Nghệ sĩ saxophone Kenny G: Dịu dàng trong âm nhạc, kiên định trong cuộc sống

Việc quảng bá du lịch Hà Nội thông qua MV Going Home của nghệ sĩ saxophone Kenny G (do báo Nhân dân và IB Group Việt Nam thực hiện) đã được trao "Việc làm - Vì tình yêu Hà Nội" tại Giải thưởng Bùi Xuân Phái năm 2024. Đầu Xuân này, chúng ta hãy cùng giở lại câu chuyện về cuộc đời và âm nhạc của ông.

Trong MV Going Home, chúng ta đã thấy một Kenny G thong thả dạo bước qua những địa danh biểu tượng của Hà Nội, nhẹ nhàng tấu lên giai điệu rất đỗi quen thuộc với đông đảo khán giả. Nhưng là một nghệ sĩ kín tiếng, ít ai biết phía sau sự dịu dàng đó là 1 tinh thần thép.

Trong nửa thế kỷ chơi nhạc chuyên nghiệp, Kenny G cũng vấp phải những lời chê bai nhưng phản ứng của ông thật đáng ngưỡng mộ.

Đam mê từ nhỏ

Kenny G tên thật là Kenneth Bruce Gorelick, sinh ngày 5/6/1956 tại Seattle, Washington, Mỹ. Trong một lần xem chương trình The Ed Sullivan, ông bị mê hoặc khi thấy một người chơi saxophone. Ban đầu, nghĩ con dễ chán, bố mẹ chỉ thuê nhạc cụ cho ông thử. Nhưng ông đã bắt đầu học saxophone từ năm 10 tuổi và vẫn giữ đam mê tới giờ!

Thời đi học, Kenny G chơi trong ban nhạc jazz của trường. Khi mới 17 tuổi, vẫn đang học trung học, ông đã là nhạc công cho dàn nhạc Love Unlimited của Barry White. Vừa chơi nhạc chuyên nghiệp, ông vừa học ngành kế toán tại Đại học Washington và tốt nghiệp loại xuất sắc.

Kenny G kí được hợp đồng làm nghệ sĩ solo với hãng đĩa danh tiếng Arista Records vào năm 1982, ở tuổi 26, sau khi chủ tịch hãng đĩa là Clive Davis nghe ông chơi bài Dancing Queen của ABBA. Ông chọn "Kenny G" làm nghệ danh vì nó "có âm hưởng hay".

Album đầu tay của ông, Kenny G (1982), được giới phê bình đón nhận nồng nhiệt và đạt No.10 trên BXH Album nhạc jazz của Billboard. Hai album tiếp theo G Force (1983) và Gravity (1985) đều đạt chứng nhận bạch kim ở Mỹ khi bán được hơn 1 triệu bản.

Năm 1986, Kenny G bước vào giai đoạn thành công nhất về mặt thương mại trong sự nghiệp của mình. Album Duotones (1986) bán được 5 triệu bản chỉ riêng ở Mỹ và giúp ông nổi danh toàn cầu.

Đặc biệt, đĩa đơn Songbird, lấy cảm hứng từ quyết định chuyển từ Seattle đến Los Angeles, đạt No.4 trên Billboard Hot 100. Ca khúc này cũng phần nào thể hiện tính cách sẽ làm nên danh tiếng lịch sử của Kenny G. Khi xuất hiện trên The Tonight Show vào năm 1986, thay vì diễn ca khúc mà các nhà sản xuất đã chọn, ông đã bất ngờ chơi Songbird, khiến họ vô cùng tức giận. Ca khúc sau đó đã thành siêu hit.

Album năm 1992 Breathless trở thành album nhạc không lời bán chạy nhất từ trước đến nay (hơn 15 triệu bản) và album ngày lễ đầu tiên của ông, Miracles: The Holiday Album (1994), đã bán được hơn 13 triệu bản.

Ông còn tham gia làm nhạc cho nhiều bộ phim như The Bodyguard và hợp tác với nhiều nghệ sĩ đình đám, bao gồm Andrea Bocelli, Miles Davis, Aretha Franklin và Frank Sinatra.

