Hồ sơ: Nhà Glazer đã thâu tóm Man United như thế nào?

Năm 2005, nhà Glazer, một gia đình kinh doanh người Mỹ, đã thực hiện thương vụ thâu tóm MU với giá 790 triệu bảng, đánh dấu một trong những sự kiện gây tranh cãi nhất lịch sử bóng đá Anh.

Thương vụ này không chỉ thay đổi số phận của câu lạc bộ lừng danh mà còn làm dấy lên làn sóng phẫn nộ từ người hâm mộ, kéo dài suốt 20 năm qua.

Kế hoạch táo bạo của nhà Glazer

Trước khi rơi vào tay nhà Glazer, MU là một trong những câu lạc bộ có tình hình tài chính vững mạnh nhất thế giới. Cuối năm 2004, United ghi nhận lợi nhuận trước thuế 58 triệu bảng, sở hữu 36 triệu bảng tiền mặt và chỉ có 44 triệu bảng nợ, chủ yếu liên quan đến phí chuyển nhượng. MU đang hưởng lợi từ các hợp đồng tài trợ lớn với Vodafone, Nike và Audi, đồng thời sở hữu các tài sản giá trị như MUTV. Tuy nhiên, mâu thuẫn nội bộ giữa HLV Alex Ferguson và các cổ đông lớn người Ireland, John Magnier và JP McManus - những người sở hữu 28,89% cổ phần - đã tạo cơ hội cho nhà Glazer tiếp cận.

Nhà Glazer bắt đầu mua cổ phần MU từ đầu những năm 2000, tận dụng thời điểm câu lạc bộ bị chia rẽ. Ban lãnh đạo CLB, bao gồm CEO David Gill và Chủ tịch Roy Gardner, đã nỗ lực ngăn chặn thương vụ này, lo ngại kế hoạch của nhà Glazer sẽ đẩy MU vào cảnh nợ nần. Nhưng nhà Glazer đã sử dụng chiến lược mua lại có đòn bẩy, bỏ ra 272 triệu bảng tiền mặt, vay ngân hàng 265 triệu bảng và vay thêm 275 triệu bảng từ các quỹ đầu cơ với lãi suất cao, lên tới 16,25%. Trước đó, MU gần như không có nợ dài hạn, và ý tưởng vay nợ lớn để mua lại câu lạc bộ bị xem là rủi ro.

Ngày 12/5/2005, Magnier và McManus đã bán cổ phần của họ cho nhà Glazer với lợi nhuận khoảng 100 triệu bảng, giúp gia đình Glazer kiểm soát 76,2% cổ phần và chính thức sở hữu MU. Ngày 27/6/2005, 3 anh em Joel, Avram và Bryan Glazer đến Anh, bắt đầu hành trình quản lý câu lạc bộ. Chuyến thăm đầu tiên của họ tới Vodafone - nhà tài trợ áo đấu lớn nhất của MU - đã để lại ấn tượng xấu khi họ tỏ thái độ kiêu ngạo, dẫn đến việc Vodafone rút lui vào tháng 8/2005. Cùng ngày, tại Old Trafford, họ đối mặt với sự phản đối dữ dội từ người hâm mộ, phải rời đi bằng xe cảnh sát để tránh đám đông giận dữ.

Người hâm mộ United phản đối kịch liệt thương vụ này ngay từ đầu. Các cổ đông nhỏ lẻ, chủ yếu là người hâm mộ, sở hữu 16% cổ phần, cảm thấy bị phản bội. Họ tổ chức biểu tình, nhắm vào các đối tác của nhà Glazer như JP Morgan và Brunswick, thậm chí tấn công xe của giám đốc Maurice Watkins. Ban lãnh đạo MU, bao gồm luật sư Mark Rawlinson, cũng phản đối kế hoạch của nhà Glazer, cảnh báo về áp lực tài chính từ khoản nợ lớn. Tuy nhiên, mọi nỗ lực đều không thể ngăn nhà Glazer hoàn tất thương vụ. Trước khi thâu tóm MU, nhà Glazer không phải là gia đình giàu có hàng đầu ở Mỹ.

Lợi nhuận khổng lồ bất chấp phản ứng

Trong 20 năm sở hữu, nhà Glazer đã rút khoảng 1 tỷ bảng từ MU thông qua đợt IPO tại New York năm 2012 và bán 28,94% cổ phần cho Sir Jim Ratcliffe năm 2023. Hơn 1 tỷ bảng đã được chi để trả lãi vay, cổ tức, phí quản lý và một phần nhỏ trả nợ gốc, trong khi MU suy giảm vị thế trên sân cỏ sau kỷ nguyên Ferguson. Giá trị thị trường của MU tăng lên khoảng 2,4 tỷ bảng, và thương vụ với Ratcliffe định giá câu lạc bộ gấp đôi con số đó, giúp nhà Glazer trở nên giàu có hơn nhiều so với năm 2005.

Nhà Glazer đã tận dụng danh tiếng và doanh thu của MU để trả nợ, đồng thời tăng cường hoạt động thương mại. Sau khi Vodafone rút lui, họ nhanh chóng ký hợp đồng với AIG và sau đó là Chevrolet với giá trị lớn hơn nhiều. Tuy nhiên, chiến lược tài chính của họ đặt MU vào tình trạng nợ nần kéo dài. Khoản nợ lớn không chỉ gây áp lực tài chính mà còn hạn chế khả năng đầu tư vào đội hình và cơ sở hạ tầng, dẫn đến sự suy giảm thành tích. Sau khi Sir Alex Ferguson nghỉ hưu, MU không còn duy trì được vị thế hàng đầu ở Anh, thường xuyên vật lộn ở giữa bảng xếp hạng và đối mặt với các vấn đề tài chính do quản lý yếu kém.

Người hâm mộ MU liên tục bày tỏ sự phẫn nộ với nhà Glazer trong suốt 20 năm qua. Các cuộc biểu tình không ngừng diễn ra, với những khẩu hiệu như "Die Glazer, Die" vang lên bên ngoài Old Trafford. Nhà Glazer bị chỉ trích vì thiếu sự gắn bó với câu lạc bộ, không tham gia điều hành trực tiếp và chỉ tập trung vào lợi nhuận. Họ hiếm khi xuất hiện tại Old Trafford, và khi đến, thường rời đi với những túi hàng hóa từ cửa hàng của câu lạc bộ mà không thanh toán. Sự xa cách này càng làm gia tăng sự bất mãn của người hâm mộ, những người cảm thấy MU bị biến thành một công cụ kinh doanh thay vì một biểu tượng bóng đá.

Vũ Mạnh