Barca, Bayern và tiki-taka

(Thethaovanhoa.vn) - Những ai đã theo dõi chiến thắng của Bayern Munich trước Manchester City ở Champions League vừa qua có lẽ đều nhìn thấy chút dáng dấp của Barcelona mà Pep Guardiola dẫn dắt ở thời kỳ đỉnh cao, nhưng có đúng là Bayern đang chơi tiki-taka?

Tiki-taka có

Thống kê cầm bóng lên đến 66% thời lượng, và 597 đường chuyền chính xác (trong tổng số 682 lần chuyền bóng) của Bayern trong trận ấy dễ khiến người ta liên tưởng đến tiki-taka, bởi đó là hai đặc điểm rất riêng của lối chơi này: Đề cao quyền kiểm soát bóng thông qua việc chuyền bóng thật nhiều, liên tục luân chuyển bóng đến những khoảng trống mà đối phương không thể tranh chấp. Ở chiến dịch Champions League mùa này, Bayern còn chuyền bóng nhiều hơn cả đội bóng cũ của Pep, 1.510 đường chuyền, trong khi con số ấy bên phía đội bóng xứ Catalunya là 1.496.

Từ đầu mùa đến giờ, Bayern thường xuyên cầm bóng với thời lượng áp đảo kinh khủng. Lượt trận vòng bảng đầu tiên, họ đè bẹp CSKA Moskva 3-0 sau khi cầm bóng 68% thời gian. Ở Bundesliga, thời lượng cầm bóng của Bayern cũng dao động quanh 70-75%. Điển hình ở trận hòa Leverkusen vừa qua lên đến 78% (27 lần dứt diểm)!

Một đặc điểm phụ khác rất tiki-taka cũng xuất hiện trong chiến thắng trước Man City: Bayern bố ráp và cướp bóng quá ấn tượng. Thống kê của Squawka cho thấy Bayern đã cố cướp bóng 19 lần, thành công 16 lần, trong đó chín lần diễn ra trên phần sân đối phương, chỉ thất bại một lần. Ở tình huống dẫn đến bàn thắng thứ ba vào lưới Man City, cũng nhờ một pha vây ráp và cướp bóng thành công tại vòng tròn giữa sân (Bastian Schweinsteiger đoạt bóng từ chân Fernandinho), Bayern đã tổ chức phản công rất nhanh và kết thúc bằng bàn thắng của Arjen Robben. Thật không thể tin được là Guardiola dám áp dụng lối chơi ấy trên sân đối phương. Pressing cũng là điều mà Barca của Pep thời kỳ đỉnh cao đã đẩy lên tầm nghệ thuật, với thời gian tối đa cho phép là sáu giây sau khi đối phương cầm bóng, bạn phải đoạt lại bóng thành công.


Tiki-taka không

Nhưng cũng có những đặc điểm không tiki-taka chút nào trong màn trình diễn của Bayern mùa này.

Trận gặp Man City, đội bóng xứ Bavaria thường cố đưa bóng xuống sát biên và tạt vào trong (16 lần, hỏng bốn lần). Họ cũng sử dụng tương đối nhiều những pha phất bóng dài từ hậu vệ cánh và trung vệ, và một trong số đó đã dẫn đến bàn thứ hai của Thomas Mueller. Trận gặp Leverkusen, Bayern còn tạt bóng nhiều đến mức… vô tội vạ, với tổng cộng 40 quả nhồi vào vòng cấm (17 lần đúng địa chỉ).

Tiki-taka không đề cao bóng dài. Bởi lối chơi này là tổng hợp những pha phối hợp nhỏ liên kết với nhau theo một phương hướng chung, các đường chuyền cự ly ngắn là phương tiện chủ yếu. Các cầu thủ cũng không phải di chuyển quá nhiều, nhờ giữ vị trí hợp lý và với cự ly đủ để hỗ trợ cho nhau thật nhanh, thường không có những pha bứt phá tốc độ ở cự ly dài.

