Điểm mặt 14 di sản cùng được vinh danh

(Thethaovanhoa.vn) - Cùng với Đờn ca tài tử Nam Bộ của Việt Nam, 14 di sản văn hóa phi vật thể khác đã được UNESCO tôn vinh.

1. Hoạt động hành hương tới lăng Sidi ‘Abd el-Qader Ben Mohammed (Sidi Cheikh):

Mỗi nămvào cuối tháng 6, các cộng đồng người Sufi lại thực hiện chuyến hành hương kéo dài 3 ngày tới lăng mộ Sidi ‘Abd el-Qader Ben Mohammed (Sidi Cheikh) ở El Abiodh Sidi Cheikh, Algeria. Cuộc hành hương đóng góp cho sự lớn mạnh của đạo Sufi đồng thời khuyến khích các giá trị cộng đồng như sự mến khách. Các hoạt động lễ hội, gồm đấu kiếm, thi cưỡi ngựa và nhảy múa cũng làm phong phú hơn các nghi thức tâm lính trong cuộc hành hương.

2. Âm nhạc Imzad của cộng đồng Tuareg ở Algeria, Mali và Niger

Âm nhạc Imzad là một đặc điểm tính cách của cộng động dân cư Tuareg và được biểu diễn bởi những người phụ nữ trên một nhạc cụ đơn dây được gọi là Imzad. Nhạc công ngồi xuống với nhạc cụ đặt trên đầu gối và chơi nó bằng một cây vĩ.

Đàn Imzad mang tới giai điệu đồng hành với các bài thơ hoặc ca khúc được ưa chuộng, thường được nam giới hát trong các sự kiện mang tính lễ hội tổ chức trong các khu dân cư Tuareg. Hoạt động trình diễn thường được thực hiện để xua đi các linh hồn xấu xa và giảm đau đớn cho người ốm. Kỹ năng chơi đàn được dạy lại cho hậu thế bằng các phương pháp truyền khẩu, quan sát và học theo.

Trình diễn đàn Imzad

3. Nghệ thuật thêu Jamdani, Bangladesh

Jamdani là hoạt động thêu truyền thống gây tiêu tốn thời gian, sức lực, do các nghệ nhân tiến hành quanh khu vực Dhaka, Bangladesh. Các tấm vải cotton ở đây nổi tiếng giàu motif là nhờ được các nghệ nhân thêu thẳng lên vải. Phụ nữ Bengal mặc đồ sari làm từ vải Jamdani như một dạng biểu tượng của bản sắc và phẩm giá. Họ mặc cả trong những ngày bình thường lẫn những ngày lễ hội. Các motif truyền thống và kỹ thuật thêu được các nghệ nhân trực tiếp truyền lại cho hậu thế trong quy mô gia đình và trong khuôn khổ cộng đồng thêu.

4. Đánh bắt tôm trên lưng ngựa ở Oostduinkerke, Bỉ

Ở Oostduinkerke, những người bắt tôm thường cưỡi ngựa và kéo lưới qua sóng để thu hoạch tôm. Sự hiểu biết tốt về biển, bãi cát và mối quan hệ thân thiết với ngựa là điều cần thiết để thành công. Truyền thống đã giúp cộng đồng tạo lập được đặc điểm tập thể mạnh và nó đã đóng vai trò trung tâm trong các sự kiện văn hóa, xã hội, đặc biệt là Lễ hội Tôm kéo dài 2 ngày. 12 gia đình, mỗi gia đình có một khả năng đặc biệt, đã tích cực tham gia vào hoạt động đánh bắt tôm. Kiến thức được truyền lại từ thế hệ này sang thế hệ khác, với những người giàu kinh nghiệm trực tiếp thể hiện kỹ thuật và dẫn dắt hậu bối.

5. Lễ hội Círio de Nazaré tại thành phố Belém, Brazil

Lễ hội Círio de Nazaré diễn ra tại Belém nhằm tôn vinh Quý bà Nazareth. Trong ngày Chủ Nhật thứ hai của tháng 10, một hình ảnh khắc gỗ của Quý bà sẽ được rước đi từ nhà thờ Sé tới quảng trường Sanctuary tại một trong những lễ rước tôn giáo lớn nhất thế giới. Đông đảo người từ trên khắp Brazil đã tới dự lễ rước, qua đó phản ánh đặc điểm đa văn hóa của xã hội Brazil.

6. Hoạt động tính toán qua bàn tính Zhusuan của Trung Quốc. Bàn tính Zhusuan của Trung Quốc là phương thức tính toán truyền thống giúp tiết kiệm thời gian. Thông qua việc di chuyển các hạt tính trên các thanh giữ, người ta có thể làm các phép cộng, trừ, nhân, chia và nhiều phép tính phức tạp khác.

Bàn tính Zhusuan đã được truyền lại qua nhiều thế hệ, sử dụng phương thức truyền khẩu truyền thống và tự học. Người mới có thể tính toán nhanh chỉ sau một số hoạt động hướng dẫn khá đơn giản. Người dùng bảng tính này nhiều lại dần phát triển khả năng tính toán rất nhanh. Zhusuan được sử dụng rộng rãi trong đời sống Trung Quốc, là một biểu tượng quan trọng của văn hóa và đặc điểm truyền thống Trung Quốc.

