Liệu dẫn dắt MU thời hậu Sir Alex có phải là nhiệm vụ bất khả thi?

Vào cuối tháng 2 năm 2014, tại sân vận động Karaiskakis, cựu Giám đốc điều hành Ed Woodward của MU, đã nghiêng người từ khu vực ghế VIP để chụp lại bảng tỷ số. Olympiacos dẫn trước 2-0 ở trận lượt đi vòng 16 đội Champions League, và Woodward quyết định bức ảnh trên điện thoại sẽ là lời nhắc nhở rằng MU, chưa đầy một năm sau khi chia tay huấn luyện viên (HLV) huyền thoại Sir Alex Ferguson, không được phép sa sút đến mức thấp kém như vậy lần nào nữa.

Đã 10 năm trôi qua kể từ ngày Woodward chụp lại bức ảnh đó. Tuy nhiên, thay vì chỉ là một cú vấp ngã như Ed Woodward kỳ vọng, đêm tủi hổ tại Hy Lạp lại trở thành khởi đầu cho nỗi thất vọng của kỷ nguyên hậu Ferguson.

Kể từ khi Ferguson rời đi, MU chỉ giành được vài danh hiệu nhỏ lẻ như 4 cúp nội địa và chức vô địch Europa League. Ferguson vẫn là HLV cuối cùng của CLB giành được Premier League hay Champions League. Những người kế nhiệm ông, từ David Moyes, Louis van Gaal, Jose Mourinho, Ole Gunnar Solskjaer đến Erik ten Hag, đều thất bại trong việc tái lập thành công ở đẳng cấp đó.

Ruben Amorim, người mới được bổ nhiệm làm HLV trưởng, đang gánh vác nhiệm vụ đưa đội bóng trở lại thời kỳ hoàng kim. Tuy nhiên, nhiều cổ động viên bắt đầu nghi ngờ liệu công việc này có còn khả thi. Yêu cầu quá lớn, áp lực khổng lồ, và MU hiện tại đã bị các đối thủ trong và ngoài nước bỏ xa.

Ngay trong buổi họp báo đầu tiên, trước trận hòa 1-1 với Ipswich Town hôm Chủ nhật, Amorim đã phải đối mặt với câu hỏi về áp lực này. Một biểu ngữ tại khán đài sân Portman Road hôm Chủ nhật cũng đã tóm gọn thách thức dành cho tân HLV của đội bóng: "Chúc may mắn, Ruben Amorim. Hãy đưa đội bóng của chúng tôi vĩ đại trở lại."

Một thập kỷ thất bại của MU

Sir Alex Ferguson, người dẫn dắt MU từ năm 1986 đến 2013, là trung tâm của mọi hoạt động trong suốt 27 năm. Khi ông ra đi, những vết nứt bắt đầu xuất hiện ngay lập tức. Một nguồn tin nội bộ nhận định: "Sir Alex là một hiện tượng. Sự ra đi của ông là sự kiện chấn động đối với CLB. Mọi người đều gắn bó chặt chẽ với ông, tập trung mọi thứ xung quanh ông. Khi ông rời đi, sự mất cân bằng trở nên rõ ràng."

Ryan Giggs, người đã giành mọi danh hiệu lớn nhỏ với MU trong giai đoạn từ 1990 đến 2012 dưới sự dẫn dắt của Ferguson, cũng chứng kiến tận mắt những vấn đề nảy sinh khi ông làm trợ lý HLV cho Moyes và sau đó là Van Gaal. "Tôi nghĩ ai cũng nhận ra rằng giai đoạn hậu Sir Alex luôn sẽ rất khó khăn, và thực tế đã chứng minh điều đó", Giggs chia sẻ với ESPN. "Đã có những HLV lớn, những người đã chứng minh được tài năng của mình, nhưng họ vẫn không thể làm được điều tương tự như ông ấy. Đó thực sự là một nhiệm vụ không dễ dàng."

MU khi không còn huyền thoại người Scotland cầm lái, không được xây dựng để thành công. Kết quả là, MU bị tụt lại phía sau các CLB khác vốn đã được vận hành theo cách hiện đại hơn.

