5: Miễn phí tham quan Đại Nội Huế về đêm

Dịp nghỉ lễ 30/4 – 1/5, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế sẽ mở cửa miễn phí tham quan Đại Nội về đêm và bắn hỏa pháo tại Kỳ đài Huế.

Lịch trình 2 ngày khám phá các địa chỉ đỏ tại Nam bộ dịp 30/4

Lịch trình 2 ngày khám phá các địa chỉ đỏ tại Nam bộ dịp 30/4

Dưới đây là hành trình 2 ngày từ TP.HCM đến Tây Ninh sẽ đưa bạn qua các địa chỉ đỏ và những trải nghiệm ngược dòng lịch sử đáng nhớ cho kỳ nghỉ lễ 30/4 kéo dài 5 ngày năm nay.

Ngắm cây hoa bún khổng lồ rực nở, vẻ đẹp hiếm có giữa lòng Thủ đô

Ngắm cây hoa bún khổng lồ rực nở, vẻ đẹp hiếm có giữa lòng Thủ đô

Cây hoa bún là chứng nhân lịch sử của bao thế hệ người dân nơi đây, được người dân coi là "báu vật" của làng. Vào mùa hoa nở, đây là điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích thiên nhiên và muốn tìm hiểu về văn hóa làng quê "sót lại" của Hà Nội.

Chè Shan tuyết trăm năm tuổi vào vụ giữa đại ngàn Tây Côn Lĩnh

Chè Shan tuyết trăm năm tuổi vào vụ giữa đại ngàn Tây Côn Lĩnh

Những ngày cuối tháng 4, trên đỉnh Tây Côn Lĩnh (Hà Giang), hàng ngàn cây chè Shan tuyết cổ thụ trăm năm tuổi vào vụ xuân.

Tạm dừng chuyên chở ô tô sang đảo Cát Bà để tránh quá tải dịp nghỉ lễ 30/4

Tạm dừng chuyên chở ô tô sang đảo Cát Bà để tránh quá tải dịp nghỉ lễ 30/4

Ngày 23/4, Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng có văn bản thông báo tạm dừng chuyên chở xe ô tô con, xe ô tô tải qua bến phà Đồng Bài (theo chiều từ Cát Hải sang đảo Cát Bà) từ ngày 26/4 đến ngày 4/5 và các ngày nghỉ cuối tuần từ ngày 10/5 đến ngày 30/7; thời gian tạm dừng từ 9 giờ đến 13 giờ (trừ các xe ưu tiên theo luật định).

Khám phá vẻ đẹp hoang sơ của đảo Sơn Chà, Đà Nẵng

Khám phá vẻ đẹp hoang sơ của đảo Sơn Chà, Đà Nẵng

Tựa như viên ngọc xanh đặt cạnh núi Hải Vân, đảo Sơn Chà (có tên gọi khác Hòn Chảo, đảo Ngọc) là một hòn đảo còn hoang sơ, tuyệt đẹp, vừa được thành phố Đà Nẵng tiếp quản từ tỉnh Thừa Thiên Huế.

90 tv soi kèo hôm nay Keonhacai1 90ph tv bong da tv Gái Xinh mitomtv mitom link