Sắm máy bay riêng, vua Swaziland gây phẫn nộ

(TT&VH) - Nhà vua Mswati của đất nước Swaziland nghèo khó vừa chuốc lấy những lời chỉ trích dữ dội, do bỏ ra hàng triệu USD để mua một chiếc máy bay phản lực tư nhân, bất chấp việc đại đa số thần dân của ông vẫn phải sống trong cảnh nghèo khó.

Vua Mswati III, hiện là lãnh đạo của Swaziland, quốc gia quân chủ chuyên chế duy nhất ở châu Phi, đã gây xôn xao khi công bố việc sở hữu một chiếc máy bay phản lực sang trọng nhân sinh nhật thứ 44 của ông.

Món quà "độc" từ "bạn bè"

Ban đầu có tin chiếc máy bay hiệu McDonnell Douglas DC-9 2 động cơ này là món quà do "các bạn bè và đối tác phát triển" tặng cho Đức vua. Nhưng những người phê bình ở Swaziland đã lập tức chất vấn rằng "các đối tác phát triển" được đề cập tới ở trên là ai và sự hào phóng của họ nhằm vào mục đích gì. Hiện Qatar và Kuwait đang được đưa vào vòng nghi vấn. Hai nước này có mối quan hệ thân cận với Mswati III và đã giúp đổ vốn vào xây dựng một sân bay trị giá 480 triệu USD bên ngoài thủ đô Swaziland.

Nhưng phe đối lập ở Swaziland nhanh chóng xác minh được rằng Mswati III đã sở hữu chiếc máy bay này được một thời gian và ông che giấu chuyện mua bán xa xỉ bằng tuyên bố nó là phương tiện đi thuê. Theo phe đối lập, chiếc máy bay phản lực này có giá chừng 48 triệu USD, dù những người bảo thủ bênh vực hoàng gia khẳng định chi phí chỉ lên tới 4 triệu USD là "hết tầm".

Đức vua Mswati III (thứ hai từ trái sang) vui vẻ trong một lễ mừng sinh nhật rất “hoành tráng” của ông

Muzi Masuku, phát ngôn viên tổ chức Sáng kiến Xã hội mở Nam Phi, nói rằng Đức vua đã sở hữu chiếc máy bay này trong một thời gian dài, chứ không phải mới được tặng. "Đức vua và mẹ ông đã thuê một chiếc máy bay phản lực trong một thời gian. Họ dùng nó chu du khắp nơi và người ta đã từng nghĩ rằng việc nhà vua thường đi lại bằng máy bay cho thấy nó thuộc sở hữu của ông. Các công nhân đang làm việc ở sân bay mới đã nhận lệnh phải đẩy nhanh tiến độ xây dựng 2 nhà chứa máy bay ở đây và chúng tôi đoán việc này là để phục vụ cho chiếc máy bay của Đức vua".

Tương tự, Mạng lưới đoàn kết Swaziland có trụ ở tại Nam Phi nói rằng mẫu hậu của vua Mswati và một "phái đoàn" gồm 15 họ hàng, người thân, vệ sĩ, đã thực hiện một chuyến bay "chữa bệnh" tới Nam Phi và Kuwait trên chiếc máy bay mới. "Riêng chi phí từ tiền thuế của dân đổ vào tiền xăng cho máy bay cũng đủ để nuôi một gia đình Swazi bình thường cho tới hết năm nay, chưa tính tới chi phí mua sắm, ăn nghỉ và các khoản chi liên quan" - phát ngôn viên Lucky Lukhele nói.

Phe đối lập chất vấn làm sao Đức vua có thể hợp lý hóa khoản chi tiêu, khi 7/10 người ở đất nước gồm 1.186.000 thần dân của ông vẫn phải sống dưới mức nghèo khổ quốc tế là 1,62 USD/ngày. Ngoài ra, Swaziland còn đang đương đầu với một cuộc khủng hoảng tài chính nghiêm trọng. Đất nước này cũng chứng kiến cảnh nhiều đứa trẻ con của các nạn nhân HIV/AIDS sống cảnh vất vưởng, không được chăm sóc y tế, còn các giáo viên thì bị nợ lương dài ngày.

Thích xài sang khi dân vẫn lầm than

Lâu nay, Mswati vẫn nổi tiếng vì lối sống xa hoa và có nhiều vợ. Năm 2005, ông từng gây sốc khi rước về một chiếc Maybach 62 có giá tới 500.000 USD từ tập đoàn DaimlerChrysler. Sau khi sự việc gây ầm ĩ trên mặt báo, Mswati đã cấm các phóng viên chụp ảnh những chiếc xe của ông.

Theo một cựu quan chức Văn phòng Nhà vua, hoạt động mua sắm những chiếc xe này đều lấy từ tiền riêng của Mswati III chứ không đụng tới công quỹ. Với vai trò lãnh đạo nhà nước, Đức vua tự trả cho mình một mức lương rất "khủng". Ngoài ra ông còn có các khoản đầu tư, trong ngoài đất nước và nắm nhiều cổ phiếu của các công ty ở Swaziland nên việc sở hữu những chiếc siêu xe này không khó.

Chiếc máy bay McDonnell Douglas DC-9 tương tự loại “những người bạn” mới tặng vua Mswati III

Theo thống kê Những hoàng gia giàu nhất thế giới của tạp chí Forbes công bố hồi năm 2009, tài sản của Mswati ước đạt 200 triệu USD. Đó là còn chưa kể tới khối tài sản chừng 10 tỉ USD mà Đức vua Sobhuza II, cha ông, đã gửi vào các quỹ tín thác phục vụ đất nước và Mswati III là người được quyền điều khiển số tiền này.

Trước đó, hồi tháng 1/2004, tờ Times of Swaziland đưa tin Đức vua đã yêu cầu Chính phủ chi khoảng 15 triệu USD để trang hoàng 3 cung điện chính và xây dựng thêm các cung điện khác cho 11 người vợ của ông. Văn phòng Thủ tướng sau đó đã ra thông báo bác bỏ tin tức này, nói các cáo buộc là "bất cẩn và không đúng sự thực". Nhưng cuối năm đó, giới cầm quyền Swaziland vẫn bật đèn xanh cho việc xây 5 cung điện mới có giá hơn 4 triệu USD, sử dụng công quỹ.

Tháng 8/2008, người Swazi đã đổ ra đường để phản đối việc 9/13 bà vợ của nhà vua đã ra nước ngoài đốt tiền như đại gia, rồi để lại gánh nặng chi phí khổng lồ cho ngân sách nhà nước. Cùng năm đó, cả ngàn người cũng đã xuống đường biểu tình khi chính quyền lên kế hoạch xây sân vận động 15.000 chỗ ngồi và sắm một dàn xe BMW hạng sang để mừng sinh nhật thứ 40 của Đức vua.

Được biết hồi năm 2002, Đức vua từng đặt cọc một khoản tiền lên tới 4 triệu USD để mua chiếc máy bay phản lực tầm xa Bombardier Global Express 19 chỗ ngồi. Tuy nhiên ông đã phải hủy bỏ đơn đặt hàng, do vấp phải sự phản ứng từ Quốc hội và các nhà tài trợ quốc tế.

Tường Linh (tổng hợp)