Lịch sử khai phá, xây dựng, bảo vệ và phát triển vùng đất Nam Bộ đã để lại cho nơi này nhiều di tích lịch sử, văn hóa quý giá. Trải qua thời gian, mỗi di tích là một dấu mốc, sợi dây vô hình kết nối quá khứ - hiện tại và tương lai, đóng góp vào hành trình dựng xây, bảo vệ và phát triển đất nước.

Đặc biệt, Nam Bộ "Thành đồng Tổ quốc" là nơi diễn ra nhiều chiến công oanh liệt, làm nên chiến thắng mùa Xuân năm 1975, thống nhất đất nước. Giờ đây, trên bước đường phát triển cùng cả nước vươn mình trong kỷ nguyên mới, các di tích lịch sử, văn hóa liên quan đến cuộc chiến đấu chính nghĩa, đầy tự hào luôn được các cấp, ngành, người dân trân trọng gìn giữ, phát huy giá trị cho hôm nay và mai sau.

Phóng viên TTXVN phản ánh nội dung này qua hai bài viết chủ đề Phát huy giá trị các di tích lịch sử - hành trang "đặc biệt" trong kỷ nguyên mới.

Trải qua cuộc kháng chiến chống Mỹ, vùng đất Nam Bộ còn lưu dấu nhiều di tích lịch sử, văn hóa khắc ghi tinh thần yêu nước, đấu tranh ngoan cường vì mục tiêu thống nhất đất nước, non sông liền một dải của các thế hệ cha anh.

Kể những câu chuyện lịch sử

Nằm trong con hẻm của đường Nguyễn Đình Chiểu (Phường 5, Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh), di tích lịch sử, văn hóa quốc gia Cơ sở giấu vũ khí của Biệt động Thành đánh Dinh Độc Lập năm 1968 là địa chỉ đỏ được nhiều bạn trẻ và du khách tới tham quan, lắng nghe những câu chuyện ngỡ như huyền thoại của những chiến sĩ Biệt động đã góp phần làm nên chiến thắng.

Ông Nguyễn Thanh Chi, người trực tiếp trông coi di tích cho biết, nơi này ghi dấu ấn đặc biệt của Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Trần Văn Lai (biệt danh Năm Lai, Mai Hồng Quế, Năm U-SOM) cùng vợ là bà Đặng Thị Thiệp. Cả hai đều là chiến sĩ Biệt động Thành. Nơi đây, hệ thống hầm ngầm bí mật dài hơn 8 m, cao khoảng 2,5 m có thể chứa 2 tấn vũ khí các loại, được sử dụng để đánh vào Dinh Độc Lập đêm mồng 1, rạng sáng mồng 2 Tết Mậu Thân năm 1968.

Để câu chuyện lịch sử được liền mạch, sau khi tham quan di tích quốc gia Hầm chứa vũ khí của Biệt động Thành đánh Dinh Độc Lập năm 1968, du khách có thể đến tham quan Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Hội trường Thống Nhất (còn gọi là Dinh Độc Lập, Phủ Đầu Rồng). Tại đây, có Bia tưởng niệm cuộc chiến đấu của 15 chiến sĩ Đội 5, Biệt động Sài Gòn - Gia Định tấn công vào Dinh Độc Lập vào đêm mồng 1, rạng sáng mồng 2 Tết Mậu Thân 1968.

Theo Sở Văn hóa và Thể thao Thành phố Hồ Chí Minh, thành phố có trên 300 năm tuổi, trải qua nhiều thời kỳ lịch sử, trong đó cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm để thống nhất đất nước vào mùa Xuân năm 1975 để lại hệ thống các di tích lịch sử, văn hóa giàu giá trị. Hiện nay, toàn Thành phố có gần 190 di tích lịch sử, văn hóa đã được xếp hạng, trong đó, nhiều di tích gắn liền với cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, được trân trọng bảo tồn và phát huy giá trị.

Liền kề Thành phố Hồ Chí Minh là tỉnh Long An, cửa ngõ Tây Nam Bộ, địa phương trong những năm kháng chiến chống Mỹ từng được Ủy ban Trung ương Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam phong tặng danh hiệu "Trung dũng kiên cường, toàn dân đánh giặc".

Một trong những di tích được thế hệ trẻ Long An hôm nay biết đến và thường xuyên tổ chức hoạt động tưởng niệm, tri ân, ghi nhớ công ơn, sự hy sinh của các thế hệ cha anh cho sự nghiệp thống nhất đất nước là Bàu Tràm - di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh ở xã Mỹ Hạnh Bắc, huyện Đức Hòa.

