Giảm cân thần tốc - hiểm họa khôn lường

Kỳ nghỉ Tết với chế độ ăn uống, sinh hoạt thất thường, khiến nhiều người tăng cân, thừa cân. Đánh vào tâm lý này, trên các trang mạng xã hội, các sản phẩm giúp giảm cân nhanh được quảng cáo rầm rộ. 

Trong khi đó, các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo, việc giảm quá 10% cân nặng trong một tháng có thể tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho sức khỏe.

Hiểm họa khôn lường từ thuốc giảm cân

Chỉ cần đánh từ khóa "thuốc giảm cân" trên mạng, sau vài phút chúng ta có thể ra hàng loạt các bài viết về các loại thuốc, kẹo giảm cân khác nhau. Các quảng cáo thường đi kèm theo lời quảng bá "thuốc không có tác dụng phụ, 100% thành phần từ thảo dược tự nhiên". Đặc biệt, các "đại lý" này cho biết thuốc luôn trong tình trạng "cháy hàng" do nhu cầu làm đẹp tăng cao.

Vừa qua, Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai vừa tiếp nhận bệnh nhân nữ (37 tuổi) nhập viện trong tình trạng tổn thương não, hôn mê sau bốn ngày uống cà phê giảm cân.

Sau khi uống thuốc giảm cân, bệnh nhân có biểu hiện tức ngực, mệt mỏi, ăn ngủ ít, nói nhảm. Qua kết quả xét nghiệm, bác sĩ chẩn đoán ngộ độc cấp, suy thận, loạn nhịp tim, nghi do thuốc giảm cân. Các bác sĩ hồi sức tích cực xác định tình trạng ngộ độc rất nguy kịch, tim loạn nhịp nặng, biểu hiện suy thận, hạ kali máu nặng. Thực tế không ít những trường hợp nhập viện vì sử dụng các loại thuốc giảm cân không rõ nguồn gốc.

Điều đáng nói là gói cà phê giảm cân của bệnh nhân đã được gửi tới Viện Pháp y quốc gia xét nghiệm và kết quả cho thấy có chứa sibutramine - một thuốc giảm cân đã bị Bộ Y tế cấm sử dụng trong tân dược, thực phẩm chức năng vì những tác hại nguy hiểm tới sức khỏe người dùng.

Theo ý kiến của các chuyên gia, dựa theo cơ chế tác dụng, thuốc giảm cân được chia thành 4 nhóm: thuốc tác động lên quá trình hấp thu chất béo trong đường tiêu hóa, các đồng vận thụ thể GLP-1, các thuốc phối hợp (nhiều hoạt chất), các thuốc cường giao cảm (Sympathomimetic).

Mặc dù có tác dụng trong việc giảm cân, tuy nhiên những loại thuốc này có tác dụng phụ như rối loạn tiêu hóa, rối loạn hấp thu vitamin tan trong dầu, tổn thương thận, viêm tụy, bệnh túi mật, suy thận, tăng nhịp tim và tăng huyết áp… Các loại thuốc giảm cân này phải được bác sĩ chỉ định kèm theo thay đổi lối sống, lượng đồ ăn tiếp nhận và tập thể dục đều đặn.

Tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, thời điểm sau Tết, đơn vị thường xuyên tiếp nhận các trường hợp nhập viện do sử dụng các loại thuốc giảm cân, giảm béo.

Bác sĩ Nguyễn Thị Thùy Linh, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho biết, đa số các bệnh nhân đến viện khi đã có các biến chứng đi kèm như suy thận cấp, suy tim, nhiễm độc gan cấp. Có bệnh nhân giảm cân rất nhanh, giảm từ 10 kg - 20 kg trong vòng 1 - 2 tuần tuy nhiên, biến chứng để lại là rất lớn. Các loại thuốc giảm cân không rõ nguồn gốc có thể gây ra tình trạng mất nước cấp tính, rối loạn chuyển hóa rất nặng nề, thậm chí là tử vong.

