Những bước chân âm thầm vì tình yêu Hà Nội

(TT&VH) - Đã sang mùa thứ 5, “tình yêu Hà Nội” đã trải qua nhiều cung bậc. Như người ta nói, tình yêu càng qua thời gian thì càng bền chặt. Mùa Thu này, mùa Hà Nội đẹp nhất trong năm, giải thưởng Bùi Xuân Phái – Vì tình yêu Hà Nội tìm đến chủ nhân những bước chân âm thầm, những đóng góp bền bỉ với đất và người thủ đô và đất nước.

Từ bước chân lặng lẽ của một nhạc sĩ mù trên những con phố vắng Hà thành, đến bước chân của gã nhà báo lãng bạt “dọc” – “ngang” Hà Nội. Tình yêu ấy còn mở rộng, lan tỏa xa hơn, bởi bước chân từ những chuyến đi – về Hà Nội - Paris xa xôi của một người ngoại quốc để kiếm tìm hình ảnh Hà Nội một thời. Và ngược theo thời gian, là những bước chân “tìm lại phần hồn” của kinh thành ngàn năm.

Những bước chân âm thầm, những cống hiến lặng lẽ cho thủ đô đã được những “con mắt xanh” của trí tuệ Hà Nội phát hiện, tôn vinh trong “lễ hội tình yêu” đặc biệt nhất trong năm – giải thưởng Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội đúng dịp kỷ niệm ngày sinh người họa sĩ tài hoa: 1/9/1920 – 24/6/1988.

TBT báo TT&VH - bà Trương Lê Kim Hoa trao chứng nhận đề cử

Những “con mắt xanh” của Hà Nội

Trưởng BTC giải thưởng, TBT báo TT&VH Trương Lê Kim Hoa khẳng định: “Giải thưởng do báo TT&VH và gia đình cố họa sĩ Bùi Xuân Phái sáng lập năm 2008 với một mục tiêu hết sức bình dị mà lớn lao: tìm kiếm, phát hiện và trao giải cho những tình yêu Hà Nội, thể hiện trong cả cuộc đời sự nghiệp của các tác giả cũng như trong tác phẩm, ý tưởng, việc làm vì Hà Nội. Vì thế giải thưởng được trao vào cuối tháng 8 hằng năm nhân sinh nhật danh họa Bùi Xuân Phái đã trở thành ngày hội của những tình yêu Hà Nội”.

Năm nay, tình yêu Hà Nội đã chứng kiến sự mất mát lớn lao: Nhà Hà Nội học Nguyễn Vinh Phúc vừa ra đi mãi mãi vào đầu năm 2012. Trước khi chính thức khai mạc lễ trao giải thưởng, thay mặt cho BTC và Hội đồng giám khảo (HĐGK) giải thưởng Bùi Xuân Phái – Vì tình yêu Hà Nội năm 2012, bà Trương Lê Kim Hoa bày tỏ sự biết ơn và tưởng nhớ tới nhà Hà Nội học Nguyễn Vinh Phúc, một trong những vị giám khảo đầu tiên đã góp phần xây dựng giải thưởng, đồng thời cũng là người đầu tiên được trao Giải thưởng Lớn - Vì tình yêu Hà Nội năm 2009. Lễ trao giải đã dành 1 phút mặc niệm “người Hà Nội” đặc biệt này.

Nhưng Hà Nội luôn có những “con mắt xanh” tinh tường của mình. Sau khi nhà Hà Nội học Nguyễn Vinh Phúc ra đi, HĐGK đã được bổ sung GS Phan Huy Lê, người đã từng được trao Giải thưởng Lớn - Vì tình yêu Hà Nội năm 2011, và nhà báo Hồ Quang Lợi, người từ lâu đã nổi tiếng vì những bài bình luận quốc tế sắc sảo, hiện là Trưởng ban Tuyên giáo Thành ủy Hà Nội. Ông đã có một thời gian làm Tổng Biên tập báo Hà Nội Mới và cũng là CTV quen thuộc của TT&VH. Dù ở cương vị nào ông cũng rất gắn bó với Hà Nội, và thể hiện “đôi mắt xanh” đối với các hoạt động văn hóa, nghệ thuật và các việc làm vì mục tiêu bảo tồn và phát huy các giá trị của thủ đô.

Như thông lệ, HĐGK còn gồm: nhà báo Ngô Hà Thái, Phó TGĐ TTXVN, nhà thơ Bằng Việt, Chủ tịch Hội Văn học nghệ thuật Hà Nội, họa sĩ Trần Khánh Chương, Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam và KTS Đoàn Đức Thành.

Nhà thơ Bằng Việt, Chủ tịch HĐGK, khẳng định, trải qua 5 năm, mỗi năm, việc phát hiện, tìm tòi các nhân vật, tác phẩm, việc làm cũng như ý tưởng xứng đáng để đưa vào danh sách đề cử càng trở nên chặt chẽ, bài bản hơn. Uy tín cao của giải đã được khẳng định và vì thế, trách nhiệm của HĐGK ngày càng nặng nề, khó khăn hơn.

