Vì sao cần thiết có quy định cấm sóng, cấm biểu diễn với nghệ sĩ Việt?

Theo PGS TS Bùi Hoài Sơn, ban hành quy định cấm sóng, cấm biểu diễn, quảng cáo với nghệ sĩ, người nổi tiếng vi phạm pháp luật, thuần phong mỹ tục sẽ góp phần vào việc làm lành mạnh hóa môi trường văn hóa của xã hội, đồng thời có ích cho việc định hướng phát triển nhân cách, đạo đức của mỗi cá nhân.

Vừa qua, thông tin Bộ Thông tin và Truyền thông phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ ban hành quy định xử lý cấm sóng, cấm biểu diễn, quảng cáo với nghệ sĩ, người nổi tiếng vi phạm pháp luật, thuần phong mỹ tục nhận được sự quan tâm của khán giả. Theo dự kiến, quy định này sẽ được hoàn thành vào tháng 10.

Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, PGS TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội, cho hay có nhiều lý do khiến Bộ ra văn bản cấm sóng, cấm biểu diễn, quảng cáo với nghệ sĩ, người nổi tiếng.

Lý do của việc ban hành quy định cấm sóng, cấm biểu diễn

Theo ông, lý do đầu tiên là cơ quan chức năng đang nỗ lực xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, hướng con người đến chân – thiện – mỹ. Ở đó, nghệ sĩ là những người nhận được nhiều sự quan tâm của công chúng, có ảnh hưởng lớn đến nhận thức, lối sống và định hướng phát triển đạo đức của công chúng.

Thời gian qua, cơ quan chức năng đã có nhiều hành động cụ thể như ban hành các bộ quy tắc ứng xử, tăng cường công tác truyền thông, kể cả xử phạt nghệ sĩ để làm gương, nhưng hoạt động vi phạm đạo đức cộng đồng, thuần phong mỹ tục, thậm chí cả vi phạm pháp luật vẫn có nhiều diễn biến tiêu cực.

Vì thế, ông cho rằng quy định cấm sóng, cấm biểu diễn, quảng cáo với người nổi tiếng vi phạm sẽ góp phần vào việc làm lành mạnh hóa môi trường văn hóa, đồng thời có ích cho việc định hướng phát triển nhân cách, đạo đức của mỗi cá nhân.

Ông đánh giá nghệ thuật có vai trò quan trọng đối với xã hội. "Những gì chúng ta nghe, đọc, xem không chỉ để phục vụ giải trí mà còn ảnh hưởng đến tâm trí, nhận thức và tính cách, hành vi của mỗi người. Do đó, một môi trường nghệ thuật tiêu cực, tệ hại ảnh hưởng xấu đến môi trường xã hội chung", ông nói.

PGS TS Bùi Hoài Sơn nêu rõ môi trường nghệ thuật tiêu cực gồm những hành vi như vi phạm pháp luật, lợi dụng mạng xã hội để phát ngôn bừa bãi, tung tin đồn nhảm, xúc phạm người khác một cách công khai, quảng cáo sai sự thật, trục lợi... Vì vậy, theo ông, ban hành quy định cấm sóng, cấm biểu diễn, quảng cáo sẽ là biện pháp ngăn chặn, không để những tiêu cực đó ảnh hưởng đến nền tảng đạo đức của xã hội.

Mặt khác, quy định này cũng giúp tăng cường trách nhiệm của các nghệ sĩ với công chúng và góp phần bảo đảm sự chuyên nghiệp trong ngành giải trí, cũng như khiến họ có ý thức tự giác hơn về hành vi của mình trên mạng xã hội, trên chương trình truyền hình và cả trong cuộc sống.

PGS TS Bùi Hoài Sơn cho hay trước khi quy tắc xử lý được đưa vào áp dụng, các Bộ hiện đang xây dựng dự thảo. Ông cho rằng để đưa ra một quy định mới có thể áp dụng khả thi thì bộ, ngành thực hiện thận trọng, trên cơ sở đánh giá tác động văn hóa – xã hội cụ thể, xem xét kỹ lưỡng để tránh những hệ lụy không mong muốn.

Ngoài ra, ông nhấn mạnh để giúp các nghệ sĩ nghiêm túc hơn với nghề, cần có các chương trình đào tạo, giúp họ hiểu rõ hơn về trách nhiệm của mình trong việc truyền tải thông tin đến khán giả và cộng đồng. Bên cạnh đó, cũng cần có sự thay đổi về cách thức hoạt động của ngành giải trí để bảo đảm sự chuyên nghiệp và trách nhiệm cao của nghệ sĩ.

Hậu quả tai hại với nghệ sĩ ảo tưởng quyền lực

Nói thêm về bệnh ảo tưởng quyền lực trong giới nghệ sĩ, PGS TS Bùi Hoài Sơn nhận định: "Tình trạng ảo tưởng quyền lực có thể xuất hiện ở nghệ sĩ hay bất kỳ ai trong xã hội. Tuy nhiên, với nghệ sĩ xảy ra nhiều hơn bởi khi nổi tiếng và được tôn vinh, họ có thể bị mê hoặc bởi cảm giác quyền lực mà nó mang lại. Do đó, nghệ sĩ mắc bệnh ảo tưởng tin rằng họ có thể làm bất cứ điều gì và có thể kiểm soát mọi thứ trong cuộc sống xung quanh. Họ tin rằng bản thân đã làm được tất cả mọi thứ một mình và không cần đến sự giúp đỡ của ai. Sự tự tin thái quá đó dẫn đến sự ảo tưởng quyền lực".

Ông cho rằng nhiều nghệ sĩ ảo tưởng quyền lực và trở thành một phần thói quen cuộc sống hàng ngày của họ. Ông lý giải: "Ảo tưởng thành công trong một số bài hát, bộ phim, được công chúng đón nhận khiến họ trở nên tự mãn và nghĩ mình là người có quyền lực. Sự tung hộ của công chúng, đặc biệt là của fan hâm mộ khiến hiện tượng này có xu hướng tăng lên. Nhưng cũng có thể, họ cố tình tạo ra sự ảo tưởng quyền lực để thu hút công chúng".

Theo ông, căn bệnh ảo tưởng quyền lực để lại hậu quả tai hại đối với nghệ sĩ. Đó là cảm giác tự tin quá mức, có cảm giác mình là người quyết định và kiểm soát mọi thứ, không chấp nhận được sự phản đối hoặc chỉ trích, không chú ý hoặc bất cần đến những người xung quanh. Họ có thể sử dụng những từ ngữ hoặc cử chỉ không phù hợp, kiêu ngạo. 

"Chính điều đó khiến nghệ sĩ bị mất cảm tình, hình ảnh, thương hiệu với xã hội nói chung, công chúng của họ nói riêng. Mà đối với nghệ sĩ, công chúng có vị trí quan trọng nhất. Sự phản đối, quay lưng của công chúng đối với nghệ sĩ ảo tưởng quyền lực chính là hình phạt nặng nề nhất", ông nhấn mạnh.