Góc nhìn 365: Từ "gạch nối" y học Đông - Tây

27/02/2025 07:20 GMT+7 | Văn hoá

Một sự kiện đáng chú ý trong dịp kỷ niệm 70 năm Ngày Thầy thuốc Việt Nam 27/2: Cuộc triển lãm trực tuyến Y dược triều Nguyễn: Gạch nối nền y học Đông - Tây vừa được khai mạc vào hôm qua, 26/2, với hơn 300 tài liệu và hình ảnh.

Để có được triển lãm này, Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I đã biên soạn và lựa chọn khá kỹ những tư liệu từ hệ thống các trung tâm lưu trữ, viện nghiên cứu, thư viện… trên toàn quốc. Ngoài ra, một số tư liệu từ Thư viện Quốc gia Pháp và Châu bản triều Nguyễn (Di sản tư liệu thế giới) cũng được sử dụng.

3 phần chính của triển lãm bao gồm "Đông y trong dòng lịch sử Việt Nam", "Y dược triều Nguyễn: Gạch nối nền y học Đông - Tây" và "Tây y trên Đất Việt".

Tại đó, trên nền tảng trực tuyến, những tư liệu cộng cùng hiệu ứng công nghệ đã lần lượt đưa người xem đi theo dòng chảy phát triển của ngành y - dược Việt Nam từ thưở sơ khai cho tới cận đại, với những thành tựu và nỗ lực riêng qua từng giai đoạn.

Góc nhìn 365: Từ "gạch nối" y học Đông - Tây - Ảnh 1.

Tài liệu trưng bày tại triển lãm. Ảnh: Trung tâm Lưu trữ quốc gia I

Chẳng hạn, thời Hùng Vương, dù y học chỉ ở dạng "truyền miệng" nhưng người Việt Nam đã biết dùng thức ăn để trị bệnh. Rồi, sau giai đoạn giao lưu và tiếp thu y học từ Trung Quốc trong thời Bắc thuộc, nền y học của chúng ta tiếp tục có những bước phát triển mạnh mẽ.

Đơn cử, vào triều Lý, chúng ta bắt đầu lập cơ quan chuyên trách về y tế là Ty Thái y triều. Rồi triều Trần có Viện Thái y, triều Hậu Lê có Thái y viện ở triều đình và Tế sinh đường tại các tỉnh.

Vào triều Nguyễn, Ty lương y được thành lập tại các tỉnh để chăm lo các vấn đề y tế ở địa phương. Riêng dưới thời vua Tự Đức, giảng đường dạy nghề thuốc được thiết lập tại Huế.

Đáng nói, nửa sau triều Nguyễn cũng là giai đoạn y học phương Tây theo chân người Pháp đến Việt Nam và tạo ra những ảnh hưởng lớn. Để rồi, cộng hưởng cùng hệ thống y tế được người Pháp xây dựng tại đây, nền móng của Tây y hiện đại cũng bắt đầu…

***

Nhìn lại, dòng chảy lịch sử y - dược Việt Nam còn gắn với nhiều tấm gương về y đức, y đạo, về những danh y hoặc cách mà các vương triều cũ đề cao y - dược.

Thời Trần, Chu Văn An - biểu tượng của đạo học - cũng là thầy thuốc và có cuốn Y học yếu giải tập chú di biên. Thiền sư Tuệ Tĩnh biên soạn nhiều bộ Nam dược với tinh thần bất hủ: "Thuốc Nam Việt chữa người Nam Việt".

Rồi, ở giai đoạn tiếp theo, đó là những danh y như thầy trò "Dược vương" Hoàng Đôn Hòa và Trịnh Đôn Phác, La Khê tiên sinh Nguyễn Quang Tuân, Nguyễn Gia Phan và đặc biệt là "ông già lười" Lê Hữu Trác.

Họ đã để lại rất nhiều cẩm nang truyền thụ kinh nghiệm, y thuật và y đức cho thế hệ sau - trong đó Hải Thượng Lãn Ông y tông tâm lĩnh của Lê Hữu Trác đến giờ vẫn là bộ y thư đồ sộ nhất của y học cổ truyền Việt Nam.

Rồi, cũng phải nhắc tới chỉ dụ của vua Tự Đức: "Y đạo dù nhỏ cũng là phép của nhân từ, là cốt của cửu lưu". Hoặc, khi người Pháp đặt chân tới Việt Nam vào cuối thế kỷ 19, bỏ qua những vấn đề về chính trị, phía nhà Nguyễn vẫn có những cử y sinh tới các bệnh viện để học tập và cùng bác sĩ Tây y chữa trị cho người Nam.

Như thế, tính nhân bản và khai phóng vẫn luôn tồn tại trong lịch sử phát triển y - dược Việt Nam như một triết lý xuyên suốt. Và, vào dịp kỷ niệm 70 năm ngày Thầy thuốc Việt Nam, hãy cùng đọc một trích đoạn dẫn từ cuộc triển lãm vừa diễn ra:

"Người xưa nói "lương y như từ mẫu" bởi y đạo vốn không phân biệt sang hèn, giàu nghèo, bằng hữu hay đối lập, người có công hay kẻ tội nhân mà chỉ thực hiện sứ mệnh cứu người. Đó là sứ mệnh cao cả cần được tôn vinh và thắp sáng".

Ra mắt cuốn sách về 'bệnh viện tinh gọn' nhân ngày thày thuốc Việt Nam

Trí Uẩn

Tags:
Cùng chuyên mục
Xem theo ngày
Đọc thêm
90 tv soi kèo hôm nay Keonhacai1 90ph tv bong da tv Gái Xinh mitomtv mitom link