50 năm ngày mất Hemingway: Về nơi "Chuông nguyện hồn ai"

(TT&VH) - Hầu hết người Mỹ đều biết Ernest Hemingway. 50 năm sau khi ông tự sát (2/7/1961), nhiều người nói họ đã đọc ít nhất một tác phẩm trong số tiểu thuyết, truyện ngắn của nhà văn từng đoạt giải Nobel Văn học này. Nhiều người cũng đã đọc tiểu thuyết Chuông nguyện hồn ai và biết cả thú đi săn, câu cá và thích uống rượu của ông.

Thế nhưng, có thể rất nhiều người Mỹ không biết rằng Hemingway đã bước những bước cuối cùng, thở những hơi thở cuối cùng và nhấp những giọt rượu cuối cùng trong ngôi nhà của ông nằm dọc sông Big Wood, phía bắc thị trấn Ketchum, bang Idaho, bởi chính nơi đây Hemingway đã kết liễu đời mình bằng một khẩu súng ngắn.

Ketchum còn là nơi tạo cho ông nhiều cảm hứng viết Chuông nguyện hồn ai – tác phẩm được giới phê bình đánh giá là tiểu thuyết hay nhất của nhà văn.

Khám phá Idaho

Hemingway tới khu vực Sun Valley (Thung lũng mặt trời) lần đầu tiên vào tháng 9/1939. Ông được mời nghỉ tại nhà nghỉ Sun Valley mới với tư cách là khách của Gene Van Guilder – người quảng bá cho khu resort còn mới “toe” này.

Tại đây, Hemingway kết thân với nhóm người, trong đó có Taylor Williams, hướng dẫn viên chính của khu resort, vợ chồng nhiếp ảnh gia Lloyd Arnold và chủ trang trại ở Picabo tên là Bud Purdy. Thời gian này, Hemingway nghỉ cùng bạn gái, nhà văn/nhà báo Martha Gellhorn, tại phòng 206 trong nhà nghỉ Sun Valley. Ở nơi đây, ông đã hứng thú viết cuốn tiểu thuyết Chuông nguyện hồn ai và nhanh chóng say mê thú săn vịt và gà lôi.

Nhà văn Ernest Hemingway

Purdy, người hiện vẫn sống và làm việc ở Picabo, cho biết, ông quen Hemingway từ năm 1940 và họ trở thành bạn đi săn của nhau. Purdy nói rằng Hemingway thích Idaho một phần vì phong cảnh nơi đây gợi ông nhớ tới một trong những nơi chốn yêu thích nhất của mình: Tây Ban Nha.

Tháng 11/1939, sau khi Van Guilder qua đời do tai nạn khi đi săn, bà Gellhorn đã tới vùng Scandinavia làm nhiệm vụ. Còn Hemingway thì vẫn ở đó săn bắn, đọc sách và hoàn thành nhiều chương trong cuốn Chuông nguyện hồn ai trước khi rời Sun Valley vào tháng 12 và trở về ngôi nhà của mình ở Cuba. Tháng 9 năm sau đó, Hemingway trở lại Sun Valley resort cùng Gellhorn và 3 con trai là Jack, Pat và Gregory. Ở đây, ông hoàn tất phần biên tập Chuông nguyện hồn ai, chơi tennis và săn chim cùng người bạn mới la nam diễn viên Gary Cooper. Mùa Thu năm 1941, ông và gia đình trở lại nơi này. Rồi Thế chiến II xảy ra, Hemingway vắng bóng ở Sun Valley.

Viết và đi săn

Cho tới mùa Thu năm 1946, Hemingway vẫn không thể trở lại Idaho. Trước khi trở lại nơi này, ông và người vợ thứ 4 là bà Mary ở tại MacDonald Cabins, thuộc phía nam Ketchum, gần Trail Creek. Ông viết cuốn Vườn Eden - tiểu thuyết chưa hoàn chỉnh nhưng cũng đã được phát hành hồi năm 1986. Mùa Thu năm 1947, Hemingway trở lại Ketchum và Sun Valley rồi ở lại đây qua mùa Giáng sinh. Trong kỳ nghỉ đó, ông kết thân với nhiều ngôi sao Hollywood như Cooper và Ingrid Bergman – 2 diễn viên đảm nhiệm vai chính trong chuyển thể phim từ tiểu thuyết Chuông nguyện hồn ai của ông.

