Hành trình thăng hoa của 'Cu li không bao giờ khóc'

Việc phim Cu li không bao giờ khóc (đạo diễn: Phạm Ngọc Lân) đoạt giải Phim dài đầu tay xuất sắc nhất (Best first feature award) tại Liên hoan phim Berlin 2024 được nhà phê bình điện ảnh Lê Hồng Lâm nhận định là "một chiến thắng danh giá nữa".

Liên hoan phim (LHP) Berlin là một trong ba LHP lớn nhất thế giới, nên theo Lê Hồng Lâm thì giải Phim đầu tay xuất sắc nhất tại LHP Berlin là ngang hàng với giải Camera D'or mà Bên trong vỏ kén vàng (đạo diễn: Phạm Thiên Ân) đã đoạt được tại LHP Cannes 2023.

Còn theo chuyên trang Stephen Follows, thế giới từng có 10.000 LHP, nhưng hiện nay còn gần 3.000 LHP đang hoạt động. Thêm số liệu này để thấy đường đến các LHP lớn như Berlin, Cannes, Oscar… là không hề đơn giản.

Một dấu ấn mới của điện ảnh Việt Nam

Còn nhớ, khi LHP Berlin lần thứ 74 thông báo sẽ công chiếu chính thức phim Cu li không bao giờ khóc (92 phút, kịch bản: Phạm Ngọc Lân - Nghiêm Quỳnh Trang), nhiều báo và tạp chí lớn - ví dụ tờ Variety - đã loan tin về việc này. Nay thì phim độc lập này đã vượt qua 15 phim quốc tế khác để giành giải thưởng danh giá.

"Các giải thưởng mà Phạm Thiên Ân và Phạm Ngọc Lân… đoạt được gần đây đã cho thấy một thế hệ làm phim mới của Việt Nam đường hoàng bước vào những sân chơi lớn nhất của điện ảnh thế giới và mang về những giải thưởng đáng tự hào" - Lê Hồng Lâm nhận định.

Đồng sản xuất của Cu li không bao giờ khóc là Trần Thị Bích Ngọc chia sẻ: "Tôi chỉ là một trong nhiều nhà sản xuất của bộ phim mà thôi. Điều đặc biệt, đây là phim có kịch bản được giải Nhì cuộc thi sáng tác kịch bản của Cục Điện Ảnh năm 2021 (không có giải Nhất). Vậy là vẫn có cách nhà nước đồng hành, hỗ trợ các tài năng trẻ đấy chứ, mô hình này nên được mở rộng theo nhiều cách khác nhau".

Chị nói thêm: "Tôi thấy khá nhiều các bạn trẻ trong điện ảnh Việt Nam đang vươn mình ra biển lớn, có sự động viên khích lệ từ nguồn lực trong nước sẽ làm cho làn sóng này trở nên mạnh mẽ và bền vững hơn. Việc Cu li không bao giờ khóc đoạt giải tại một trong những LHP quan trọng nhất trên thế giới cho thấy tài năng của đạo diễn. Phạm Ngọc Lân có giọng nói điện ảnh rất riêng, nguyên bản và tinh tế lắm, tôi nghĩ hành trình của Lân đã thực sự bắt đầu".

Câu chuyện phim như một vòng tròn luân hồi, nhưng được giấu kín thông điệp trực tiếp. Sau khi bà Nguyện (do NSND Minh Châu thủ vai) sang Đức dự đám tang của người chồng Đức đã ly thân từ lâu, thì bất ngờ biết tin cháu gái Vân (Hà Phương) muốn đám cưới nhanh vì đang có thai với Quang (Xuân An). Bà Nguyện ôm hũ tro cốt và một con cu li trở về nước trong tâm trạng rối bời.

Một tóm tắt ngắn thì chưa nói lên được điều gì nhiều, nhưng vẫn hé lộ cho thấy chiều sâu câu chuyện và tinh thần độc lập của phim này. Có thể nói đây là một phim kén khán giả, nếu nhìn ở khía cạnh thương mại.

Không xa lạ với LHP Berlin

Nhìn lại các kỳ LHP Berlin, đây không phải là lần đầu tiên Việt Nam có phim dài tham gia tranh giải. Trước đó đã có một số phim như Cha và con và... (đạo diễn: Phan Đăng Di), Nước 2030 (đạo diễn: Nguyễn Võ Nghiêm Minh)…, nhưng đến Cu li không bao giờ khóc thì được đánh giá là trải nghiệm mạnh mẽ và mới lạ.

Trước phim dài này, thì phim ngắn Một khu đất tốt của Phạm Ngọc Lân đã được chọn tranh giải tại hạng mục phim ngắn của LHP Berlin 2019. Phim này cũng đoạt giải Phim ngắn nước ngoài hay nhất tại LHP ngắn quốc tế Vienna (Áo), đủ điều kiện để tranh giải Oscar phim ngắn vào năm 2020. Trước đó nữa, tại LHP Berlin 2016, phim ngắn Một thành phố khác cũng được chào đón với 8 suất chiếu, một kỷ lục của phim ngắn. Chính hai phim ngắn này đã là "kênh tiếp thị" quốc tế cho Phạm Ngọc Lân.

Với dự án phim dài đầu tay Cu li không bao giờ khóc, Phạm Ngọc Lân cũng đã chào bán nhiều nơi, trong đó có LHP Cannes 2017. Lân cũng đã được vinh danh trong Top 15 nhà làm phim trẻ của thế giới tại chương trình Atelier ở LHP Cannes lần thứ 70, sau khi công bố dự án Cu li không bao giờ khóc.

Nhìn lại tất cả phim độc lập mà Phạm Ngọc Lân đã làm, thì phim nào cũng vươn ra được quốc tế bằng cách này hoặc cách khác, trong đó có sự chào đón của những LHP lớn nhất như Berlin, Cannes… Chính vì vậy, con đường điện ảnh của Phạm Ngọc Lân đã có nhiều cơ hội để thênh thang hơn nữa.