Thực hư chuyện Pele giúp ngăn chặn chiến tranh

Trong chuyến du đấu cùng CLB Santos ở châu Phi, sự hiện diện của Pele được cho là đã mang đến lệnh ngừng bắn ở cuộc nội chiến tại Biafra, Nigeria.

Ngoài những bàn thắng, danh hiệu và khoảnh khắc vĩnh cửu, Pele còn có nhiều câu chuyện huyền bí. Một trong số đó là giai thoại về việc ngăn chặn chiến tranh ở Châu Phi vào những năm 60 của thế kỷ trước. Trong bài đăng thông báo về sự ra đi của Vua bóng đá, điều này một lần nữa được khẳng định lại: “Ông đã làm cho thế giới say mê bằng tài năng thể thao, ngăn chặn chiến tranh, thực hiện công tác xã hội khắp thế giới và nhân rộng tình yêu, phương thuốc tốt nhất cho mọi vấn đề của chúng ta".

Thực hư câu chuyện của Pele ra sao?

Pele và đội hình Santos huyền thoại đã thống trị bóng đá Nam Mỹ trong suốt nửa đầu thập kỷ 1960, giành 5 chức vô địch Brazil liên tiếp, 2 lần vô địch Copa Libertadores và 2 Cúp Liên lục địa trước các đối thủ nặng ký của châu Âu là Benfica và AC Milan.

Sở hữu những ngôi sao sáng nhất đương thời, Santos chủ trương khai thác triệt để sự nổi tiếng của họ. Một chuyến du đấu châu Âu vào năm 1959 đã tổ chức 15 trận đấu ở 9 quốc gia khác nhau chỉ trong 22 ngày. Theo Pele, năm sau còn bị bắt đá nhiều hơn.

Ông cho biết: “Tôi nhớ rằng mình đã chơi 109 trận cho riêng Santos chỉ trong năm 1960. Không có thời gian nghỉ giải lao trong năm đó”.

Santos được hỗ trợ bởi chính phủ Brazil, vào năm 1961 đã thông qua dự luật tuyên bố Pele là báu vật quốc gia, cấm bán ông cho một câu lạc bộ nước ngoài, do đó khiến ông phải lạc trôi theo những chuyến du đấu mệt mỏi của Santos.

Ở nửa sau thập kỷ 1960, vinh quang bắt đầu chạy trốn Santos. Câu lạc bộ dần giảm sự tập trung vào Nam Mỹ để đi du đấu khắp thế giới, bắt đầu từ Hoa Kỳ (1966), Châu Phi cận Sahara, Ý và Đức (1967) và Argentina (1968).

Năm 1969, Santos trở lại châu Phi. Vào thời điểm đó, Nigeria đang trải qua một cuộc nội chiến đẫm máu, vùng Biafra cố gắng giành độc lập. Cuộc xung đột đã đặt hai nhóm sắc tộc trong nước - người Igbo và người Hausa - vào 2 phe đối lập.

Trong một bài đăng trên mạng xã hội năm 2020, Pele chia sẻ: “Một trong những niềm tự hào lớn nhất của tôi là ngăn chặn được cuộc chiến tại Nigeria vào năm 1969, ở một trong nhiều chuyến du đấu vòng quanh thế giới của Santos. Chúng tôi đã có một lịch trình giao hữu ở thành phố Benin, nơi đang xảy ra nội chiến. Santos được yêu mến đến mức các bên đồng ý ngừng bắn vào ngày diễn ra trận đấu. Nó được gọi là "Ngày Santos ngừng chiến tranh".

Chỉ là giai thoại hay thực tế?

Chiến tranh Biafra kéo dài từ năm 1967 đến năm 1970, với tổng cộng 2 triệu dân thường thiệt mạng, bên cạnh 4,5 triệu người phải rời bỏ nhà cửa.

Giai thoại Santos giúp tạm dừng chiến tranh chưa bao giờ được xác nhận chính thức. Trang web của câu lạc bộ chỉ tuyên bố rằng, vào ngày 4 tháng 2 năm 1969, thống đốc địa phương tuyên bố nghỉ lễ và giải phóng một cây cầu để người Biafra có thể đi xem Santos. Trận đấu kết thúc với chiến thắng 2-1 cho đội bóng Brazil trước sự chứng kiến của khoảng 25 nghìn khán giả.

Theo các đồng đội của Pele là Gilmar và Coutinho, lệnh ngừng bắn không kéo dài trong suốt thời gian của trận đấu. Khi máy bay của một phe cất cánh, họ có thể nghe thấy tiếng súng nổ đánh dấu xung đột nối lại.

Một blogger người Nigeria tên là Oloajo Ayegbayo đã cố gắng dựng lại tình tiết bằng cách sử dụng các tờ báo địa phương vào thời điểm đó, nhưng anh không thấy đề cập đến lệnh ngừng bắn.

Theo Ayegbayo, như thông lệ, cuộc chiến sẽ tạm dừng, cây cầu được mở lại cho người dân đi xem bóng đá, không nhất thiết phải vì sự hiện diện của Santos. 

Bản thân Pele đã đưa ra những hồi ức trái chiều về sự kiện này, ông chỉ nêu trong cuốn tự truyện của mình rằng “Người Nigeria chắc chắn đã đảm bảo rằng người Biafrans sẽ không xâm lược Lagos khi chúng tôi ở đó.”

CĐV Santos tự biến câu chuyện trở thành huyền thoại của đội bóng

Sau 53 năm, câu chuyện đã mang đường nét của một thần thoại. Trên khán đài, câu chuyện đã trở thành cảm hứng sáng tác cho những người hâm mộ Santos. Họ hát rằng: “Chỉ có Santos mới ngừng chiến tranh".