Nhà sản xuất âm nhạc Nguyễn Xinh Xô: Tái hiện những ký ức về Hà Nội cũ bằng "Hanoi Waltz"

Nhạc sĩ trình diễn âm nhạc điện tử, nhà sản xuất âm nhạc Nguyễn Xinh Xô vừa phát hành EP Hanoi Waltz gồm 6 track, tái hiện lại những ký ức tuổi thơ về Hà Nội những năm 80 của thế kỷ trước.

Điều đặc biệt là Hanoi Waltz được sản xuất bằng phương pháp analog thủ công hoàn toàn, với hệ thống modular synthesizer - nơi mọi âm thanh đều được tạo ra và xử lý trực tiếp, không thông qua nhạc cụ ảo hay phần mềm máy tính.

Nguyễn Xinh Xô chia sẻ với báo Thể thao và Văn hóa (TTXVN):

- Thời thơ ấu, tôi sống 10 năm ở nhà B1, khu tập thể Thành Công. Hà Nội thời đó khép kín, buồn man mác nhưng êm đềm và hiền hòa, in sâu trong trí nhớ của tôi. Sau này ra nước ngoài sống, tôi có thói quen thỉnh thoảng tìm kiếm qua bản đồ Google và trên mạng những bức ảnh về khu nhà B1 của mình. Mỗi lần nhìn thấy, tôi như được sống lại khoảnh khắc của những năm tháng của thế kỷ trước.

Trong một lần mở album gia đình với một vài tấm ảnh cũ chụp quanh khu nhà, tôi đã nghĩ đến việc viết một vài bản nhạc, mỗi bản như một câu chuyện nhỏ về một tấm ảnh hoặc một kỷ niệm từ tấm ảnh đó. Từ đó, concept của Hanoi Waltz dần hình thành. Ngay cả ý tưởng về artwork cho bìa EP cũng được lấy cảm hứng từ những chùm dây điện chạy dọc trên tường và trần ngoài hành lang của khu tập thể.

* Tại sao anh lại chọn sản xuất "Hanoi Waltz" bằng phương pháp analog thủ công mà không đi theo xu hướng của dòng nhạc điện tử đại chúng?

- Trong vài năm gần đây, phương pháp sản xuất nhạc với hệ thống analog modular đã trở nên rất thịnh hành trên thế giới, đặc biệt trong giới âm nhạc điện tử. Ở Việt Nam, hiện đã có một số nhạc sỹ khởi đầu với trào lưu này.

Analog modular là hệ thống tạo và xử lý âm thanh bằng cách sử dụng các tín hiệu điện áp liên tục (analog) thay vì tín hiệu số. Trong một hệ thống mô-đun tương tự, các mô-đun riêng lẻ (như bộ dao động, bộ lọc, bộ khuếch đại) được kết nối với nhau bằng dây cáp để tạo ra và điều chỉnh âm thanh. Sự thay đổi điện áp trực tiếp ảnh hưởng đến các tham số âm thanh, mang lại chất âm ấm áp, tự nhiên và có chút "không hoàn hảo" rất lôi cuốn.

Lý do loại hệ thống analog modular rất phổ biến trong cộng đồng nhạc điện tử là vì khả năng sáng tạo không giới hạn và cảm giác trực quan khi thao tác bằng tay trên các núm vặn và cáp kết nối. Hanoi Waltz đã được sản xuất hoàn toàn với hệ thống này với sự trợ giúp tối giảm của máy tính. Với phương pháp này, tôi hoàn toàn được chủ động tạo ra những âm thanh để tái hiện ký ức của mình.

* Những người trong nghề đánh giá cao "Hanoi Waltz" vì nó kích thích trí tưởng tượng, sự bay bổng. Đời sống âm nhạc Việt Nam không nhiều những sáng tác như thế, theo anh, nguyên nhân là do đâu?

- Tôi nghĩ có rất nhiều nguyên nhân, nhưng những yếu tố ảnh hưởng lớn là xu hướng thị trường, thị hiếu khán giả, áp lực thương mại, ảnh hưởng của văn hóa đại chúng, và mạng xã hội. Âm nhạc phổ thông thường ưu tiên những tác phẩm có ca từ dễ nghe và dễ nhớ, nên những tác phẩm có tính trừu tượng không có chỗ đứng. Nhiều nhạc sĩ chọn xu hướng an toàn để đảm bảo sự đón nhận vì yếu tố kinh tế nên sản phẩm không có còn tính thử nghiệm hay có độ sâu về ý tưởng. Trào lưu mạng xã hội đòi hỏi những sản phẩm âm nhạc nhanh, gọn và dễ viral, nên những ca khúc cấu trúc ngắn, giai điệu bắt tai và lời hát đơn giản trở thành xu hướng chính.