Bí thư Đoàn Thanh niên xã Mỹ Hạnh Bắc Nguyễn Hữu Nghị chia sẻ, qua lời kể của các chú, các bác từng chiến đấu tại Đức Hòa, tuổi trẻ Mỹ Hạnh Bắc rất tự hào khi địa phương từng giữ vai trò của một hành lang chiến lược nối liền con đường huyết mạch của cách mạng từ miền Tây đến miền Đông, "một bàn đạp" vào đô thị Sài Gòn, vừa là hậu phương nuôi giấu bảo vệ lực lượng cách mạng, góp phần rất lớn vào thắng lợi của Cuộc Tổng tấn công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 và Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử năm 1975.

Trong đó, tại di tích Bàu Tràm vào đêm 11, rạng sáng 12/5/1968, Trung đoàn 2 và Sư đoàn 9 Quân Giải phóng đã phối hợp cùng bộ đội, dân quân du kích địa phương tấn công tiêu diệt cụm xe tăng, xe bọc thép của địch. Sau hơn 3 giờ chiến đấu, quân ta làm chủ hoàn toàn trận địa, phá hủy nhiều vũ khí và tiêu hao sinh lực địch, góp phần vào thắng lợi chung trong Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân năm 1968.

Tài sản, hành trang vô giá

Đến tham quan di tích lịch sử, văn hóa Cơ sở giấu vũ khí của Biệt động Thành đánh Dinh Độc Lập năm 1968, em Nguyễn Ngọc Hân (sinh viên K47, Đại học Kinh tế Thành phố Hồ chí Minh) ngỡ ngàng bày tỏ: "Với cách ngụy trang tài tình, ngay trong lòng địch. Các chiến sĩ Biệt động đã vượt qua bom đạn, sự kiểm soát dày đặc của địch để đưa vũ khí về cơ sở này cất giữ, phục vụ chiến đấu. Nếu không đến tận nơi tham quan, em không thể hình dung được".

Phó Chủ tịch UBND Quận 3 Vũ Thị Mỹ Ngọc cho biết, Quận 3 là quận trung tâm của Thành phố có các di sản văn hóa phong phú, đa dạng, trong đó nổi bật có một số di tích lịch sử, văn hóa gắn với các cuộc kháng chiến của đất nước. Ngay tại di tích, nhiều "nhân chứng sống" từng trải qua lửa đạn chiến tranh trực tiếp kể câu chuyện lịch sử, truyền lòng yêu nước cho thế hệ trẻ thông qua những hoạt động ý nghĩa, thiết thực.

Chính những buổi ngoại khóa do các cơ sở giáo dục, đơn vị, địa phương tổ chức cho học sinh, đoàn viên, thanh niên tham quan di tích, gặp gỡ, nghe nhân chứng kể chuyện góp phần bồi đắp lòng tự hào dân tộc, trao truyền "tài sản, hành trang vô giá", để thế hệ trẻ hiểu thêm về lịch sử hào hùng của dân tộc.

Theo Bí thư Tỉnh đoàn Long An Trần Hải Phú, thời gian qua, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Sở Giáo dục và Đào tạo và Tỉnh đoàn triển khai khá hiệu quả chương trình phối hợp cùng thực hiện công tác bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị di tích lịch sử - văn hóa trên địa bàn. Đoàn Thanh niên các cấp tập trung tổ chức hoạt động về nguồn, tham quan, trải nghiệm, tìm hiểu giá trị di tích lịch sử, văn hóa địa phương.

Các hoạt động tuyên truyền, giới thiệu di tích lịch sử, văn hóa được tổ chức khá sinh động qua hình thức hội thảo, diễn đàn, thi viết, thi vẽ tranh, kể chuyện, biểu diễn văn nghệ, trải nghiệm tại khu di tích tiêu biểu ở địa phương như: Di tích Ngã tư Đức Hòa, khu di tích Vàm Nhựt Tảo, khu Công viên tượng đài Long An "Trung dũng kiên cường, toàn dân đánh giặc", khu lưu niệm luật sư Nguyễn Hữu Thọ, di tích Bàu Tràm…. Từ đó thế hệ trẻ hôm nay hiểu và biết trân trọng những giá trị lịch sử, góp phần gìn giữ, bảo tồn phát, huy giá trị các di tích lịch sử, văn hóa hiệu quả, thiết thực hơn.