Sân chơi hoành tráng của các họa sĩ biếm

(TT&VH) - LTS: Họa sĩ Lê Sa Long- Giảng viên mỹ thuật TP.HCM cũng là một bạn đọc gắn bó nhiều năm với TT&VH. Anh là người đã tham gia nhiệt tình các Giải biếm họa Báo chí Việt Nam Cúp Rồng Tre, và mới đây là Cuộc thi vẽ tranh biếm họa “Nhật ký Euro bằng tranh” do TT&VH tổ chức. Nhân dịp kỷ niệm 30 năm TT&VH ra số báo đầu tiên, họa sĩ đã gửi tới tòa soạn những tâm sự của mình, mà như anh nói: “Đó cũng là những lời tri ân của các họa sĩ biếm với TT&VH”:

1. Vào một ngày đầu tháng 12 năm 2008, điện thoại di động, điện thoại nhà riêng của các hoạ sĩ biếm TP.HCM reo lên inh ỏi. Từ đầu dây bên kia là giọng nói hân hoan của hoạ sĩ Nhốp- chủ nhiệm CLB hoạ sĩ biếm báo Tuổi trẻ cười. Anh nôn nóng báo cho các biếm sĩ thông tin mới: “Anh em chuẩn bị tác phẩm để nộp dự thi cho giải biếm hoạ báo chí Cúp Rồng tre lần thứ nhất do báo TT&VH đứng ra tổ chức!”.

Tranh biếm họa tham dự cuộc thi "Nhật ký Euro bằng tranh" do Báo TT&VH tổ chức
của HS Lê Sa Long

Các hoạ sĩ biếm phấn khởi trao đổi: “Từ trước tới giờ anh em biếm hoạ chúng mình ít được sự quan tâm, nay có một cuộc thi qui mô cấp quốc gia tại sao chúng mình không tham gia? Không được giải nhưng cũng được niềm vui và cũng là dịp để bà con nhìn thấy tác phẩm của mình!”. Thế là các hoạ sĩ biếm thành phố đều hăng hái vẽ ngay. Gặp nhau, anh em đều hỏi: “Đã gửi tranh chưa?”. Hoạ sĩ Nhốp, thành viên Hội đồng BGK lần I mệt nhoài vì các biếm sĩ cứ xoay vần hỏi thể lệ cuộc thi… nhưng lòng rất vui. Tuy chưa đến ngày chấm giải nhưng không ít tác giả đã có tranh đăng trên báo TT&VH hằng ngày hoặc cuối tuần - và có người còn nhận được cả nhuận bút!

Kết quả cuộc thi được thông báo vào ngày 1/4/2008 - ngày "Cá tháng Tư". “Biếm sĩ” Thành phố vui mừng khi biếm hoạ TP.HCM có 2 giải “bự”. Đó là giải nhất của Lê Anh Phong (HS LAP – TT&VH) và giải nhì của Trung Liêm. Trong buổi liên hoan “rửa giải” tại quán Đất Sét (quán của nhà thơ ĐôngKiRét) nhiều anh em bộc bạch: “Kể từ năm 1955 đến nay, nước ta mới có giải Biếm hoạ qui mô và tầm cỡ như lần này”.

Nhấp hớp bia, anh Nhím (HS Nhím – TT&VH) nói: “Long nhớ không, năm 1997 tại thành phố mình triển lãm tranh biếm đầu tiên phải kéo ra thêm 5 ngày. Anh em trong nghề đã mong đợi một cuộc thi như thế này từ rất lâu. Báo TT&VH đã… “gãi đúng chỗ ngứa” anh em mình!”

