Kỳ vọng gì ở U23 Việt Nam tại VCK U23 châu Á 2024?

Không biết HLV Hoàng Anh Tuấn may hay lại kém may khi được nhận nhiệm vụ chính thức tại đội U23 ở giải châu Á sắp đến. Vì cuộc chia tay sớm của HLV Philippe Troussier mà ông Tuấn trở thành HLV nội đầu tiên được dẫn dắt đội U23 ở giải châu lục. Trước ông Tuấn lần lượt là các HLV Toshiya Miura, Park Hang Seo và Gong Oh Kyun…

Về lý thuyết là ông Hoàng Anh Tuấn bị "ấn" vào ghế HLV trưởng vì thời gian quá cận kề, không còn ai có thể đảm nhiệm công việc này mà có ít sự xáo trộn như ông Tuấn cả.

Vấn đề là dù chỉ trở thành HLV ở hoàn cảnh "bất đắc dĩ" nhưng áp lực lại quá nhiều cho thầy trò ông Tuấn. Không chỉ là mang tính chất của vòng đấu tranh vé dự Olympic, mà đội U23 cần phải chơi thành công ở góc độ trình diễn nhằm cải thiện bầu không khí kém vui hiện tại của bóng đá Việt Nam sau giai đoạn mà HLV Troussier nắm quyền.

HLV Hoàng Anh Tuấn mà thành công thì chẳng nói làm gì, nhưng giả sử U23 Việt Nam chơi không tốt thì sao? Về lý thuyết, thành tích của U23 không phải là vấn đề của các nền bóng đá mạnh.

Nếu không phải là dịp tranh vé Olympic, thì các quốc gia chỉ cử những cầu thủ trẻ "hạng 2" dự giải. Thậm chí như Nhật Bản có lúc còn đưa U21 đi thay. Giải đấu này cũng không buộc các CLB phải "nhả" cầu thủ. Nhưng ở Việt Nam thì khác.

Thành tích của U23 khiến nhiều HLV từ ngoại đến nội mất việc. Từ Alfred Riedl ở SEA Games 2007, đến Falko Goetz năm 2011, hay như Hoàng Văn Phúc năm 2013, Toshiya Miura năm 2016, Nguyễn Hữu Thắng năm 2017. Bản thân HLV Troussier cũng chia tay với nguồn gốc sâu xa từ cái "gốc" U23 với các kết quả không đạt ở Doha Cup 2023 và SEA Games 32. Ở chiều ngược lại, những HLV thành công nhất của bóng đá Việt Nam đều có thành tích tốt với U23 như Alfred Riedl (2003 và 2005), Henrique Calisto (2009) và đặc biệt là HLV Park Hang Seo với kỳ tích Thường Châu 2018.

Một trong những nguyên nhân quan trọng khiến chiếc ghế HLV phụ thuộc quá nhiều vào thành tích của U23 đó là việc giữa đội U23 với đội tuyển quá gần nhau. Với bóng đá thế giới, nói bóng đá trẻ tức là phải tính từ U21 hay thậm chí là U20 trở xuống. Nghĩa là nếu chúng ta dự định "làm lại" hoặc chuẩn bị cho tương lai, thì đối tượng đầu tư hay kỳ vọng không phải là U23 mà nên là đội U19.

Nghĩa là nếu đội tuyển quốc gia đang chơi kém, thì chắc chắn là U23 cũng khó mà có thành tích tốt hơn một cách khác biệt. Bởi đơn giản, nếu chúng ta có những cầu thủ U23 xuất sắc đặc biệt thì họ đã lên đội tuyển rồi. Tiêu biểu chính là trường hợp của thế hệ U23 năm 2018, phân nửa đội hình khi đó đều lên đội tuyển và trở thành trụ cột.

Một chút phân tích như vậy để đừng quá kỳ vọng vào đội U23 hiện tại của HLV Hoàng Anh Tuấn. Người tiền nhiệm của ông là Troussier vốn đã cố ý xây dựng đội ngũ cho riêng mình từ đội U23, nhưng không may mắn là thế hệ này không quá xuất sắc như năm 2018, nên có thể nói ông Troussier vừa chưa hay lại còn không may.

Có thể HLV Troussier không phù hợp, nhưng xét về khía cạnh trình độ thì không thể nói là ông kém bất kỳ ai. Vậy nên, nếu bóng đá Việt Nam muốn có một đội ngũ sẽ giành vé dự World Cup trong tương lai thì đó chắc chắn không phải là những người hiện có dưới tay HLV Hoàng Anh Tuấn.

Nói cách khác, con đường dự World Cup của bóng đá Việt Nam trong tương lai hãy thôi chọn điểm khởi đầu là U23. Điều này cũng tương tự như bỏ đi áp lực thành tích tại SEA Games vậy. Tầm đội U23 thì đã đặt vào chế độ của đội tuyển quốc gia, tức là cứ để giải thì tập trung ngắn ngày rồi thi đấu. Không có quy định "nhả" người thì đừng buộc V-League phải ngưng thi đấu. Các sân chơi U23 Đông Nam Á và châu Á cũng nên ưu tiên chọn những cầu thủ tầm U21 hay ít được ra sân ở V-League để họ có thêm trải nghiệm quốc tế.

Tóm lại, cái chúng ta cần làm cho bóng đá trẻ chính là hệ thống thi đấu hiện có quá ít sân chơi để tăng "tỷ lệ chọi" lên đội tuyển. Nói cho cùng, cầu thủ trẻ mà ít được thi đấu thì mới đáng lo, chứ tầm U23, nếu họ có năng lực thì đã ra sân đều đều trong màu áo CLB.

Thế nên, những gì kỳ vọng ở đội U23 dự giải châu Á sắp đến đó là những chuyển biến về mặt tinh thần và dấu ấn chuyên môn đến từ HLV Hoàng Anh Tuấn, người khá "mát tay" với các tuyển U nhưng lại chưa từng thành công trong vai trò HLV đối với bóng đá "người lớn".