Quả bóng Vàng Việt Nam : Khi thay đổi là việc rất khó khăn

Một điểm đáng chú ý trong danh sách đề cử giải thưởng Quả bóng Vàng (QBV) Việt Nam 2023 là sự vắng mặt của tiền đạo Văn Quyết (Hà Nội FC). Lý do khiến Văn Quyết bị loại cũng tương đối rõ ràng, đến từ án kỷ luật cấm thi đấu mà anh phải nhận tại V-League 2023, tức là vi phạm vào một trong những tiêu chí bình chọn. Tuy nhiên, sự vắng mặt của một cầu thủ đã 32 tuổi vẫn gây được sự quan tâm, đó mới là điều đáng bàn.

1. Cũng là chuyện của QBV Việt Nam. Không có Văn Quyết thì danh sách đề cử cũng như những dự đoán ban đầu, vẫn chủ yếu là các gương mặt cũ. Sáng giá nhất vẫn là Hoàng Đức và các nhân vật từng được đề cử trong hơn 5 năm qua.

Số lượng các cầu thủ mới quá ít, nếu có thì cũng lọt vào danh sách đề cử Cầu thủ trẻ xuất sắc chứ chưa đủ "bật" lên như ở tầm vóc của các đàn anh. Đây là chuyện không bất ngờ, bởi bóng đá Việt Nam đang trong giai đoạn chuyển giao.

Nhưng chuyện về sự vắng mặt của Văn Quyết cũng ít nhiều để lại sự ưu tư với những ai thực sự quan tâm đến triển vọng của bóng đá Việt. Nếu không tính đến án phạt, một vụ việc cho đến nay vẫn còn nhiều điều chưa tỏ tường, thì nhiều người tin là Văn Quyết vẫn đủ sức lọt vào danh sách đề cử nhờ tầm ảnh hưởng của anh cả về chuyên môn lẫn tinh thần tại đội bóng mạnh nhất Việt Nam là Hà Nội FC.

Không đá đến 8 trận nhưng Văn Quyết vẫn là cầu thủ nội ghi nhiều bàn nhất, sự có mặt và vắng mặt của anh tác động cực kỳ lớn đến cuộc đua vô địch mùa bóng 2023, khi mà CAHN chỉ đăng quang ở cách biệt vô cùng nhỏ so với Hà Nội FC. Nghĩa là xét đơn thuần về chuyên môn, không ai hơn được Văn Quyết cả.

Giai đoạn thăng hoa trong sự nghiệp của Văn Quyết bắt đầu từ năm 2016 đến nay và gần như mùa bóng nào, đội trưởng của Hà Nội FC đều đứng đầu về các chỉ số chuyên môn ở sân cỏ nội địa. Văn Quyết có thể vô duyên trong màu áo đội tuyển quốc gia nhưng chưa từng có HLV nào đánh giá thấp vai trò của Văn Quyết trong sự thống trị của Hà Nội FC ở V-League.

Nói đơn giản, chỉ xét về chuyên môn, Quyết đứng số 2 thì chắc chẳng ai…dám nhận mình số 1, kể cả Quang Hải, người đồng đội trẻ tuổi ở Hà Nội FC cũng phải chọn cách ra đi để tránh cái bóng của người đàn anh.

Đây không phải là chuyện về ai xứng đáng đoạt QBV Việt Nam 2023 bởi nói cho cùng giải thưởng cũng chỉ là một cuộc bầu chọn có nhiều tiêu chí và những cảm tính nhất định. Vấn đề đáng bàn ở đây là suốt một thời gian dài gần cả thập niên, vậy mà một cầu thủ 32 tuổi như Văn Quyết vẫn đang là chủ đề bàn tán về việc ai xuất sắc nhất. Nghĩa là không có mấy người thực sự nổi bật. Nói cách khác, lẽ ra việc Văn Quyết bị loại là lẽ thường tình, thì trở thành một chút băn khoăn.

Đó là chưa nói, loanh quanh cũng vài gương mặt cũ có khả năng thắng giải, sự thay đổi mà giới mộ điệu chờ đợi vẫn chưa xảy ra và thực sự cũng chưa biết khi nào mới có được sự thay đổi về yếu tố con người ở bóng đá Việt Nam, nếu chúng ta nhìn từ các cuộc đổi ngôi giữa Văn Quyết với Hoàng Đức tại giải QBV Việt Nam.