Anh Nhốp tiếp lời: “Cúp Rồng tre chứng tỏ biếm hoạ là loại hình báo chí có tính cô đọng, dễ hiểu, tác động nhanh và sức chiến đấu như “bộc phá”. Từ những năm đầu thể kỉ 20 hoạ sĩ Nguyễn Gia Trí với bút danh Rít, hoạ sĩ Tô Ngọc Vân..  cũng có tranh hài hước đăng. Bây giờ có Cúp Rồng Tre, nhiều cây cọ biếm hoạ đều tham gia không phải để thi thố mà để hội ngộ, tham gia cuộc chơi. Tui mong rằng “phát pháo” này sẽ mở ra cuộc thi thứ hai, thứ ba… với tầm vóc ngày càng cao”

Lời nói của anh Nhốp rất linh thiêng! Hai năm sau, năm 2010, cuộc thi Cúp Rồng Tre lần II có sức hút rất lớn, số lượng tranh tham gia chất lượng hơn. Khác với lần I, sau khi trao giải thưởng tại Hà Nội, BTC và Phó TBT Trương Lê Kim Hoa (khi ấy) đã tổ chức một buổi trao giải và gặp gỡ anh em biếm hoạ phía Nam tại TP. Hồ Chí Minh.

2. Tôi nhớ mãi không khí vui tươi như hội của đêm 28/5/2010 ấy. Ngoài đường Nguyễn Thị Minh Khai đoạn ngang Cơ quan đại diện TTXVN tĩnh lặng, nhưng trong này cứ "đông kịt” người và rộn rã tiếng cười. Trước giờ khai mạc, tôi cùng các hoạ sĩ Nốp, Nhốp, Cúp, Xuân Trung, Dùi… ngồi hý hoáy hí hoạ vẽ tặng cho khách tham dự và hơn 50 sinh viên năm cuối khoa Báo chí - ĐH KHXH&NV. Ngồi vẽ “chân rung” cho nghệ sĩ Xuân Hương,  tôi nghe chị thích thú nói: “Biếm hoạ VN mình cũng thông minh đâu kém ai. Lâu lắm mới có một dịp cười sướng đến như thế này”. HS Uyên Huy, Chủ tịch Hội Mỹ thuật thành phố, nhà sưu tập tranh Lê Thái Sơn, anh Sơn chủ gallery Tự Do… cũng đến chia vui cùng anh em. Riêng anh Lê Thái Sơn cùng Công ty Mercedes-Benz Việt Nam… mua tranh triễn lãm để làm từ thiện. Thật bất ngờ khi số tiền bán được 43 triệu và BTC đã gửi cho bệnh viện Đa khoa Đồng Nai. Cuối buổi, BTC và anh em hoạ sĩ biếm thành phố còn ngồi với nhau lai rai và hàn huyên. Tuy mới gặp lần đầu chị Hoa, HS Nguyễn Quân, anh Lý Trực Dũng, nhưng anh em như thấy đã quen nhau từ lâu. Có lẽ có sự liên kết ấy đó là nhờ hoà chung sự hài hước từ Cúp Rồng Tre. 

Đêm ấy cũng là đêm anh em chia tay với hoạ sĩ Mít- một “biếm sĩ” lâu năm của làng báo TP - ra đi định cư ở nước Đức. Lúc chia tay, anh cứ nhắc mãi: “Khi có cuộc thi Cúp Rồng Tre mới, Long nhớ 'meo' cho anh biết tham dự nhé!”.

Qua mỗi kỳ tổ chức, Báo TT&VH đều có in vựng tập tác phẩm thật trang trọng và tặng cho những người tham gia. Tôi có gửi tặng HS Mít một tập từ Cuộc thi biếm hoạ thứ 3. Từ nước Đức xa xôi anh gửi email: “Dù  bận không được tham gia giải Cúp Rồng Tre năm nay, nhưng anh vẫn cảm nhận đươc sự thành công của giải thưởng. Mong sao tranh biếm chất lượng cao thì sẽ được xét giải trưng bày, giới thiệu rộng rãi. Mình nghĩ biếm hoạ VN với sự hậu thuẫn của báo TT&VH có thể đứng ngang hàng với các thể loại mỹ thuật khác.

Xin cảm ơn báo TT&VH đã tạo ra sân chơi hoành tráng cho anh em biếm hoạ chúng mình!”

Lê Sa Long (Họa sĩ - Giảng Viên Mỹ thuật)