Khánh thành khu mộ “Người Mẹ làng Sen”

(TT&VH) - Kỷ niệm 100 năm ngày Bác Hồ ra đi tìm đường cứu nước, ngày 3/6, tỉnh Nghệ An đã tổ chức Lễ khánh thành công trình bảo tồn, tôn tạo khu mộ bà Hoàng Thị Loan, thân mẫu Bác Hồ.

Từ chân núi, theo mấy trăm bậc đá lần theo lối mòn xưa lên mộ bà Hoàng Thị Loan, một ngôi mộ bình dị từ quy mô đến kiểu dáng. Mái che mộ có hình khung cửi cách điệu, gợi nhớ cuộc đời canh cửi vất vả để nuôi chồng, nuôi con thuở sinh thời. Phía sau mộ là bức phù điêu bằng đá trắng khắc họa những cánh sen thanh cao, tinh khiết của quê nhà và cũng là biểu tượng về cuộc đời và nhân cách của bà.

Công trình không đồ sộ mà bình dị, lặng lẽ, khiêm nhường; hài hòa với cảnh quan Động Tranh, dãy Đại Huệ và với cả một vùng non nước Hồng Lam như chính cuộc đời bà.

1. Ngay từ sáng sớm mọi ngã đường hướng về núi Động Tranh, huyện Nam Đàn, đều được trang hoàng rực rỡ rợp trời sắc đỏ. Hàng vạn người dân từ mọi miền Tổ quốc trở về đây, ai nấy cũng đều muốn chiêm bái và tự tay mình thắp lên nén hương thơm tưởng nhớ công ơn Người Mẹ làng Sen.

Khu mộ bà Hoàng Thị Loan

Tổng Bí thư, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng cùng các đồng chí nguyên Tổng Bí thư Đỗ Mười, Lê Khả Phiêu, Nông Đức Mạnh, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã gửi hoa kính dâng lên. Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết, Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng, Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân đã đến dự buổi lễ.

Phát biểu tại buổi lễ, Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng nêu rõ: Bà Hoàng Thị Loan là tấm gương sáng về phẩm chất cao quý của người phụ nữ Việt Nam, về lòng nhân ái về đức hy sinh, sự tận tụy của người vợ, người mẹ hết mực thương yêu chồng con, để chồng con toàn tâm toàn ý phục vụ những mục tiêu cao cả vì độc lập tự do của Tổ quốc, đất nước hòa bình độc lập, ai cũng được hưởng tự do, ấm no, hạnh phúc, ai cũng được học hành tiến bộ.

2. Bà Hoàng Thị Loan tạ thế ngày 22 tháng Chạp năm Canh Tý (1900) và được an táng ở chân núi Tam Tầng, thuộc dãy Ngự Bình, xứ Huế. Năm 1922, người con gái cả Nguyễn Thị Thanh đã đưa hài cốt mẹ về táng trong vườn nhà ở làng Sen, huyện Nam Đàn.

Theo những tư liệu nghiên cứu của nhà nghiên cứu Trần Minh Siêu, nguyên Giám đốc Khu di tích Kim Liên, cuối năm 1941 sau khi thoát khỏi sự giam cầm của chế độ thực dân Pháp, anh trai Bác, ông Nguyễn Sinh Khiêm đã đi tìm kiếm nơi có phong thủy hữu tình ở Nam Đàn để an táng hài cốt mẹ.

Núi Động Tranh thuộc dãy núi Đại Huệ, thuộc làng Hữu Biệt (nay là xã Nam Giang) huyện Nam Đàn, Nghệ An là nơi ông Nguyễn Sinh Khiêm lựa chọn. Đứng trên ngọn núi này có thể thấy toàn cảnh rộng lớn bao gồm các huyện Nam Đàn, Hưng Nguyên, Thanh Chương (Nghệ An), Đức Thọ, Hương Sơn (Hà Tĩnh). Vị trí này cũng chỉ cách 2km là tới nhà cụ Nguyễn Thị Kép (bà ngoại Chủ tịch Hồ Chí Minh) là làng Kẻ Xía, Hưng Đạo, huyện Hưng Nguyên.

Thể theo nguyện vọng của đồng bào cả nước, năm 1983, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Nghệ Tĩnh đã ra Nghị quyết về việc xây dựng phần mộ của bà Hoàng Thị Loan. Ngày 9/5/1984 khởi công; Ngày 16/5/1985, công trình xây dựng phần mộ hoàn thành và là công trình quan trọng trong tổng thể Khu di tích lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại quê hương Nam Đàn. Khu mộ của bà đã trở thành một di tích thiêng, cuốn hút tình cảm và sự quan tâm của đồng bào cả nước. Từ di tích này lịch sử đã chiếu rọi cho mọi người thấu hiểu về cuộc đời của bà - một tấm gương mẫu mực của người phụ nữ Việt Nam.

Trước yêu cầu thăm viếng của nhân dân cả nước, tỉnh Nghệ An đã quyết định tôn tạo lại khu mộ bà. Sau một thời gian chuẩn bị, đặc biệt là việc lựa chọn các phương án thiết kế, ngày 21/7/2010, công trình được khởi công. Sau gần một năm khẩn trương thi công phần mộ của bà đã được hoàn thành. Việc bảo tồn, tôn tạo phần mộ cụ Hà Thị Hy - Bà nội của Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng đã được đồng thời tiến hành tu bổ, nâng cấp và hoàn thành trong thời gian vừa qua.

* * *

Khu mộ bà Hoàng Thị Loan hướng về phương Nam, nhìn ra núi Hồng - sông Lam, nơi hội tụ linh khí của cả vùng xứ Nghệ. Và chẳng phải ngẫu nhiên mà ông Nguyễn Sinh Khiêm đã chọn nơi này, hướng này. Phải chăng, bà đang ngóng về phương Nam, nơi có mộ phần của ông Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc - người chồng yêu quý của mình đang yên nghỉ tại thị xã Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp.

Đại Nghĩa