Chuyện tuyển Nga: Tiếng Nga không có tội

(TT&VH) - Chưa đầy 3 tháng cầm quân tuyển Nga, Fabio Capello đã than phiền đủ thứ. Mới đây, ông tỏ ra rất bực dọc với vấn đề ngôn ngữ, cho rằng tiếng Nga với hệ chữ Cyrillic là rào cản rất lớn đối với công tác huấn luyện.

1. "Ở đây mọi thứ đều được viết bằng hệ chữ Cyrillic. Rất khó đọc, và khó học bảng chữ cái tiếng Nga. Tôi luôn phải cần một phiên dịch viên, nên gặp khó khăn trong việc giao tiếp. Đây là thử thách rất lớn đối với tôi", Capello trả lời phỏng vấn trang Uefa.com. Capello còn nhắc đến chuyện cầu thủ Nga ít biết tiếng Anh.

Giới truyền thông Nga liên tục chỉ trích Capello từ ngày ông được bổ nhiệm vào cương vị HLV ĐTQG nước này. Họ không thích ông. Một phần vì ông là HLV ngoại, lại là người Italia chứ không phải là Hà Lan. Phần khác vì cho rằng ông hưởng mức lương quá cao, lên đến 10 triệu euro/năm, cao kỷ lục đối với một HLV ĐTQG. Nhân chuyện ông than phiền về tiếng Nga, không ít người lên tiếng mỉa mai rằng Capello chỉ thích dự khán các trận Cúp châu Âu của bóng đá Nga, như trận Zenit - Milan tại Champions League tuần trước. Lý do là vì tên cầu thủ đã chuyển sang hệ chữ Latinh, và ông có thể nhớ tên những ai đá tốt để gọi lên tuyển. Không ít tờ báo dự đoán nếu tuyển Nga gây thất vọng, thua trận trước Bồ Đào Nha chẳng hạn, Capello có thể lấy chuyện rào cản ngôn ngữ làm lý do.

Capello năm nay 66 tuổi. Ông chơi bóng đá chuyên nghiệp từ năm 18 tuổi. Riêng sự nghiệp huấn luyện của ông đã kéo dài 25 năm. Dù phần lớn thời gian gắn liền với các đội bóng trong nước, nhưng Capello từng 2 lần dẫn dắt Real Madrid, từng 4 năm cầm quân tuyển Anh. Từ thời cầu thủ đến huấn luyện viên, ông đã sát cánh không biết bao nhiêu cầu thủ ngoại, đến từ nhiều châu lục, quốc gia khác nhau. Ông tất nhiên quá quen với việc sử dụng phiên dịch viên.

Hai đời HLV gần nhất của tuyển Nga là người Hà Lan, gồm Guus Hiddink và Dick Advocaat. Hiddink thành công rực rỡ bất chấp rào cản ngôn ngữ. Hiddink đã đi khắp thế giới, tìm đến tận Hàn Quốc. Nhưng ông chưa bao giờ than phiền về chuyện ngôn ngữ. Những nơi đặt chân đến, HLV hiện tại của ĐT Thổ Nhĩ Kỳ đa phần thành công, được yêu mến và kính trọng.

Ở Nga bây giờ có một HLV người Italia rất nổi tiếng, đó là Luciano Spalletti. Hệ chữ Cyrillic không ngăn cản được Spalletti gặt hái thành công, đã giúp Zenit giành 2 chức vô địch quốc gia Nga. Trước khi đến Zenit, Spalletti ấy thậm chí chưa từng làm việc ở nước ngoài. Nên nhớ rằng, Spalletti làm việc hàng ngày với cầu thủ, BLĐ của Zenit, chứ không phải cả tháng mới dẫn dắt 1, 2 trận như Capello.

Sự thực là Capello lười học ngoại ngữ. Đừng nói hệ chữ Cyrillic, trong 4 năm ở xứ sở sương mù, tiếng Anh của ông rất hạn chế. Người Anh đồn rằng, Capello chỉ biết tầm 100 chữ mà thôi. Tờ báo nổi tiếng Guardian từng đưa ra danh sách những chữ mà ông biết, trong đó có "đội trưởng" (ám chỉ Beckham, Terry), "scandal" (hàng loạt cầu thủ), "ngoại tình" (Terry, Cole, Rooney, Crouch) và trước khi ra đi biết thêm từ "phân biệt chủng tộc".

Nếu ngoại ngữ thực sự là vấn đề, thì tất cả đều xuất phát từ bản thân Capello.

2. Đúng như lời của Capello, cầu thủ Nga nổi tiếng lười học ngoại ngữ, kể cả tiếng Anh. Vì thế, các ngôi sao bóng đá Nga hiếm khi ra nước ngoài thi đấu. Gần đây nhất có 2 gương mặt sáng giá là Andrei Arshavin và Roman Pavlyuchenko. Arshavin là cầu thủ hiếm hoi của bóng đá nói tiếng Anh lưu loát, một phần vì anh từng ngưỡng mộ David Beckham. Pavlyuchenko thì quá tệ, suốt mấy năm ở Anh vẫn không hiểu HLV nói gì.

Ngoại ngữ chỉ là một khía cạnh phản ánh sự yếu kém về khả năng học hỏi của cầu thủ Nga. Mấy năm liền ở Anh, Arshavin và Pavlyuchenko không thể thích nghi với môi trường của Premier League. Trên sân tập và trong cuộc sống, họ thiếu tính chuyên nghiệp. Họ không thể cải thiện vấn đề thể lực, vốn là yêu cầu bắt buộc đối với bất kỳ cầu thủ nào ở Anh. Hiếm khi Arshavin và Pavlyuchenko đá trọn 90 phút cho Arsenal và Tottenham. Đá đủ các trận cách nhau 3 ngày thì càng hiếm.

3. Nếu cầu thủ Nga không thể lên tầm đẳng cấp thế giới, vấn đề không chỉ là ngoại ngữ mà là ở khả năng cầu tiến. Và nếu Capello thất bại với ĐT Nga, đó là vì ông không có sở trường dẫn dắt DDTQG, không chịu nổi sức ép từ mức lương 10 triệu euro/năm, từ những đòn tấn công từ truyền thông, như từng xảy ra thời ở Anh, chứ không phải vì rào cản ngôn ngữ.

Tiếng Nga, hệ chữ Cyrillic không có tội.

ĐỨC LỘC