Tới nay, Kenny G đã phát hành 16 album phòng thu, 1 EP, 3 album live, 18 album tổng hợp và nhiều sản phẩm khác. Album phòng thu gần nhất của ông là Innocence, phát hành năm 2023.

Với hơn 75 triệu đĩa bán ra trên toàn cầu, ông là 1 trong những nghệ sĩ bán chạy nhất mọi thời đại. Ông cũng là đại diện tiêu biểu cho dòng smooth jazz (nhạc jazz nhẹ nhàng), được đề cử và giành được nhiều giải thưởng danh giá.

Hoàn toàn khiêm tốn, giản dị

 Vài năm trước, phim tài liệu Listening to Kenny G (2021) của đạo diễn Penny Lane đã khám phá nhiều tầng yêu, ghét trong sự nghiệp của biểu tượng nhạc smooth jazz Kenny G.

Listening to Kenny G là 1 cuộc điều tra sát sao về cuộc đời và sự nghiệp của Kenny G. Nghịch lý hấp dẫn của Kenny G là: Trong khi Lane khám phá ra nhiều tầng vị trí của ông trong âm nhạc, bà dường như vẫn không thể giải mã được bí ẩn về chính người đàn ông này. Lane đã chỉ rất nhiều điều thú vị. Ví dụ, bạn có biết Kenny G đã lập kỷ lục Guinness thế giới về khả năng giữ 1 nốt nhạc trong thời gian dài nhất trên saxophone không (Nốt Mi giáng trong 45 phút 47 giây!)?

Trong phim tài liệu, Kenny G chia sẻ rằng, ông không biết tại sao Going Home lại phổ biến như vậy, và mỗi khi diễn ca khúc này ở Trung Quốc, ông phải để tới cuối. Lý do? Trước đó, ông từng diễn nó ở giữa chương trình và mọi người bắt đầu muốn… ra về! Rõ ràng là có điều gì đó trong âm nhạc của ông đã thúc giục mọi người, rằng đúng như tên ca khúc: Hãy về nhà.

Theo góc nhìn của Lane thì Kenny G là người… cực kỳ bình thường. Với tất cả tên tuổi và sự nghiệp, Kenny G vẫn hoàn toàn khiêm tốn, giản dị. Có vẻ sự nổi tiếng này không thể giải thích thỏa đáng. Ở một mức độ nào đó, nó đơn giản là… vốn vậy.

Lời khuyên từ Kenny G

Phải tới gần đây, trong cuốn hồi ký Life in a Key of G của Kenny G, vừa phát hành vào tháng 9/2024, người hâm mộ mới có cơ hội nhìn sâu hơn nữa về sự nghiệp 50 năm của ông, về những góc riêng tư mà ông ít khi hé lộ.

Thật vậy, Kenny G luôn được biết tới với những tác phẩm, thay vì đời tư. Ít ai biết rằng ông là tay golf cừ khôi và là 1 trong những nhà đầu tư đầu tiên vào Starbucks (và phải, sự tinh nhạy này đã mang lại lợi nhuận rất lớn về sau cho ông). Hiện, ông đang sống luân phiên giữa Los Angeles và Paris - nơi mà ông thừa nhận là "So với ở Mỹ thì tôi không nổi tiếng lắm ở đây. Nếu ở Mỹ là 10 thì ở đây chỉ là 3".

Sở hữu âm nhạc dịu dàng và vẻ ngoài hòa nhã nhưng bên trong, Kenny G là người cực kỳ cứng rắn, luôn biết vượt qua nghịch cảnh để bảo vệ âm nhạc của mình. Ngay cả khi điều đó có nghĩa là phải từ chối giám đốc hãng đĩa/người bạn Clive Davis, rằng ông sẽ không thu âm album nhạc kinh điển Mỹ. Sự kiên quyết này đã dẫn đến việc ông phải rời khỏi Arista Records. Nhưng dù thế nào, ông cũng không thể "phản bội lại sự chính trực của mình" để thu âm một album cover.