Đừng vì nỗi lo cân nặng mà giảm cân thần tốc

Mong muốn giảm cân sau Tết là tình trạng chung của nhiều người do chế độ ăn uống thay đổi và tăng cao, lịch trình sinh hoạt bị đảo lộn. Nhiều người muốn giảm cân nhanh nhưng không muốn vận động và ăn kiêng nên tìm đến thực phẩm chức năng để hỗ trợ giảm cân. Mặc dù đã có nhiều khuyến cáo nhưng nhiều trường hợp mọi người chủ quan, xem nhẹ các lời cảnh báo và quá tin tưởng vào các lời quảng cáo nên tình trạng lạm dụng thực phẩm chức năng giảm cân vẫn diễn ra.

Theo các chuyên gia, hiện chưa có đủ bằng chứng khoa học tin cậy để khẳng định thực phẩm chức năng giúp giảm cân an toàn cho sức khỏe, thậm chí một số sản phẩm có thể gây nguy cơ khiến cơ thể thiếu hụt vitamin, khoáng chất, thiếu chất đạm, acid béo thiết yếu, hoặc gây mất nước cơ thể, gây rối loạn tiêu hóa hấp thu.

Liên quan đến vấn đề này, theo Tiến sĩ Nguyễn Trung Nguyên, Bệnh viện Bạch Mai, người dân không nên tin vào những lời quảng cáo, cam kết có tác dụng giảm cân thần tốc, tìm đến các sản phẩm thực phẩm chức năng trôi nổi, không rõ nguồn gốc và chất lượng trên thị trường để nhận hậu quả khôn lường đối với sức khỏe, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng. Biện pháp giảm cân an toàn và hiệu quả là chế độ dinh dưỡng khoa học và luyện tập hợp lý.

Tiến sĩ Nguyễn Trung Nguyên khuyến cáo, nếu thực sự cần thiết phải giảm cân, người dân nên tới gặp và nghe theo chỉ định, tư vấn của các bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo sức khỏe, tránh tin lời quảng cáo, giới thiệu giảm cân nhanh chóng, thần tốc để rồi rước họa vào thân.

Theo khuyến cáo khoa học, giới hạn giảm cân an toàn là mức giảm dưới 10% cân nặng trong 1 tháng hoặc không quá 1kg/tuần. Ở mức cao hơn, giảm cân nhanh sẽ rất nguy hiểm và để lại hậu quả lâu dài cho sức khỏe. Do đó, các chuyên gia y tế lưu ý, người dân không nên tự giảm cân theo các phương pháp không có bằng chứng khoa học trên các trang mạng xã hội. Giảm cân là cả một quá trình và những tư vấn đến từ chuyên gia dinh dưỡng uy tín là điều vô cùng cần thiết và quan trọng.

Để giảm cân, mọi người có thể áp dụng một số chế độ ăn an toàn như "Eat clean" (ăn sạch), giúp tiêu thụ nhiều thực phẩm nguyên chất hơn như trái cây, rau, các loại thịt nạc, ngũ cốc nguyên hạt và chất béo lành mạnh. Ngoài ra, người ăn cần hạn chế các thức ăn nhanh, thực phẩm đã qua chế biến, đồ ngọt và thực phẩm đóng gói khác.

Quy tắc lòng bàn tay được các chuyên gia dinh dưỡng đưa ra để ước lượng tương đối khẩu phần ăn của mỗi người trong một ngày. Người trưởng thành với bàn tay to hơn, cần khẩu phần lớn hơn và ngược lại với trẻ nhỏ. Hay phương pháp nhịn ăn gián đoạn giúp cơ thể có đủ thời gian tiêu thụ thức ăn hoàn toàn, đồng thời giới hạn nghiêm ngặt lượng calo dung nạp. Hình thức nhịn ăn gián đoạn thường là hạn chế thời gian ăn trong ngày (ăn 6-8 giờ và nhịn ăn trong 16-18 giờ còn lại).

Ngoài chế độ ăn uống khoa học, chúng ta nên xây dựng một chế độ luyện tập phù hợp để giảm cân hiệu quả. Tập thể dục sẽ giúp bạn đốt cháy calo, cải thiện tâm trạng, giúp xương chắc khỏe hơn và phòng nguy cơ mắc nhiều bệnh mãn tính.

Sau khi áp dụng một cách nghiêm túc chế độ ăn uống sau Tết, kết hợp thêm chế độ luyện tập thể thao hợp lý, cân nặng của chúng ta sẽ trở về lại bình thường chỉ sau một thời gian ngắn, cơ thể cũng khỏe mạnh, đầy năng lượng và sớm bắt nhịp lại với công việc.