Ngoài những lý do trên, sự hạn chế về đào tạo, không gian nghệ thuật, kết nối với các chất liệu văn hóa và nghệ thuật khác cũng vô tình làm giảm đi sự phong phú của các tác phẩm âm nhạc mang tính sáng tạo cao.

* Vài năm trở lại đây, đời sống âm nhạc Việt Nam ngày càng xuất hiện nhiều sản phẩm khai thác chất liệu âm nhạc và văn hóa dân gian, hoặc dòng nhạc này trộn với dòng nhạc kia…

- Tôi nghĩ xu hướng khai thác chất liệu âm nhạc dân gian như đưa những làn điệu quan họ, ca trù, chèo hay nhạc cụ dân tộc vào các bản phối hiện đại là xu hướng tích cực. Nhưng thách thức lớn là khi xu hướng này trở nên phổ thông và đại trà hơn, việc giữ được sự cân bằng giữa đổi mới và tôn trọng giá trị văn học và tránh biến truyền thống thành yếu tố trang trí hời hợt là rất khó.

Cách tiếp cận của tôi trong việc giao thoa giữa truyền thống và hiện đại hơi khác so với xu hướng chung. Tôi không trực tiếp sử dụng làn điệu dân gian và nhạc cụ dân tộc trên nền nhạc điện tử. Thay vào đó, tôi dùng hệ thống analog modular để tái tạo những âm hưởng của nhạc cụ dân tộc Việt Nam, đồng thời ẩn dụ các làn điệu dân gian một cách tinh tế nhất có thể trong âm nhạc của các tác phẩm của mình.

Ví dụ khi nghe bài Hanoi Waltz, nhạc sĩ Võ Thiện Thanh nói nghe thấy "phảng phất chất ca trù trong không gian" của bài hát. Đây chính xác là điều tôi luôn mong muốn làm được: Tái hiện âm nhạc dân gian qua ngôn ngữ và cấu trúc của nhạc điện tử. Tuy nhiên, cách tiếp cận này lại luôn đòi hỏi một cách nghe nhạc có chiều sâu cảm nhận, suy ngẫm, có sự tưởng tượng và liên tưởng từ người nghe.

* Nhìn lại những gì anh đã làm với âm nhạc dân gian Việt Nam so với trào lưu ấy, anh có thấy mình cô đơn, có còn đủ say mê, nguồn cảm hứng để làm tiếp nếu có điều kiện?

- Từ trước đến giờ tôi luôn cô đơn trong thị trường âm nhạc Việt Nam vì hướng đi trong âm nhạc của mình. Nhưng đam mê và cảm hứng với con đường tôi chọn luôn áp đảo sự cô đơn. Tôi tin sau Hanoi Waltz và một số album khác đang được tiến hành để ra mắt, tôi sẽ dần thuyết phục được nhiều người nghe nhạc một cách nghiêm túc và có chiều sâu cảm nhận hơn.

* Vậy sau chừng ấy năm ở Mỹ, anh có nhớ Hà Nội không?

- Khái niệm Hà Nội đối với tôi không hoàn toàn là yếu tố địa lý, mà là những người thân trong gia đình, những người hàng xóm cũ, những bạn bè, những người quen, và trên hết, đó là vô số những ký ức, kỷ niệm gắn liền qua bao năm tháng. Tôi không sống ở Hà Nội nhưng Hà Nội sống trong tôi qua những ký ức đó và sẽ luôn là vậy.

* Cuối cùng, sau "Hanoi Waltz", anh có còn gì dành cho Hà Nội bằng âm nhạc?

- Nếu có điều kiện về thời gian và tài chính, tất nhiên tôi muốn đưa Hanoi Waltz và các dự án tương tự khác về trình diễn ở Hà Nội. Một phần đưa Hanoi Waltz tới nhiều người yêu nhạc hơn, một phần tôi sẽ có cơ hội giới thiệu và phổ biến hệ thống analog modular tới nhiều bạn sản xuất âm nhạc điện tử.

* Xin cảm ơn anh về cuộc trò chuyện!

Quý độc giả có thể nghe "Hanoi Waltz" của Xinh Xô TẠI ĐÂY