Hay như câu chuyện Kenny G khăng khăng tự ý chơi Songbird tại The Tonight Show vào năm 1986. Nhà sản xuất đã nổi điên với ông vì nghĩ ca khúc họ chọn mới là đúng đắn. Nhưng khi nó thành hit, Kenny G được mời quay lại, ông đã không nói "Này, tôi đã nói với các anh rồi còn gì"; hay "Tôi mới là người quyết định chơi Songbird, và các anh nghĩ tôi sai nhưng tôi đã đúng".

"Tôi không bao giờ nói bất kỳ điều gì như vậy. Tôi chỉ nói rằng: "Tôi rất vui khi quay lại và chơi trên The Tonight Show. Các anh muốn tôi chơi Songbird? Tôi sẽ chơi lại lần nữa. Các anh là những người đã giúp tung nó ra". Và tôi nghĩ lúc đó họ có vẻ rất tự hào về bản thân vì họ là những người đầu tiên cho chơi Songbird" - Kenny G chia sẻ trong 1 lần phỏng vấn.

Sự kiên trì của Kenny G thể hiện rõ trong quá trình khổ luyện âm nhạc của ông. Dù đã chơi saxophone trong hơn nửa thế kỷ, hiện tại, ông vẫn duy trì luyện tập vài tiếng mỗi ngày. Ngay cả khi đi quảng bá sách, ông vẫn tập ít nhất 90 phút trong khách sạn mỗi ngày. "Tôi chơi nhẹ nhàng nhất có thể" - ông cười - "Và tôi nghĩ rằng ngay cả khi người phòng bên tức giận, tôi cũng sẽ biến mất vào ngày hôm sau".

Còn khi quay lại trường trung học cũ và được hiệu trưởng mời viết đôi lời nhắn nhủ cho lớp hậu sinh, Kenny trông vô cùng bối rối, bối rối hơn cả khi diễn trước đám đông hàng trăm nghìn người hay tổng thống Mỹ. Lý do là ông thấy đây là trách nhiệm lớn. Cuối cùng, sau rất nhiều đắn đo, ông đã viết: "Hãy theo đuổi những gì bạn yêu thích và luyện tập, luyện tập, luyện tập".

Nếu có điều gì sâu xa về nghệ thuật của Kenny G, thứ có thể giúp cả giới trẻ ngày nay khi phải đương đầu với AI, thì có lẽ là tiết lộ của ông trong buổi phỏng vấn với Woub.

Khi được hỏi về quá trình thu âm Songbird, vào thời vẫn chưa có nhiều công nghệ để chỉnh sửa, Kenny G tiết lộ: "Nếu nghe nhiều nhạc từ những năm 1970 và 1980, ta sẽ thấy những ca sĩ hát hơi lệch tông, có thể lệch cả nhịp - nhưng điều đó không quan trọng, vì tai chúng ta chỉ nghe nhạc chứ không đòi hỏi sự hoàn hảo như giờ".

"Vì vậy, khi tôi thu âm Songbird, thực sự khá dễ dàng: Tôi chỉ chơi nó, sao cho hay với tai tôi. Tôi chỉ chơi vài lần, không đi sâu vào và tinh chỉnh các nốt nhạc chút nào. Chủ yếu tôi chỉ thu âm lại những cụm dài khi muốn chơi theo lối khác chứ không đi sâu vào chơi từng nốt nhạc như ngày nay" - ông diễn giải - "Không phải để nói rằng cách thu này tốt hơn cách kia. Ta có thể chỉnh sửa. Nhưng điều đó cũng không có nghĩa là Songbird không tuyệt vời. Nó tuyệt vời! Và nếu tôi có cơ hội (dùng hiệu ứng như ngày nay), có lẽ tôi đã làm. Và ai biết được, có thể ca khúc sẽ không kết nối được với mọi người, nếu tôi làm cho nó "hoàn hảo"? Không ai biết. Tôi không biết câu trả lời đúng ở đây".

Trên thực tế, khoảng 10 năm sau, khi nghe lại Songbird, Kenny G nghe thấy một số nốt lạc tông và đã thật sự thu lại cho hoàn hảo. Kết quả: "Nó nghe như không có sức sống" và "Tôi đã xóa nó luôn"!