Châu Tinh Trì: Dị nhân trong bóng dáng của Charles Chaplin

Xứng danh dị nhân làng điện ảnh

… May ở đây là may cho các phim Việt, khi giờ chót - có lẽ là muốn ủng hộ các nhà làm phim nội địa trong mùa “gặt hái” lớn nhất trong năm - nhà phát hành Megastar đã rút phim này ra khỏi danh sách phim ngoại chiếu Tết Nguyên đán 2013, chứ không thì các phim Việt năm nay sẽ đụng phải một con “khủng long phòng vé”, khó lòng mà đạt doanh thu như ý.

Khoảng 20 năm trở lại đây, Châu Tinh Trì (xin gọi tắt tên anh là Tinh) gần như là diễn viên nước ngoài được yêu thích nhất của đông đảo người hâm mộ Việt Nam. Ngoài việc gần như chiếm được cảm tình tuyệt đối của khán giả bình dân, phong cách hài thông minh dí dỏm của anh cũng chinh phục không ít khán giả trí thức!

Thử nhìn sang Trung Quốc, chỉ trong ngày đầu tiên ra rạp mùng 1 Tết (10/2/2013), Tây Du Ký: Mối tình ngoại truyện đã phá kỷ lục phòng vé với doanh thu 78 triệu nhân dân tệ (12,5 triệu đô-la Mỹ) - tức khoảng 256 tỷ đồng Việt Nam! Và tính đến nay, chi riêng thị trường Trung Quốc doanh thu của phim đã lên hơn 1 tỷ nhân dân tệ (160,3 triệu đô-la Mỹ)! Quá khủng!

Đó cũng là lý do hiện phim này ở Trung Quốc đang có 2 luồng dư luận trái ngược, ủng hộ lẫn chỉ trích dữ dội (càng tỷ lệ thuận với doanh thu đang leo cao vùn vụt!). Tây Du Ký là một trong những áng văn kỳ ảo bậc nhất của nhân loại. Đụng đến Tây Du Ký không phải chuyện đùa với những fan hâm mộ khắp bốn phương của tác phẩm này. Trước nay cũng có nhiều bộ phim Tây Du Ký cải biên cho khác đi với nguyên bản, nhưng thường là ở mức độ vừa phải nên có thể chấp nhận được (trong số đó có 2 phiên bản khá đình đám mà Tinh đóng vai chính, A Chinese Odyssey phần 1 và phần 2, năm 1994).

Thật ra ai xem phim Tây Du Ký: Mối tình ngoại truyện mà chỉ trích Tinh là hơi thiếu bất công với anh. Tuy đây là lần thứ ba cải biên Tây Du Ký, nhưng thực chất Tinh chỉ mượn cái tựa và tên của một vài nhân vật như: Trần Huyền Trang (chưa là Đường Tam Tạng), Tề Thiên Đại Thánh (chưa là Tôn Ngộ Không), Trư Cang Liệp (chưa là Trư Bát Giới), và Ngư Tinh (chưa là Bạch Long Mã)… còn lại bắt đầu từ kịch bản trở đi - tất cả đều xuất phát từ trí tưởng tượng xuất chúng của anh.

Điểm độc đáo nhất và cũng là yếu tố nhạy cảm nhất của bộ phim chính là việc lần đầu tiên có người dám đưa nhân vật Đường tăng Trần Huyền Trang - một huyền thoại có thật và cũng là vị cao tăng rất được kính trọng trong lịch sử Phật giáo - làm nhân vật trung tâm trong thế giới giễu nhại hài hước của Châu Tinh Trì. Trong nguyên bản Tây Du Ký, nhân vật Đường tăng Trần Huyền Trang là nhân vật chán nhất, vậy mà trong Tây Du Ký: Mối tình ngoại truyện, Tinh đã đảo ngược hoàn toàn! Một điều đáng tiếc là Tinh chỉ đứng sau máy quay, chứ không hề đóng bất cứ một vai nào trong phim!

Những bộ phim của Châu Tinh Trì luôn là sát thủ phòng vé

Bước ngoặt thứ ba trong sự nghiệp

Sự nghiệp của Tinh có thể chia ra làm ba giai đoạn: Giai đoạn đầu là lúc khởi nghiệp đầy chông gai ở Đài TVB đầu thập niên 1980. Trong khi người bạn mà anh rủ rê cùng thi vào TVB là Lương Triều Vỹ trở thành gương mặt sáng chói trong “Ngũ hổ tướng” của truyền hình Hong Kong, thì vai trò “nổi bật” của Tinh chỉ là một người dẫn chương trình thiếu nhi, và là một “chuyên gia” đóng vai phụ trong các bộ phim truyền hình.

