Với một thay đổi, Tây Ban Nha đã thống trị bóng đá thế giới

Việc Fernando Alonso hai lần vô địch F1 chưa đủ để Tây Ban Nha say mê Công thức 1 và sự xuất sắc của Rafael Nadal trong môn quần vợt cũng không tạo nên cơn sốt. Khi Miguel Indurain 5 lần liên tiếp vô địch Tour de France, cả nước cũng không dừng lại để xem đua xe đạp.

Nhưng bóng đá thì khác. Tây Ban Nha bị ám ảnh bởi các trận đấu bóng đá đến mức đơn giản là không có đủ băng thông để cả nước dành sự chú ý cho bất kỳ điều gì khác. Chỉ cần theo dõi tin tức truyền hình hàng đêm là bạn có thể hiểu được tầm quan trọng của bóng đá. Mỗi tối, trong một bản tin dài một giờ sẽ có ít nhất 20 phút tin tức bóng đá.

Thay đổi mang tính cách mạng

Điều này thật kỳ lạ vì đội tuyển quốc gia Tây Ban Nha đã chơi không tốt trong nhiều thập kỷ. Đúng là Tây Ban Nha đã giành chức vô địch châu Âu năm 1964. Tuy nhiên, thành tích đó, giống như thành công của tuyển Anh ở World Cup hai năm sau đó, chỉ là thành công bất chợt. Thậm chí Tây Ban Nha giai đoạn đó còn nổi tiếng hơn với việc bị Bắc Ireland đánh bại ở World Cup 1982, không vượt qua được vòng loại EURO 1992 hay thua Hàn Quốc ở World Cup 2002.

Một cái gì đó đã phải thay đổi. Liên đoàn bóng đá Tây Ban Nha có thể đã bị chỉ trích vào năm ngoái sau thất bại ở World Cup với Chủ tịch gây tranh cãi Luis Rubiales, nhưng trở lại những năm 1990, họ là tổ chức cách mạng, có tầm nhìn xa nhất của bóng đá thế giới.

Với mục đích cuối cùng là củng cố đội tuyển quốc gia, họ đã phát động một cuộc cách mạng trên toàn quốc. Tất cả mọi thứ là về huấn luyện. Mượn phương pháp của trường La Masia nổi tiếng ở Barcelona, hàng trăm huấn luyện viên đã được đào tạo để phát triển tài năng, mà ưu tiên hàng đầu là kỹ thuật.

Một phong cách duy nhất được khuyến khích trên toàn quốc: Hậu vệ chơi bóng, thích cầm bóng, chuyền và chuyền. Ở Tây Ban Nha, tất cả chỉ liên quan đến việc giữ bóng.

Liên đoàn bóng đá Tây Ban Nha đã tuyển dụng số lượng huấn luyện viên nhiều gấp ba lần FA của Anh. Huấn luyện được coi là một môn học thuật. Một dấu hiệu cho thấy hệ thống này tốt đến mức nào, tại giải Ngoại hạng Anh, 3 trong số 4 câu lạc bộ giành quyền tham dự Champions League mùa trước đều được dẫn dắt bởi những người được đào tạo trong hệ thống Tây Ban Nha: Pep Guardiola tại Man City, Mikel Arteta tại Arsenal và Unai Emery ở Aston Villa.

Dần dần, hệ thống bắt đầu mang lại thành công trên sân cỏ. Các đội ở lứa tuổi quốc gia, tất cả đều được huấn luyện theo cùng một phong cách và những cầu thủ trẻ đó đã học được cách giành chiến thắng trong các giải đấu. Khi họ di chuyển qua hệ thống đội trẻ, họ đã mang theo cả kinh nghiệm của mình. Tây Ban Nha đã giành chức vô địch U15, rồi U16, U18 và U21. Với mỗi nhóm, kiến thức về cách giành chiến thắng trong một giải đấu được truyền lại để các lứa sau tiếp tục phát triển. Tuy nhiên, ở cấp độ cao nhất, vẫn có một vấn đề. Một vấn đề mang yếu tố chính trị hơn là liên quan đến khả năng.

Theo nhiều cách, đó là vết tích còn sót lại từ thời Franco. Đối với những người ở vùng Basque và người Catalan của Barcelona, đội tuyển quốc gia không phải là ưu tiên hàng đầu. Khi Tây Ban Nha thi đấu, trong khi đường phố Madrid, Valencia và Seville được trang trí bằng cờ đỏ và vàng, thì ở Bilbao, San Sebastian và Barcelona không chỉ có sự thờ ơ mà còn có sự thù địch.

Nhưng các cầu thủ trẻ tiến bộ trong hệ thống sẽ thay đổi điều này. Khi họ bắt đầu hòa hợp và đội bóng xứ Catalan, xứ Basques và Madridistas bắt đầu giành chiến thắng ở các giải đấu theo nhóm tuổi, ý tưởng về một đội bóng Tây Ban Nha thống nhất bắt đầu hình thành. Nhưng bước ngoặt thực sự là ở World Cup 2006.

Sự thống trị của Tây Ban Nha sẽ tiếp tục

Khi đội hình được chọn, HLV Luis Aragones đã loại bỏ Raul, cầu thủ vĩ đại của Real Madrid và thay vào đó chọn cầu thủ trẻ mới tốt nghiệp La Masia, Cesc Fabregas. Có vẻ như những rạn nứt cũ sẽ một lần nữa bùng phát. Các Madridistas xa lánh ngôi sao mới người Catalan. Người Catalan sẽ hỗ trợ người của họ chống lại kẻ thù bên trong.

Tuy nhiên, tình thế đột ngột thay đổi khi Xavi Hernandez của Barcelona và Iker Casillas của Real Madrid, cùng nhau công khai khẳng định rằng câu chuyện giữa các câu lạc bộ không được dính dáng gì đến đội tuyển quốc gia. Những rạn nứt đã không còn nữa.

Từ đó là một Tây Ban Nha khác. Một đội hình trẻ xuất sắc được đào tạo theo hệ thống, từng cùng nhau vô địch ở mọi lứa tuổi, đã tỏa sáng rực rỡ. Tây Ban Nha đã vô địch EURO 2008, World Cup 2010 và EURO 2012 để tạo ra sự thống trị chưa từng có của bóng đá thế giới. Không giống như ở Anh, đây là thế hệ vàng đi liền với các danh hiệu.

Chắc chắn sự thống trị không thể kéo dài. Người Pháp, khởi xướng một hệ thống huấn luyện theo mô hình Tây Ban Nha, đã tiến lên, người Đức cũng vậy. Ngay cả người Anh, dựa trên sự huy hoàng của Premier League, cũng áp dụng phương pháp huấn luyện nhấn mạnh vào khả năng kỹ thuật hơn là thể chất. Gareth Southgate là trung tâm của nó, giám sát một cuộc cách mạng chứng kiến các đội bóng Anh giành chức vô địch ở cấp độ U17 và U21.

Chắc chắn, Tây Ban Nha đã gặp vấn đề khi thế hệ siêu sao Xavi và Casillas giải nghệ. Họ thua Maroc trên chấm phạt đền ở World Cup 2022. Nhưng hệ thống vẫn còn nguyên vẹn. Và bây giờ nó đang mang đến thế hệ những người chiến thắng tiếp theo, mà chức vô địch EURO 2024 có thể mới chỉ là sự khởi đầu.

Vũ Mạnh