Ở những nơi khác, các HLV chủ yếu tập trung vào công tác huấn luyện đội một và được hỗ trợ bởi các nhóm chuyên gia phụ trách tuyển dụng, trinh sát và đào tạo trẻ. Phải đến năm 2021, MU mới bổ nhiệm Giám đốc Bóng đá đầu tiên (John Murtough) và Giám đốc Kỹ thuật (Darren Fletcher).

Ruben Amorim là HLV đầu tiên của MU được gọi là "huấn luyện viên trưởng" thay vì "người quản lý". Điều này có nghĩa là những trách nhiệm từng được trao cho Ten Hag khi ông đến từ Ajax năm 2022 đã được giảm bớt, và công việc của Amorim trên lý thuyết sẽ ít phức tạp hơn. Ông sẽ có tiếng nói trong các quyết định tuyển dụng, nhưng quá trình này sẽ được dẫn dắt bởi Dan Ashworth và Jason Wilcox.

Ý tưởng đằng sau sự thay đổi này là cấu trúc trước đây của hệ thống đã không hỗ trợ được Moyes, Van Gaal, Mourinho, Solskjaer và Ten Hag, bởi họ được kỳ vọng sẽ giống như Ferguson – tham gia vào mọi khía cạnh của CLB – trong khi vẫn phải quản lý đội bóng và giành chiến thắng. Trách nhiệm của Amorim giờ đây đã được thu hẹp đáng kể, và theo cách đó, đây có thể coi là một khởi đầu mới.

Áp lực phải chiến thắng

Là đội bóng thành công nhất trong lịch sử bóng đá Anh, nhiệm vụ đầu tiên của MU luôn là chiến thắng, điều mà họ đã không thực hiện được một cách đều đặn trong 11 năm qua.

"Khi MU thua một trận, điều đó đã là tệ. Thua hai trận thì là thảm họa, còn ba trận? Quên đi!" Ryan Giggs chia sẻ. "MU luôn xuất hiện trên các tiêu đề bài báo, bất kể chuyện gì xảy ra. Sự chú ý dành cho họ là khổng lồ."

Amorim đã sớm cảm nhận được sự quan tâm dành cho CLB mới của mình. "Tuần này tôi nói nhiều hơn cả bốn năm ở Sporting," ông chia sẻ sau trận hòa với Ipswich. "Tôi đã nói chuyện với Giám đốc truyền thông Andrew Ward. Tôi chỉ muốn làm việc với các cầu thủ của mình, không gì hơn, nhưng tôi hiểu rằng mọi thứ ở đây là một trò chơi khác."

Khi Ferguson nghỉ hưu, ban lãnh đạo MU khi đó đã cười nhạo những ý kiến cho rằng họ có thể rơi vào tình cảnh giống Liverpool – đội bóng thống trị thập niên 1970 và 1980 nhưng sau đó trải qua 30 năm không vô địch quốc gia sau khi HLV huyền thoại Kenny Dalglish rời đi năm 1991. Họ tin rằng MU quá lớn và quá giàu để gặp phải điều đó. Nhưng hơn 10 năm sau, họ vẫn đang chờ đợi danh hiệu Premier League tiếp theo.

Tuy nhiên, thập kỷ qua không phải hoàn toàn trống rỗng. Kể từ khi Ferguson nghỉ hưu, MU đã giành được hai FA Cup (2016, 2024), hai League Cup (2017, 2023) và Europa League (2017). Họ cũng vào chung kết FA Cup các năm 2018 và 2022, cùng chung kết Europa League năm 2021.

Với nhiều CLB khác, đó sẽ được coi là giai đoạn thành công. Nhưng không phải ở MU, đặc biệt khi đặt cạnh kỷ nguyên của Ferguson với 13 chức vô địch quốc gia, 2 Champions League, 9 cúp quốc nội, cùng các danh hiệu Cúp C2 châu Âu, Siêu cúp châu Âu và FIFA Club World Cup.

Van Gaal, Mourinho và Ten Hag đều đã mang về các danh hiệu, nhưng điều đó không đủ. Mourinho (2017-18) và Solskjaer (2020-21) từng xếp thứ hai ở Premier League nhưng vẫn mất việc trong vòng vài tháng. Thước đo thực sự của thành công tại Old Trafford chỉ là vô địch Premier League hoặc Champions League. Bất kỳ kết quả nào khác đều bị coi là thất bại, và đây là lý do khiến nhiệm vụ của Amorim trở nên cực kỳ thách thức.