Ngụp lặn mãi mà không có tương lai, Tinh đã tính bỏ nghề, thì may sao diễn viên kiêm đạo diễn Lý Tu Hiền mời anh đóng một vai phụ trong bộ phim Tích Lịch Tiên Phong năm 1988. Tuy là bộ phim đầu tiên tham gia, nhưng Tinh đã giành được giải Kim Tượng lần thứ 25 cho Nam diễn viên phụ xuất sắc nhất, mở ra một bước ngoặt mới trong sự nghiệp của anh.

Cũng từ năm 1994, sự nghiệp của Tinh rẽ sang bước ngoặt thứ ba quan trọng nhất: Tự viết kịch bản và trở thành đạo diễn với bộ phim đầu tay, Quốc sản 007. Trong khoảng thời gian từ 1994 đến 1999, Tinh vẫn tiếp tục đóng vai chính thêm 12 phim nữa, trong đó có 4 phim anh kiêm biên kịch và đạo diễn.

Khoảng dừng 2 năm của Tinh là để anh lao vào nghiên cứu kỹ xảo kỹ thuật số, đang phát triển thần tốc. Cùng với thần tượng muôn đời là Lý Tiểu Long, Tinh còn rất hâm mộ những chi tiết tưởng tượng kỳ diệu trong thế giới truyện tranh Nhật Bản. Anh thật sự muốn áp dụng công nghệ số để biến những chi tiết hài không tưởng mà anh ấp ủ bấy lâu thành sự thật. Năm 2001, Tinh gây chấn động làng điện ảnh châu Á với bộ phim Đội bóng Thiếu Lâm, trong đó anh đã làm hoa mắt khán giả với những kỹ xảo đẩy các tình huống hài lên đến cực điểm. Kể từ đó, thương hiệu phim hài kỹ xảo gắn liền với tên tuổi của anh, còn khán giả thì chờ mong và mãn nhãn với những chiêu trò mà chỉ những “dị nhân” như anh mới nghĩ ra!

Mỗi bộ phim của Tinh trong giai đoạn sau này đều có sự chăm chút đầu tư tìm tòi và sáng tạo tuyệt đỉnh. Khoảng cách giữa các phim đều từ 3 năm trở lên (với Tây Du Ký: Mối tình ngoại truyện là 5 năm), chứ không còn kiểu làm phim như “gà mái đẻ” trước đây (năm 1990, Tinh từng lập kỷ lục đóng vai chính 11 phim!).

Không thể so sánh bất cứ ai với thiên tài Charles Chaplin. Nhưng con đường mà Tinh đi hiện nay có bóng dáng từ ông vua hề của nhân loại. Cũng xuất thân nghèo khổ, cũng lận đận trong bước đường sự nghiệp đầu đời, và thực sự nổi danh như cồn khi trở thành ngôi sao hài. Đóng dấu thương hiệu khi vừa đóng vai chính, kiêm biên kịch và đạo diễn.

Tinh còn giống Charles Chaplin ở chỗ luôn thích sử dụng các mỹ nhân trong phim của mình. Anh thích khám phá các gương mặt mới, cho họ một cơ hội tốt… đồng thời cũng thích “cặp kè” với các mỹ nhân xuất hiện trong phim của mình. Thực sự không ít các mỹ nhân từ vô danh đến hữu danh, đã “lên hương” khi tham gia đóng phim cùng Tinh như: Mạc Văn Úy, Chu Ân, Khưu Thục Trinh, Thư Kỳ, Trương Bá Chi, Huỳnh Thánh Y, Trương Vũ Kỳ… Giới truyền thông thường gọi các mỹ nhân của anh là “Tinh nữ lang” (để phân biệt với “Mưu nữ lang” - những mỹ nhân xuất hiện trong phim của Trương Nghệ Mưu).

Tinh chỉ khác Charles Chaplin ở một yếu tố - nhưng rất quan trọng: Dù đóng gần 60 phim hài, nhưng tên tuổi của anh chỉ lên ngôi ở khu vực Đông Á, chứ chưa phổ biến rộng khắp năm châu bốn biển. Sự sáng tạo, ngôn ngữ và kiểu hài “nhảm” của anh - dù đã lên đến đỉnh - vẫn còn chưa được những thị trường lớn (Mỹ và châu Âu) chấp nhận. Tinh đã ngoài 50 tuổi (sinh năm 1962), liệu có còn đủ thời gian cho anh bứt phá?

Bá Vũ
Thể thao & Văn hóa Cuối tuần