Đề cao những tình yêu đúng nghĩa

Trung thành với những tiêu chí đã hình thành và xác lập từ những lần xét giải trước, năm nay, việc lựa chọn danh sách nhân vật được đề cử vào Giải thưởng Lớn được đặc biệt chú trọng. Trên cơ sở thảo luận sôi nổi cũng như cân nhắc khá toàn diện và thấu đáo, HĐGK đã chốt được cái tên cuối cùng của vòng đề cử là nghệ sĩ guitar Văn Vượng.

Bên cạnh Giải thưởng Lớn, là giải Tác phẩm cho các ghi chép độc đáo của nhà văn Nguyễn Ngọc Tiến. GiảiViệc làm là sự trân trọng và những việc làm thể hiện một tình yêu Hà Nội sâu sắc và tận tụy của một người nước ngoài: TS Olivier Tessier, quốc tịch Pháp, đã có nhiều năm làm việc và gắn bó với Việt Nam, thông qua việc sưu tập, giới thiệu qua các cuộc trưng bày và hội thảo các hiện vật và ảnh tư liệu hiếm về Hoàng thành Thăng Long. Cuối cùng, Giải Ý tưởng dành cho ý tưởng phục dựng lại Lễ hội Đèn Quảng Chiếu ở thành cổ Hà Nội, một lễ hội diễn ra rất hoành tráng trong 7 ngày 7 đêm từ thời nhà Lý.

“Tình yêu nào cũng tha thiết như nhau”, nhưng giải thưởng, cố nhiên, không thể trao cho tất cả các đề cử. Giải tỏa suy tư này, TBT Trương Lê Kim Hoa đã phát biểu: “Cho phép chúng tôi được bày tỏ lòng biết ơn, tự hào và ngưỡng mộ về chủ nhân của các đề cử này, những người đã yêu Hà Nội bằng những tác phẩm, ý tưởng, việc làm cụ thể của mình. Giải thưởng không phải là một cuộc thi mà đặt nặng sự so sánh. Trái lại, giải thưởng là một cuộc bình chọn hết sức vô tư, trong sáng, đề cao những tấm lòng, những tình yêu đúng nghĩa dành cho Hà Nội của chúng ta”.

Cầu nối giữa những tình yêu Hà Nội với các nhà lãnh đạo thủ đô

Tại lễ trao giải, ông Nguyễn Đức Lợi - Tổng Giám đốc TTXVN phát biểu: “Giải thưởng là sáng kiến độc đáo của báo TT&VH và gia đình cố họa sĩ Bùi Xuân Phái hướng tới mục tiêu tìm tòi phát hiện tác giả tác phẩm, ý tưởng, việc làm có ý nghĩa tôn vinh Hà Nội và thể hiện tình yêu Hà Nội một cách thiết thực. Với ý nghĩa đó giải thưởng đã nhận được sự quan tâm của người yêu Hà Nội trong và ngoài nước.

Tổng Giám đốc TTXVN Nguyễn Đức Lợi

Trong thời gian qua giải thưởng đã nhận được sự hỗ trợ hết sức quý báu của UBND TP Hà Nội. Đây có thể coi là một thành công của báo TT&VH và Quỹ Bùi Xuân Phái trong việc làm cầu nối giữa những ý tưởng, việc làm, công trình vì tình yêu Hà Nội với các nhà lãnh đạo, quản lý thủ đô một cách kịp thời, từ đó góp phần thúc đẩy sự phát triển của thủ đô cũng như nâng cao ý thức của người dân về giá trị của thủ đô văn hiến”.

Tổng Giám đốc TTXVN khẳng định: Là tờ báo của TTXVN, cơ quan thông tin chiến lược của Đảng và Nhà nước, báo TT&VH có nhiệm vụ định hướng dư luận xã hội, cổ vũ những nhân tố tích cực trên các lĩnh vực văn hóa, văn nghệ, thể thao, giải trí. Việc tổ chức giải Bùi Xuân Phái – Vì tình yêu Hà Nội là một hướng đi tích cực, sáng tạo của báo TT&VH trong việc thực hiện nhiệm vụ chính trị của mình.

Ông nhấn mạnh: “Với sự ủng hộ của HĐGK, nghệ sĩ, nhà văn hóa, trí thức uy tín của Hà Nội và Việt Nam cùng sự hỗ trợ ngày càng lớn hơn của những người yêu Hà Nội trong và ngoài nước sẽ tiếp tục phát huy truyền thống của giải thưởng để lễ trao giải hằng năm thực sự trở thành một sự kiện có ý nghĩa với người yêu Hà Nội và đời sống văn hóa của thủ đô”.