"Kỳ vọng ở MU là rất lớn," Rene Meulensteen nói. "Mỗi mùa giải, mục tiêu là vô địch quốc gia, lọt vào chung kết Champions League, giành FA Cup và League Cup. Kỳ vọng như vậy đi kèm áp lực, và áp lực kéo theo sự soi mói. Đây là nhiệm vụ khó khăn. MU là một CLB luôn nằm trong tầm ngắm của giới truyền thông."

Việc đặt các danh hiệu lớn làm tiêu chuẩn chỉ xảy ra ở những CLB lớn như MU, Real Madrid, Barcelona và Bayern Munich. Đây cũng là lý do MU bổ nhiệm Van Gaal vào mùa hè năm 2014 sau khi sa thải Moyes. Moyes có nhiều kinh nghiệm tại Premier League với Everton, nhưng chưa từng thử sức ở đỉnh cao. Van Gaal, ngược lại, đã vô địch với Barcelona và Bayern, hiểu rõ áp lực khi dẫn dắt một CLB lớn. Dẫu vậy, ông vẫn bất ngờ trước sự khắc nghiệt của Premier League.

"Tầm vóc của CLB chưa bao giờ là vấn đề với Louis", Frans Hoek, trợ lý của Van Gaal tại Old Trafford, chia sẻ với ESPN. "Chúng tôi đã trải qua điều đó ở Barcelona và Bayern Munich. Điểm khác biệt duy nhất ở Premier League là tính cạnh tranh. Trình độ của tất cả các CLB tại đây là cực kỳ cao. Tại Đức, Bayern thường vô địch 8/10 lần. Tại Tây Ban Nha, Barcelona có thể vô địch 6-7/10 lần. Nhưng ở Premier League, mọi trận đấu đều rất khó khăn. Bạn không bao giờ nói rằng 'đây sẽ là một trận dễ dàng.' Bạn luôn phải chiến đấu. Điều này thậm chí còn đúng hơn ở hiện tại. Mọi trận đấu đều là thử thách vì trình độ quá cao. Bạn cần một đội hình đủ lớn để thi đấu 50-60 trận mỗi mùa, và tất cả đều khắc nghiệt. Đây là điểm khác biệt với Bundesliga và La Liga."

Đây là điều Amorim - người chưa từng huấn luyện đội bóng nào ngoài Bồ Đào Nha - sẽ phải đối mặt.

Nếu như thời Ferguson, ông chỉ phải lo lắng về một đối thủ cạnh tranh mỗi mùa – có thể là Aston Villa, Blackburn, Arsenal hoặc Chelsea – thì hiện tại, MU đang nằm trong một nhóm ít nhất tám đội có thể thách thức. Không chỉ phải đối đầu với Man City của Pep Guardiola – đội đã vô địch 6/7 mùa gần nhất – Amorim còn phải cạnh tranh với Liverpool, Arsenal, Chelsea, Tottenham, Aston Villa và Newcastle.

"Louis đã bất ngờ trước trình độ, không chỉ của các đội bóng lớn mà còn là chiều sâu sức mạnh của Premier League và mức độ khó khăn của mọi trận đấu," Giggs nói. "Không bao giờ có trận đấu nào là chắc thắng. Trình độ của Premier League đã tăng lên, nhưng MU vẫn được kỳ vọng thắng mọi trận đấu, đặc biệt tại Old Trafford, không quan trọng bạn đang đối đầu với ai."

Nhưng thắng thôi là chưa đủ

Chiến thắng là một phần quan trọng của công việc, nhưng yêu cầu không dừng lại ở đó. Bạn phải chiến thắng, nhưng còn phải làm điều đó bằng cách chơi thứ bóng đá hấp dẫn và đầy cuốn hút.