2. Để biết sự thay đổi khó khăn thế nào, cứ lấy ví dụ từ Hà Nội FC. 2 năm qua, họ quyết định đặt niềm tin vào HLV ngoại với hi vọng những chuyên gia có kinh nghiệm quốc tế sẽ giúp đội bóng tạo ra các khác biệt khi chơi bóng tại châu Á mà Hà Nội FC thường xuyên góp mặt.

Về lý thuyết thì không sai, nhưng rõ ràng là chẳng có thay đổi nào dễ dàng. Kết quả là 4 HLV nước ngoài khác nhau  đã làm việc tại Hà Nội FC, đúng bằng số HLV nội mà họ có từ thời đoạt chức vô địch V-League đầu tiên đến nay. Thành tích tốt nhất của Hà Nội FC tại châu Á, cũng là do HLV Chu Đình Nghiêm mang đến. 

Vấn đề đặt ra ở đây là bóng đá Việt Nam thay đổi theo cách nào, khả năng chấp nhận các rủi ro ra sao, chứ không phải là không nên thay đổi. Cũng lấy ví dụ của Hà Nội FC, khi các danh hiệu trong nước quá đủ đầy, thì lý do duy nhất để gia đình bầu Hiển đầu tư cho đội bóng chắc chắn là tìm kiếm một vị thế ở châu Á kể cả việc đó không đem lại lợi ích gì cho hoạt động kinh doanh. Bởi không có tham vọng ấy, thì làm bóng đá để làm gì? Nếu không có xung lực ấy trong nội bộ đội bóng, thì một tiền đạo như Văn Quyết đâu có cần phải cố gắng chơi bóng hết sức ở tuổi ngoài 30?!

Nhưng đúng là sự thay đổi ở bóng đá Việt Nam thực sự khó. Nó có thể là vấn đề thuộc về… "thể trạng" của nền bóng đá. Kiểu như một người quen ngồi phòng lạnh về thiết kế, bị ném ra ngoài công trường nắng nóng, thì không dễ thích ứng và cũng không dễ làm tốt công việc mới.

Chúng ta dường như chưa có sự chuẩn bị để bước ra "công trường châu lục". Chính câu chuyện ở giải thưởng QBV Việt Nam là minh chứng. Sự quen thuộc của các cái tên xuất sắc chứng tỏ bóng đá Việt Nam vẫn ở trong "vùng an toàn".

Ngay cả sự chờ đợi của công chúng, cũng chỉ là muốn tìm lại hồi ức tốt đẹp cũ thay vì nghĩ đến điều gì phấn khích hơn trước mắt. Điều này có thể thấy qua sự chia rẽ về những ý kiến liên quan đến tư tưởng chơi bóng cũng như cách dùng người của HLV Philippe Troussier. Nhà cầm quân lão làng người Pháp tự đặt mình và cả đội tuyển ra khỏi "vùng an toàn" mà người tiền nhiệm Park Hang Seo đã tạo ra.

3. Nhưng nói đi cũng phải nói lại: Liệu bóng đá Việt Nam đã đủ lực để thay đổi hay không, đặc biệt là khi biết việc đó rất khó khăn, mất mát nhiều vô số? Hãy lấy trường hợp của Thái Lan, nền bóng đá này ngoài 2 chức vô địch AFF Cup liên tiếp thì cũng chưa có tín hiệu nào từ cấp độ đội tuyển đến CLB cho thấy họ có đủ khả năng tạo ra các giá trị khác biệt ở châu Á. Ngay chính Thai-League hiện cũng ở trong thời điểm khủng khoảng về tài chính, động lực.    

Tóm lại, vẫn là cách làm, hay nói theo kiểu sách vở, thì là "chiến lược". Tham vọng World Cup 2026 hay thậm chí là 2030 có vẻ như dường như vẫn chưa thật gần so với những gì mà chúng ta đang có.

Chúng ta từng mất đến 10 năm thì Hà Nội FC mới trở thành CLB thứ 2 sau B.Bình Dương vào đến bán kết của AFC Cup. Chuyện tưởng là không khó ấy mà còn không hề dễ dàng…