Năm 1946 và 1947, sức khỏe của Hemingway bắt đầu suy yếu. Bác sĩ ở Sun Valley cấm ông không được đi săn trên núi, phải giảm trọng lượng cơ thể bởi huyết áp của ông rất cao. Nhưng nhà văn “bỏ ngoài tai” những lời khuyên của bác sĩ, vẫn đi săn vịt và gà lôi.

Ngôi nhà của Ernest Hemingway

Sau khi rời Idaho vào tháng 1/1948, Hemingway không trở lại nơi này trong cả 1 thập kỷ sau đó bởi ông bận bịu với nhiều dự án và sống ở Cuba, nơi ông theo đuổi thú vui ngoài trời – có lẽ là lớn nhất của ông – đi câu cá ở biển. Ở đây, ông đã cho ra đời cuốn Qua dòng sông và vào trong cánh rừng và Ông già và biển cả - cuốn tiểu thuyết ngắn đoạt giải Pulitzer năm 1953.

Mùa Thu năm 1958, Hemingway trở về thung lũng Wood River và tiếp tục vui thú săn bắn. Theo lời người bạn của ông là Tillie Arnold (đã qua đời), một hôm ở Silver Creek, Hemingway đã bắn một con cú bị thương ở cánh, mọi người nghĩ rằng ông sẽ lấy nó làm chim mồi để dụ những con cú khác. Nhưng ông đã nuôi con cú đó và đặt tên là Owlny và sau đó ông đã thả con chim này về với thiên nhiên.

Mua nhà và kết liễu cuộc đời

Năm 1959, Ernest và Mary Hemingway mua một ngôi nhà ở phía bắc Ketchum, dọc sông Big Wood với giá 50.000 USD. Nơi này có khung cảnh tuyệt đẹp với dòng suối chảy róc rách và dãy núi Boulder gần đó. Hemingway đã viết thư cho người bạn là Buck Lanham: “Tôi muốn sống ở đây trong mùa săn, tránh những tháng mưa bão và gió bấc ở Cuba. Sức khỏe của tôi và Mary cần sự thay đổi khí hậu”.

Tại dinh thự này, Hemingway viết tiếp cuốn Vườn Eden và biên tập Hội hè miên man – cuốn tự truyện vô cùng sống động về những ngày đầu của ông với vai trò nhà văn ở Paris. Tuy nhiên, mọi việc trở nên xấu đi. Gia đình và bạn bè nhận thấy Hemingway có nhiều thay đổi khi ông phải chiến đấu với nhiều căn bệnh và thậm chí ông còn gặp khó khăn trong sáng tác.

Và vào ngày này năm 1961 ông đã tự vẫn bằng một khẩu súng. “Tôi vô cùng đau buồn trước cái chết của Hemingway. Có lẽ ông không thiết sống khi không còn viết được nữa” – Purdy nói như vậy trong một cuộc phỏng vấn hồi năm 2005.

Hemingway được chôn tại nghĩa trang Ketchum, gần mộ của người bạn ông - Gene Van Guilder. Khoảng 5 năm sau, một công trình tưởng niệm ông được dựng ở phía đông Ketchum, gần nhà nghỉ Sun Valley.

Hiện hữu sống động

Hemingway từ giã cõi đời đã nửa thế kỷ, nhưng ông vẫn hiện hữu một cách sống động. Như mùa Hè này, chân dung ông xuất hiện trong bộ phim ăn khách Midnight in Paris của đạo diễn Woody Allen; “đóng” vai chính trong cuốn tiểu thuyết best-seller The Paris Wife của Paula McLain. Thêm nữa, ông còn là chủ đề trong nhiều cuốn sách khác như Hemingway’s Boat, kể về cuộc sống của nhà văn trên chiếc du thuyền Pilar, được phát hành vào tháng 9 tới. Ngoài ra, còn có cuốn văn nhại vừa xuất bản mang tên The Heming Way hay cuốn đầu tiên – được phát hành vào mùa Thu - trong serie gồm 16 cuốn chứa đựng các bức thư của nhà văn do NXB của trường ĐHTH Cambridge phát hành.

Việt Lâm