Van Gaal bị sa thải ngay sau khi giành FA Cup năm 2016 – danh hiệu đầu tiên sau khi Ferguson nghỉ hưu – bởi những lo ngại rằng chiến thuật của ông quá nhàm chán. Đội của Solskjaer xếp thứ ba năm 2020, thứ hai năm 2021, vào chung kết Europa League và có những chiến thắng ấn tượng trước Man City, nhưng ông vẫn bị chỉ trích vì triển khai lối chơi phản công. Cả Ten Hag cũng đối mặt với những câu hỏi về phong cách thi đấu của mình dù giành hai cúp quốc nội trong hai năm.

Sự nhấn mạnh vào lối chơi tấn công và làm hài lòng người hâm mộ đã bắt đầu từ thời "Những chàng trai trẻ của Busby" vào thập niên 1950. Di sản này được Ferguson tiếp nối và duy trì qua nhiều thế hệ đội bóng thành công trong suốt triều đại của ông. "Cách chơi của đội bóng là rất rõ ràng," Rene Meulensteen chia sẻ. "Khi tôi được thăng chức làm HLV đội một, tôi bước vào văn phòng Sir Ferguson và thấy ông có một bảng lật. Trong ba trang giấy, ông giải thích toàn bộ triết lý của MU. Ông nói 'Nếu tôi nhắm mắt lại và nghĩ về hình ảnh tốt nhất của MU, đây là những gì tôi thấy'".

Trang đầu tiên là cách phòng ngự, trang thứ hai về kiểm soát bóng, nhưng trang thứ ba mới là điều quan trọng nhất mà Meulensteen học được. "Trang cuối là điều quan trọng nhất, nó thể hiện bản sắc của CLB", ông nhớ lại. "Trang đó ghi rằng 'khi MU tấn công, họ phải tấn công với tốc độ, sức mạnh, sự xuyên phá và tính bất ngờ'. Ferguson nói với tôi, 'Tôi muốn cậu truyền đạt những điều này đến cầu thủ mỗi ngày'. Thắng thôi là chưa đủ; điều quan trọng là phải thắng với yếu tố giải trí. MU là một sự kết hợp đầy thách thức giữa việc chơi bóng tấn công, hấp dẫn, giành chiến thắng và giành danh hiệu".

Đã có những thời điểm dưới thời Van Gaal, Mourinho và Ten Hag, các CĐV ở Stretford End rõ ràng bày tỏ cảm xúc của mình bằng những tiếng hô "tấn công, tấn công, tấn công" để thúc giục đội tiến lên. "Tôi hiểu kỳ vọng của người hâm mộ và văn hóa cộng đồng, những gì họ mong đợi từ đội bóng," Chris Armas, người từng làm trợ lý cho HLV tạm quyền Ralf Rangnick, chia sẻ. "Bạn phải chơi bóng với tinh thần chủ động, phong cách tấn công. Bạn phải thi đấu với nhịp độ nhanh, tốc độ cao và cá tính. Nếu bạn đang chơi trên sân nhà, bị dẫn bàn, và bạn chuyền bóng ngược về thủ môn khi đang ở giữa sân, đó là vấn đề. Và người hâm mộ sẽ cho bạn biết điều đó. Bạn phải nhanh chóng học được họ mong đợi gì, vì họ sẽ nói rõ."

Van Gaal tiếp quản một đội hình đang trong giai đoạn chuyển đổi năm 2014 và Frans Hoek nhớ rằng HLV người Hà Lan đã cố gắng tìm ra công thức phù hợp với những cầu thủ ông có. Tuy vậy, ông cho biết, vẫn có rất ít sự thỏa hiệp về phong cách thi đấu. "Mọi người đều biết cách Louis muốn chơi," Hoek nói. "Nhưng bạn phải xử lý đội hình mà mình có trong thời điểm đó, và tìm ra một cách chơi nhanh nhất có thể giúp bạn đạt được một số kết quả. Bạn luôn cần kết quả, nhưng đồng thời, bạn phải đảm bảo phong cách chơi bóng và màn trình diễn đạt đến đẳng cấp của MU. Điều đó nghĩa là bạn phải áp đảo đối thủ. Dù nhìn theo cách nào, bạn cũng phải áp đảo."

