“Kiện tướng” Chí Anh, Khánh Thi chưa thông “binh pháp”?

(TT&VH) - Sau live show Bước nhảy hoàn vũ gần đây nhất (5/6/2011), bài nhảy của Thu Minh đã gây sóng gió trong dư luận khi nhiều ý kiến cho rằng bài nhảy Dance Of Birds của Thu Minh “đạo ý tưởng” từ bài nhảy The Bird Dance của cặp nhảy nổi tiếng thế giới Kozhevnikov - Yulia Zagoruychenko. Đại diện BTC và hai kiện tướng dance sport đã phải vào cuộc để trấn an dư luận. Tuy nhiên những lời nói của hai “tướng” này cũng có nhiều điều để chúng ta suy gẫm…

“Tướng” đã “bình thiên hạ”…

Trong clip giới thiệu trước khi cặp nhảy Thu Minh biểu diễn, người thuyết minh nói rằng: “Trước đêm thi thứ bảy, tiến độ tập luyện của Lucho và Thu Minh không thật sự được thuận lợi, họ chưa tìm được tiếng nói chung và quyết định tạm thời là đi chơi, họ đến Thảo cầm viên...”. Cũng trong clip này, Thu Minh chia sẻ: “Có một chút gì đó về môi trường, về thiên nhiên về một điểm chung mà Minh và Lucho cũng qua chuyến đi vừa rồi tìm thấy, đó chính là: chúng tôi rất yêu động vật”.

Đại khái là công chúng xem đài cho rằng ý tưởng để biên đạo và dàn dựng bài nhảy là từ một cuộc dạo chơi Thảo cầm viên của hai bạn nhảy. Có lẽ cũng chính vì vậy mà họ “sốc” khi thấy trang phục và vài động tác giống một bài nhảy nổi tiếng khác.

Trong “trào lưu đề cao sáng tạo”, báo chí vừa qua đề cập đến rất nhiều vụ đạo nhạc, đạo phim, đạo văn... Chương trình Bước nhảy hoàn vũ đang rất “hot”, đề cập đến một “nghi án đạo” của chương trình cũng là điều mà nhiều người quan tâm. Trên mạng tràn lan những bài như: Thu Minh đạo ý tưởng và trang phục trong điệu Samba?, Nghi vấn Thu Minh “đạo” ý tưởng bài thi, Thu Minh “đạo” ý tưởng bài thi Bước nhảy hoàn vũ?...

Thành viên BTC và hai kiện tướng đã phải đăng đàn bảo vệ cho Thu Minh, rằng đó chỉ là sự “học tập những cái hay và sáng tạo thêm cho nó thêm đặc sắc” (Khánh Thi), hoặc “Nói nôm na là sự bắt chước, nói hay hơn thì đó là sự tiếp thu đầy sáng tạo của Thu Minh. Việc học hỏi những cái hay cái đẹp không có gì là xấu” (Chí Anh)... Và khẳng định như đinh đóng cột “không thể nói đạo ý tưởng trong bộ môn này”.

Với những lời lẽ cứng rắn của Khánh Thi và Chí Anh, có thể nói hai “tướng” đã “bình thiên hạ”, vấn đề xem như đã giải quyết, công luận tạm im ắng và Bước nhảy hoàn vũ đã qua cơn bĩ cực...

…nhưng có lẽ chưa thông “binh pháp”?

Tuy nhiên, điều đáng nói là cả Khánh Thi và Chí Anh đã “leo” qua lĩnh vực không phải của mình và nói những lời mà những người trong giới này phải phì cười. Việc trong dance sport, người viết xin tạm chưa bàn đến, chỉ thấy rằng hai “tướng” đang nhầm lẫn giữa biểu diễn một tác phẩm và sáng tạo một tác phẩm.

Khánh Thi cho rằng: “Tôi lấy ví dụ như thế này, tại sao vở ballet Hồ Thiên Ngavẫn được các diễn viên nước ta diễn lại và phải cố gắng diễn sao cho giống với bản gốc nhất. Vậy việc này có giống như đạo ý tưởng hay không?” (ngoisao.net). Còn Chí Anh thì: “Nếu nói là “đạo” thì những vở nhạc kịch ballet kinh điển như Hồ Thiên nga, Thằng Gù nhà thờ Đức Bà... về Việt Nam cũng trở thành “đạo” hết” (dantri.com.vn).