7. Ẩm thực Địa Trung Hải

Ẩm thực địa Trung Hải, liên quan tới các nước CH Síp, Croatia, Hy Lạp, Italy, Morocco, Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha. Nó gồm nhiều kỹ năng, kiến thức, nghi thức và truyền thống, liên quan tới hoạt động trồng trọt, thu hoạch, đánh bắt cá, nuôi thú, bảo tồn, nấu nước và đặc biệt là chia sẻ, sử dụng thực phẩm. Ăn uống cùng nhau là nền tảng của đặc điểm văn hóa và sự tiếp nối của các cộng đồng dân cư nằm dọc theo vùng lòng chảo Địa Trung Hải. Ẩm thực Địa Trung Hải nhấn mạnh tới các giá trị mến khách, tình láng giềng, đối thoại liên văn hóa và sự sáng tạo...  đã đóng vai trò quan trọng cốt yếu trong các không gian văn hóa, lễ hội và lễ ăn mừng, giúp hội tụ đông đảo các tầng lớp người trong xã hội.

8. Lễ mừng việc tìm ra cây Thánh giá thực sự của Chúa, Ethiopia

Lễ hội Maskel được tổ chức trên khắp đất Ethiopia trong ngày 26/9 để mừng việc đào được Thánh giá thực sự của Chúa Jesus. Các hoạt động ăn mừng tập trung quanh việc đốt đống lửa Damera tại quảng trường Maskel ở Addis Ababa. Hàng trăm ngàn người từ các cộng đồng khác nhau sẽ đổ tới quảng trường khi các tu sĩ ăn mặc sặc sỡ vừa hát thánh ca, vừa cầu nguyện và nhảy múa. Maskel giúp đoàn tụ các gia đình, các cộng đồng trên khắp Ethiopia và cổ súy cho một đời sống tinh thần thông qua sự hòa giải, gắn kết xã hội và tồn tại hòa bình cùng nhau.

9. Các lễ rước thánh tích Công giáo Limousin ở Pháp

Các lễ rước Limousin diễn ra 7 năm một lần tại Pháp nhằm thể hiên sự tôn thờ các thánh tích của các vị Thánh Công giáo. Các lễ hội này có sự tham gia của nhiều đám đông người và họ sẽ đi theo đám rước qua các thị trấn. Hoạt động chuẩn bị cho các đám rước diễn ra trong các cộng đồng, qua đó giúp tăng cường sự gắn kết xã hội. Hoạt động lễ hội cũng đóng vai trò quan trọng giúp tăng thêm sự kết nối của cộng đồng.

10. Truyền thống làm rượu vang Qvevri, Gruzia

Rượu vang Qvevri đã có cái tên từ việc người ta sử dụng các vò đất nung cùng tên, mang hình quả trứng, để làm rượu. Rượu vang được lên men và chứa trong các vò Qvevri này, được chứa trong nhiều ngôi làng, thị trấn ở Gruzia. Truyền thống làm rượu vang đóng vai trò quan trọng trong đời sống và lễ hội ở Gruzia, hình thành nên một phần không thể thiếu trong đặc điểm văn hóa của các cộng đồng dân cư. Rượu vang thường được đề cập tới trong các truyền thống truyền khẩu và ca khúc dân gian Gruzia. Kiến thức làm rượu được truyền lại trong từng gia đình, người thân và bạn bè.

11. Trình diễn Sankirtana, Ấn Độ

Sankirtana bao gồm một loạt hoạt động trình diễn nghệ thuật để mừng các sự kiện tôn giáo và các giai đoạn khác nhau trong cuộc đời của người dân Vaishnava. Trong hoạt động này, các tay trống và các ca sĩ kiêm vũ công sẽ tái diễn lại cuộc sống và các ân đức mà thần Krishna đã thực hiện thông qua các ca khúc tôn giáo. Sankirtana được trình diễn trong các lễ hội chung hoặc sự kiện riêng tư, đều giúp gắn kết cộng đồng.

12. Các lễ rước Công giáo ở Italia

Các lễ rước Công giáo diễn ra tại nhiều nơi ở Italy, đặc biệt là tại Nola, Palmi, Sassari và Viterbo. Đây là những hoạt động lễ hội mang tính cộng đồng, có sự tham gia của nhiều nhạc sĩ, ca sĩ, bên cạnh các nghệ nhân đã làm ra những công trình mang tính tôn giáo phục vụ đám rước.

13. Văn hóa ẩm thực truyền thống Washoku của Nhật Bản

Washoku là một tập hợp đầy đủ các kỹ năng, kiến thức và truyền thống liên quan tới hoạt động chuẩn bị và ăn uống, đồng thời thể hiện sự tôn trọng nguồn khoáng sản thiên nhiên ở Nhật Bản. Thường chỉ được chứng kiến trong lễ mừng Năm mới ở Nhật Bản, Washoku có hình thức là những món ăn đặc biệt được trang trí đẹp đẽ, sử dụng nguyên liệu tươi. Mỗi món ăn đều có ý nghĩa riêng. Các món ăn được chia sẻ trong gia đình và qua đó tăng sự gắn kết trong gia đình, cộng đồng. Các kiến thức cơ bản và kỹ năng liên quan tới Washoku được truyền lại qua các thế hệ trong chính những bữa ăn như thế.

14. Sử thi Manas, Semetey và Seytek của Kyrgyzstan

Bộ ba sử thi Manas, Semetey và Seytek đã thể hiện ký ức lịch sử của người dân Kyrgyzstan. Các sử thi này sống sót nhờ một cộng đồng những người kể truyện sử thi, đã thường biểu diễn lại chúng thông qua các dạng kể truyện đặc biệt, qua giọng điệu, lời ngân nga, cử chỉ... Họ biểu diễn tại các sự kiện của làng, các nghi lễ cấp quốc gia và quốc lễ... Bộ ba sử thi này giúp người trẻ biết về lịch sử và văn hóa dân tộc, môi trường tự nhiên và nhân dân thế giới. Sử thi cũng giúp họ nhận thức về đặc điểm tính cách dân tộc, khuyến khích các ý tưởng khoan dung và yếu tố đa văn hóa.

Tường Linh
Thể thao & Văn hóa