Đây là yêu cầu mà Amorim đã sớm nhận thức được. Trận gần cuối của ông với tư cách HLV Sporting CP là chiến thắng ấn tượng 4-1 trước Manchester City, nhưng đội bóng chỉ kiểm soát bóng 27,3% và có 9 cú sút, so với 20 cú sút của Man Xanh. "Tôi đã nói trước đó rằng bạn không thể áp dụng nguyên xi một thực tế này sang một thực tế khác," Amorim chia sẻ sau trận đấu. "Tại MU, bạn không thể chơi y hệt như vậy. Bạn không thể chơi quá thiên về phòng ngự, vì vậy chúng tôi sẽ phải thích nghi."

Áp lực của cầu thủ

Ngoài áp lực phải thắng và chơi thứ bóng đá đẹp mắt, những so sánh liên tục với quá khứ khiến chiếc áo đấu của MU  trở thành một gánh nặng. Tuyển dụng đã là vấn đề lớn của CLB trong 11 năm qua, với quá nhiều cầu thủ không phù hợp được ký hợp đồng với giá cao và hưởng lương cao. Tuy nhiên, MU cũng đã chi rất nhiều tiền cho những thương vụ tưởng chừng như chắc chắn, nhưng vẫn thất bại trong việc đạt được kỳ vọng.

Những bóng ma của quá khứ hiện diện ở khắp nơi. Giống như các HLV bị so sánh với Busby và Ferguson, các cầu thủ khoác áo số 7 bị đặt cạnh George Best, Eric Cantona và Cristiano Ronaldo. Các tiền đạo bị so với Denis Law và Wayne Rooney, trong khi các trung vệ phải đạt đến đẳng cấp của Steve Bruce và Nemanja Vidic. Với thủ môn, chuẩn mực là Peter Schmeichel và Edwin van der Sar.

Đó là một áp lực khó vượt qua, và không phân tích dữ liệu hay kiểm tra lý lịch nào có thể đảm bảo một cầu thủ sẵn sàng đến Old Trafford và tỏa sáng trong một trong những môi trường áp lực cao nhất thế giới.

"Điều đó luôn đòi hỏi một tâm lý vững vàng," Armas nói. "Nó đòi hỏi sự hiểu biết về ý nghĩa của chiếc áo đó. Không phải cầu thủ nào cũng có thể chơi và tỏa sáng ở CLB này. Áp lực rất lớn. Nó không chỉ là về chất lượng cá nhân, mà còn là sự can đảm và cá tính."

MU từng nghĩ họ đã có một thương vụ thành công khi ký hợp đồng với Alexis Sanchez từ Arsenal vào tháng 1 năm 2018. Anh có kinh nghiệm tại các CLB lớn như Barcelona và đã chứng tỏ bản thân ở Premier League trong 3 năm rưỡi tại Emirates. Nhưng Sanchez không thể tái hiện phong độ của mình tại MU, và có ý kiến trong CLB cho rằng anh thất bại vì không thể chịu được áp lực ở Old Trafford.

"Đó giống như một chiếc cối xay" một nguồn tin cho biết. "Sức nặng của quá khứ, lịch sử và cách CLB tự đặt tiêu chuẩn. Thực tế là nếu chiếc cối xay đó bắt đầu, nó có thể tạo ra một vòng xoáy đi xuống, khiến áp lực lên các cầu thủ tăng thêm khi mọi thứ trở nên khó khăn."

Vấn đề này không chỉ tồn tại ở thời kỳ hậu Ferguson. Tuy nhiên, sự khác biệt là ở chỗ, dễ dàng hơn để một cầu thủ mới hòa nhập trong một đội bóng chiến thắng. Trong thập kỷ qua, các cầu thủ thường đến với gánh nặng được kỳ vọng sẽ trở thành bản hợp đồng thay đổi vận mệnh của MU.