Chí Anh (bìa phải) và nữ kiện tướng Khánh Thi cùng
các vị giám khảo Bước nhảy hoàn vũ. Ảnh: Dân Trí

Cần nhận thức đúng đắn rằng, nếu biểu diễn tác phẩm Hồ Thiên nga, Thằng Gù nhà thờ Đức bà Paris hay giao hưởng Định mệnh (L.v.Beethoven) thì phải biểu diễn đúng với tác phẩm đó, nên sẽ giống nhau, chỉ khác là trình độ, khả năng thể hiện và sự biểu đạt cảm xúc của nghệ sĩ. Còn nếu sáng tạo một tác phẩm vũ kịch, nhạc kịch hay giao hưởng thì không được giống các tác phẩm khác. Đó là hai điều hoàn toàn khác nhau.

Biểu diễn tác phẩm Hồ Thiên nga “giống” các nghệ sĩ quốc tế biểu diễn là điều hiển nhiên, không thể gọi là “đạo ý tưởng”, bởi họ biểu diễn cùng một tác phẩm của một tác giả. Còn hai tác phẩm: The Bird Dance (do Kozhevnikov - Yulia Zagoruychenko sáng tạo) và Dance Of Birds (do Thu Minh - Lachezar Todorov sáng tạo), trên nguyên tắc là phải khác nhau, nếu có phần giống nhau thì tùy theo mức độ, tính chất mà có thể hiểu là “tiếp thu sáng tạo” hoặc “bắt chước”, hay nặng nề hơn là “đạo”.

Cần phân biệt rằng những kỹ thuật như: mô phỏng, mô tiến... (trong âm nhạc); kỹ thuật quay, tung, bê đỡ, đi bằng 5 đầu ngón chân... (trong ballet) hoặc xoay, lắc hông, các bước cơ bản hoặc đặc trưng... (trong các điệu nhảy của dance sport) khi sử dụng vào tác phẩm là giống nhau. Cũng tương tự như điều mà kiện tướng Chí Anh đã chia sẻ trên VTC News: “Chẳng hạn, nhà vô địch thế giới năm nay sáng tạo ra một bước nhảy mới, mọi người thấy hay, sẽ có rất nhiều cặp đôi bắt chước, mô phỏng lại và nhảy theo kiểu của mình. Nhà vô địch kia sẽ rất thích điều đó, bởi bước nhảy, vũ đạo của mình được nhiều người yêu thích, sử dụng”.

Tuy nhiên sử dụng những kỹ thuật này để tạo ra giai điệu âm nhạc, tuyến của một bài múa, bài nhảy khác nhau, điều đó mới gọi là “ứng dụng sáng tạo”. Việc ứng dụng những kỹ thuật hoặc động tác cơ bản và ý tưởng để tạo nên tác phẩm, hai điều này hoàn toàn khác nhau, và để tạo ra một tác phẩm, nhất là múa và dance sport, ý tưởng là vấn đề rất quan trọng.

Việc Thu Minh nếu có “tiếp thu sáng tạo” hay “bắt chước ý tưởng” của một bài dance sport nổi tiếng cũng là chuyện không có gì quá trầm trọng, bởi Thu Minh là một ca sĩ và nhảy nhót trong Bước nhảy hoàn vũ cũng chỉ đơn giản là giải trí. Cái đáng ghi nhận nhất, tuy Thu Minh là ca sĩ nhưng biểu diễn dance sport cũng rất điêu luyện và hấp dẫn.

Tuy nhiên, nếu có bắt chước thì nói là bắt chước, vấn đề là các kiện tướng phát biểu nhập nhằng, so sánh khập khiễng. Nếu các “tướng” nói đúng “binh pháp” hơn thì mới làm mọi người tâm phục khẩu phục...

Hải Long