Bayern của Pep thì khác: Franck Ribery, Robben và hai hậu vệ cánh phía sau họ liên tục bứt phá ở biên. Một tiền vệ trung tâm đóng vai trò then chốt trong lối chơi như Schweinsteiger sẽ không chỉ di chuyển liên tục dao động trong đoạn ngắn như Xavi ở Barca. Anh thậm chí sẵn sàng thực hiện một cú dốc bóng xộc thẳng về khung thành đối phương khi có khoảng trống, để gia tăng nguy cơ gây sát thương cho đối thủ.

Bayern cũng thường dứt điểm ngay khi có cơ hội. Hãy nhớ là Ribery đã mở tỉ số vào lưới Man City từ một pha sút xa, và Robben cũng được tưởng thưởng xứng đáng nhờ sự… ích kỷ của anh trong tình huống ghi bàn thứ ba của Bayern: Nếu là một tiền vệ theo phong cách tiki-taka thuần chất, Robben sẽ nhả bóng lại cho Schweinsteiger đang băng lên, hoặc căng ngang cho Ribery bên hành lang trái. Nhưng không, anh sút ngay bằng chân phải không thuận, và bàn thắng đến!

Mạng nhện và lưỡi kiếm

Tiki-taka đã đưa Barca của Pep lên đỉnh cao danh vọng trước đây dựa trên ba nền tảng: thứ nhất là sự tôn thờ sở hữu bóng và tư duy chuyền bóng; thứ hai là lý thuyết về bóng đá vị trí của người Hà Lan; và thứ ba là lối chơi pressing do Arrigo Sacchi và sau này là Marcelo Bielsa phát triển.

Barca mùa trước thực hiện tốt điều đầu tiên, nhưng không thành công ở các cơ sở thứ hai và ba. Họ giữ vị trí không tốt khi cần phải phòng ngự, và pressing không ấn tượng. Đó là nguyên nhân đẩy họ đến thất bại, dù cầm bóng bao giờ cũng nhiều. Khi không thực sự chiếm lĩnh các khoảng trống cốt tử (bóng đá vị trí nhắm đến mục tiêu này) và không dồn ép đối phương ở những vị trí và thời điểm quan trọng (pressing phục vụ cho mục đích này), thì họ chỉ mang đến hình ảnh của một đội bóng chỉ biết chuyền quẩn quanh và dễ gây buồn ngủ.

Pep đã mang mệnh đề hai và ba, một phần của Tiki-taka, đến Bayern, nhưng hai đội vận hành cơ bản là khác nhau, vì huấn luyện viên người Tây Ban Nha đã không quá tôn thờ quyền sở hữu bóng, vốn là kim chỉ nam của tiki-taka. Bayern cầm bóng nhiều hơn đối phương một cách tự nhiên, không phải là điều mà đội bóng cố gò mình để đạt đến.

Cách chuyền bóng của đội bóng xứ Bavaria khác hẳn với cách chuyền bóng truyền thống của tiki-taka: Bayern luôn tìm kiếm các khoảng trống ở gần khung thành nhất có thể, và khi khoảng trống ấy hứa hẹn mang lại bàn thắng, họ sẽ lập tức đưa bóng đến khu vực ấy nhanh nhất có thể, bất kể dưới hình thức bóng ngắn hay bóng dài. Cách phát triển bóng và tấn công theo chiều dọc hoàn toàn khác biệt với kiểu đan bóng mạng lưới ru ngủ và bất thần tăng tốc khi tiếp cận đủ gần khung thành của Barca trước đây.

Bayern cũng thường dứt điểm ngay khi cảm thấy rằng họ có thể gây nguy hiểm cho đối phương, với một cú sút xa, hoặc một đường phất bóng bất ngờ. Barca thì sao? Hãy nhớ lời Xavi: “Sút xa chỉ là một giải pháp cầu may”.