Cirque du Soleil: Gánh xiếc nhỏ lột xác thành hiện tượng tỷ đô

Trong số 5.000 nghệ sĩ của công ty trên khắp toàn cầu, luôn có khoảng 2.000 người tham gia vào việc biên đạo múa, thiết kế trang phục, các màn diễn nhào lộn. Họ đã góp phần đưa Cirque du Soleil trở thành một hiện tượng xiếc toàn cầu.

“Thật tuyệt nếu bạn có một sản phẩm nghệ thuật hay, song để gặt hái thành công, bạn phải có cách điều hành kinh doanh tốt” - Gilles Ste-Croix, một trong những người đồng sáng lập công ty Cirque du Soleil và hiện là giám đốc nghệ thuật, cho biết. 

Nhất nghệ tinh, nhất thân vinh

Câu chuyện của Cirque du Soleil bắt đầu hồi năm 1984, tại Baie-Saint-Paul, ngoại ô thành phố Quebec. Lúc đó, họ chỉ là một nhóm người chuyên đi cà kheo và trình diễn đường phố, tập hợp lại với nhau dưới cái tên chung Le Club des Talons Hauts.

Sau một số màn diễn thành công ở địa phương, người sáng lập nhóm là  Guy Laliberte đã vận động để nhóm được trình diễn tại sự kiện mang tên Cirque du Soleil, nhân kỷ niệm 450 năm thành lập thành phố Quebec.

Ông Ste-Croix đi cà kheo một chặng đường gài gần 90km để quyên góp tiền dàn dựng màn diễn.

Để vận động quyên góp đủ tiền cho màn diễn này, ông Laliberte đã thuyết phục người đồng sáng lập nhóm là là Ste-Croix đi cà kheo một chặng đường dài gần 90km. Sau thành công của màn diễn đó, họ quyết định đổi tên nhóm diễn của mình thành Cirque du Soleil. Nhóm nhanh chóng tìm được những người hâm mộ sẵn sàng chi tiền xem các màn biểu diễu pha trộn giữa thuật nhào lộn và nghệ thuật của mình.

Một trong những nhân tố quan trọng góp phần tạo nên thành công cho Cirque du Soleil là nhóm không dàn dựng các màn xiếc thú, vốn phổ biến ở nhiều gánh xiếc như Barnum & Bailey's hay The Ringling Brothers. Thay vì thế, nhóm chú tâm đầu tư tới các màn diễn nhào lộn.

“Giờ đây, trình diễn nhào lộn hòa trộn với nhiều loại hình nghệ thuật khác là chuyện rất phổ biến. Nhưng khi bắt đầu thành lập, chúng tôi gần như là nhóm duy nhất trình diễn theo phong cách này” - Ste-Croix cho biết. 

Nhân tố quyết định nữa tạo nên thành công của Cirque du Soleil là bổ sung các màn diễn cố định vào các sản phẩm lưu diễn của công ty. Năm 1993, ông Laliberte đã phối hợp với ông chủ sòng bạc Steve Wynn  ở Las Vegas để dàn dựng một màn diễn cố định mang tên Mystere, tại khu resort Mirage của ông Wynn. Năm 1998, màn diễn La Nouba đã có mặt tại Disneyworld ở Orlando, Florida.

Để góp phần tạo dựng thương hiệu ở châu Âu, ban đầu công ty lưu diễn cùng Circus Knie của Thụy Sĩ, trước khi tổ chức các màn diễn ở khắp châu lục. Với mỗi màn diễn, Cirque du Soleil phải đầu tư 25 triệu USD và dàn dựng trong khoảng 2 năm. 

Họ mời một nhà sáng tạo tới để nghĩ đề tài cho màn diễn, với chủ đề rộng, trải dài từ võ thuật cho tới các nhân vật như huyền thoại âm nhạc Michael Jackson. Sau khi đã tạo được cốt truyện cơ bản của màn diễn, khoảng 200 người được thuê tới làm công tác phục vụ, như thiết kế trang phục và đóng giày. Sau đó, khoảng 6 tháng trước đêm công diễn, các nghệ sĩ trình diễn sẽ tới trụ sở công ty ở ngoại ô thành phố Montreal, để tập dượt. 

Năm 1992, công ty đã có những thành công ban đầu ở Nhật Bản và đây là thị trường quan trọng để họ quyết định thâm nhập vào châu Á. “Giờ đây, chúng tôi là những đứa con cưng của Canada” - Ste-Croix nói và cho biết phần lớn doanh thu của công ty là từ các màn diễn hải ngoại.

Nghệ sĩ trình diễn thực hiện màn nhào lộn trong màn diễn Michael Jackson Immortal World Tour

Tuy nhiên, để có được thành công như hôm nay, Cirque du Soleil cũng đã phải trả những bài học đắt giá. Năm nay, công ty đã phải gánh chịu bi kịch đầu tiên, khi một nghệ sĩ nhào lộn tử nạn do rơi từ độ cao 15m xuống đất trong một màn diễn ở Las Vegas. Sau đó, công ty đã phải nộp tiền phạt bởi điều kiện làm việc không an toàn. 

Từ năm 2008, nhiều người cũng cho rằng chất lượng các màn diễn của công ty giảm dần, sau khi giám đốc điều hành Daniel Lamarre nâng số màn diễn lên 3 màn mỗi năm. Kết quả là lần đầu tiên trong lịch sử, Cirque du Soleil đã phải hủy không ít màn diễn kém chất lượng và hồi đầu năm họ đã phải cho 400 nhân viên tạm nghỉ việc. 

“Tất nhiên, chúng tôi có thể tìm mọi cách để thu hồi vốn, kiếm tiền, nhưng chúng tôi nghĩ đến thương hiệu của mình” – ông Ste-Croix nói. Giờ công ty đang tiếp tục đầu tư sâu cho các màn diễn và họ đã phần nào làm nhẹ bớt được những áp lực tài chính nhờ thành công của màn diễn Michael Jackson Immortal World Tour.

Công ty cũng bắt đầu lưu tâm tới Trung Quốc khi đất nước này ngày càng trở thành một thị trường quan trọng. Song trên tất thảy, công ty luôn cố gắng giải khuây khán giả với những màn diễn độc đáo, cho dù ở Montreal hay Bắc Kinh.