'Tận thu' tác quyền nhạc phim

Một số rạp chiếu phim tại TP. HCM đã lên tiếng về điều này, sau khi nhận được công văn đề nghị thu phí từ Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả Âm nhạc VN (VCPMC). Theo công văn, việc thu tác quyền âm nhạc tại rạp chiếu phim được áp dụng cho ba trường hợp: nhạc phát tại sảnh, nhạc phát trong thời gian chờ (khi sắp chiếu hoặc nghỉ giai lao) và... nhạc sử dụng trong phim.

Bỗng dưng muốn… thu?

Vắn tắt, với quan điểm chung của phía các chủ rạp, đề nghị trên là hoàn toàn vô lý. Theo một số điều khoản của Luật Sở hữu trí tuệ được họ đưa ra, sau khi bỏ tiền mua bản quyền âm nhạc được sử dụng cho phim, nhà sản xuất có quyền khai thác phần âm nhạc này theo mục đích kinh doanh của mình. Và nếu đã nhận mức phí này, việc các tác giả âm nhạc tiếp tục... đòi tiền lần nữa (thông qua VCPMC) là hoàn toàn vô lý.

“Chúng tôi có quyền chính đáng trong việc này. Không phải bỗng dưng,  VCPMC... ngồi nghĩ ra việc thu tác quyền tại các rạp chiếu phim” - nhạc sĩ Phó Đức Phương, Giám đốc VCPMC, trả lời TT&VH. Cụ thể hơn, luật sư Phạm Thanh Thủy (đại diện pháp lý của VCPMC) cho biết: Các hình thức thu phí âm nhạc như vậy đã được áp dụng tại một số quốc gia như Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore. Và trung tâm cũng đã tham khảo ý kiến, đồng thời được sự đồng ý của khá nhiều nhạc sĩ VN khi tiến hành công việc này.

Đề nghị thu phí nhạc phim có thể gặp sự phản đối rất mạnh từ các chủ rạp. Ảnh: TTXVN

“Nếu tác giả kí hợp đồng cho phép nhà sản xuất toàn quyền sử dụng phần âm nhạc của mình trong mọi thời điểm, mọi hoàn cảnh, thì tất nhiên không ai được phép đòi tác quyền nữa” - bà Thủy cho biết - “Ngược lại, nếu hợp đồng không quy định rõ ràng, bên cạnh tiền tác quyền cho việc sáng tác nhạc phim (hoặc cho phép nhà sản xuất sử dụng tác phẩm âm nhạc sẵn có của mình), tác giả có quyền đề nghị thanh toán theo phạm vi sử dụng. Chẳng hạn, mức tác quyền khi phim được công chiếu thêm tại nước ngoài sẽ phải khác với việc phim chỉ được chiếu tại VN”.

Khó thu phí bản quyền nhạc phim

Với việc các ý kiến phản đối dẫn ra các khoản 2,3 của điều 21 Luật Sở hữu trí tuệ về vấn đề này (phía sản xuất phim có quyền công bố tác phẩm và phải trả thù lao cho tác giả), bà Thủy cũng nhắc tới khoản 1 của điều 21. Theo đó, bên cạnh việc được hưởng các quyền theo khoản 1, 2, 4 của điều 19 (bảo vệ tính toàn vẹn, không cắt xén của tác phẩm), tác giả nhạc phim còn được hưởng “ các quyền khác theo thỏa thuận”.

Như lời bà Thủy, nhiều tác giả viết nhạc phim đã ủy quyền cho VCPMC thu phí, khi hợp đồng kí kết với nhà sản xuất không có những quy định rõ ràng về phạm vi khai thác. Lần gần nhất, nhạc sĩ Ngọc Đại cũng đã nhờ VCPMC giải quyết vụ việc rắc rối về tác quyền với một nhà sản xuất phim, khi mà bộ phim (có năm đoạn nhạc do ông viết) tiếp tục công chiếu tại nước ngoài, sau lần công chiếu tại VN.

Một đại diện khác của VCPMC cũng cho biết thêm: Cách đây vài năm, VCPMC đã gửi công văn đề nghị thu phí nhạc phim tới một số rạp chiếu khác nhau. Tuy nhiên, do chưa có điều kiện triển khai đồng bộ, nên công việc này chưa được thực hiện trên phạm vi toàn quốc, dẫn tới việc dư luận cho rằng VCPMC bắt đầu “nghĩ ra” việc này để áp dụng với các rạp chiếu phim... làm ăn được.

Khi những tranh luận đúng - sai quanh việc thu phí tác quyền này chưa có hồi kết, người ta chỉ thấy trước một “tác dụng phụ” của câu chuyện: Những hợp đồng kí kết giữa nhà sản xuất và tác giả nhạc phim trong thời gian tới sẽ được soạn thảo một cách cụ thể, chi tiết và chặt chẽ hơn rất nhiều, để tránh những rắc rối có thể phát sinh. Và đương nhiên, VCPMC sẽ rất khó trong việc “tận thu” tác quyền nhạc phim...