"Vấn đề hiện tại là từ chỗ chỉ có một vài cầu thủ mỗi mùa không đáp ứng kỳ vọng, giờ có đến 5-6 người mỗi mùa không làm được điều đó," Giggs nói. "Họ không thể hiện được những gì từng làm ở CLB trước, hoặc không đạt phong độ đã đưa họ đến MU. Đó là một vấn đề. Và khi không có nhiều cầu thủ từng trải qua khó khăn để giúp đỡ người khác, nó trở thành một vòng luẩn quẩn. Nó cứ tiếp diễn, và bạn luôn cố tìm một thủ lĩnh hoặc một phòng thay đồ gắn kết. Đó là nơi chúng ta đang ở hiện tại. Nếu bạn ở MU, bạn không phải một cầu thủ tồi. Nhưng trách nhiệm của cầu thủ là đảm bảo rằng bạn chuyên nghiệp, làm những điều đúng đắn và duy trì khát khao. Bạn phải ra sân và làm được những gì đã đưa bạn đến CLB này."

Liệu huấn luyện MU có trở thành công việc bất khả thi?

Nội bộ MU đã cố gắng làm giảm sự kỳ vọng quá mức xung quanh việc bổ nhiệm Ruben Amorim, ý thức rằng những lời khen ngợi dành cho ông – một HLV được đánh giá cao đến từ một giải đấu châu Âu ít cạnh tranh hơn – cũng chính là những điều từng được nói về Ten Hag. Tuy vậy, vẫn có hy vọng rằng với cấu trúc mới dưới sự lãnh đạo của Sir Jim Ratcliffe, được hỗ trợ bởi quy trình tuyển dụng tốt hơn và một mô tả công việc rõ ràng hơn, HLV 39 tuổi này có thể thành công ở nơi mà những người tiền nhiệm đã thất bại.

Đội bóng cũng thừa nhận rằng bối cảnh của Premier League hiện nay đã thay đổi. Điều đó có nghĩa là thành công của Amorim không phải là tái lập số danh hiệu của Ferguson, mà là xây dựng một đội bóng có thể cạnh tranh ổn định cho các danh hiệu cao quý nhất.

"Liệu có thể trở lại như thời kỳ của Ferguson không? Đó là một dấu hỏi," Frans Hoek chia sẻ. "Tôi nghĩ giờ đây người hâm mộ hiểu rõ hơn rằng điều đó cần thời gian. Họ cũng cần hiểu rằng thời gian của Ferguson là tuyệt vời, nhưng thực tế không phải là điều có thể lặp lại. Các CLB khác ngày càng mạnh hơn. Cạnh tranh cũng khốc liệt hơn. Kỳ vọng bây giờ ở một mức độ khác, vì vậy đây là thời điểm lý tưởng để bắt đầu và cố gắng đạt được nhiều hơn những gì họ đang mong đợi hiện tại. Mọi thứ đều có sẵn, nhưng có lẽ lúc này niềm tin đang giảm sút. Nếu cần hai năm, thì là hai năm. Nếu cần bốn năm, thì là bốn năm. Bạn phải thực tế trong chuyện này. Điều đó rất quan trọng."

Mặc dù đã trải qua một thập kỷ đầy khó khăn, Chris Armas tin rằng thành công ổn định sẽ quay trở lại. "Đây là một CLB tuyệt vời với những tiêu chuẩn và yêu cầu cực kỳ cao," ông chia sẻ. "Không phải là 'nếu,' mà là họ phải quay lại chiến thắng một cách ổn định. Điều đó chắc chắn sẽ xảy ra, tôi tin chắc. Khi bạn có một HLV phù hợp, nhận được sự hỗ trợ từ cấp trên và các cầu thủ cùng hướng về một mục tiêu, rồi đặt điều đó trước một cộng đồng người hâm mộ mà tôi cho là tốt nhất thế giới, thì điều đó hoàn toàn có thể. MU sẽ trở lại đỉnh cao."

Ryan Giggs cũng tin rằng MU cuối cùng sẽ tìm được ánh hào quang. "Tôi không nghĩ đây là công việc bất khả thi," ông nói. "Mọi người đều muốn thành công ngay lập tức, nhưng bạn sẽ không quá bận tâm nếu đội không vô địch giải đấu trong một vài năm, miễn là bạn thấy sự tiến bộ. Người hâm mộ sẽ phải kiên nhẫn. Sẽ có những thăng trầm bởi tình trạng hiện tại của CLB. Mọi người đang chờ đợi một HLV phù hợp xuất hiện và tạo nên sự thay đổi."

Giờ đây, tất cả trông chờ vào Ruben Amorim.